Ngành điều chờ thị trường sáng lên vào 6 tháng cuối năm 2020

Khó đạt mục tiêu xuất khẩu 4 tỷ USD

Theo Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công thương), hiện, giá hạt điều thô tại tỉnh Đồng Nai được thương lái thu mua ở mức 18.000 - 19.000 đồng/kg, giảm 6.000 đồng/kg so với cuối tháng 2/2020. Diện tích trồng điều trên địa bàn cũng giảm mạnh 2,5 ngàn ha so với năm 2019, xuống còn gần 34 ngàn ha. Nguyên nhân chính là do giá hạt điều thô liên tục giảm, lợi nhuận mang lại thấp hơn nhiều so với nhiều loại cây lâu năm khác. Ngoài ra, cây điều dễ bị mất mùa do thời tiết thất thường.

Còn tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, vụ thu hoạch hạt điều năm nay gặp nhiều khó khăn do sản lượng, chất lượng và giá thành đều giảm. Hiện tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đang bước vào vụ thu hoạch hạt điều, sản lượng giảm từ 1,8 tấn/mẫu xuống còn 1,1 tấn/mẫu.

Nguyên nhân chính là do thời tiết không thuận lợi, tại thời điểm ra bông gặp sương muối nên bông bị khô, rụng nhiều dẫn đến tỷ lệ đậu trái rất thấp. Chất lượng hạt điều cũng giảm đáng kể, hạt nhỏ. Giá hạt điều thô giảm từ 29.000 đồng/kg, xuống còn 21.000 đồng/kg. Diện tích trồng điều của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu hơn 8.000 ha, tập trung chủ yếu tại huyện Châu Đức và huyện Xuyên Mộc. Tuy nhiên, diện tích trồng điều có xu hướng giảm mạnh do cây điều già cỗi hoặc lợi nhuận thấp nên người dân chặt bỏ.

Cục Xuất Nhập khẩu cho hay, ngành chế biến hạt điều xuất khẩu cũng chịu ảnh hưởng tiêu cực do dịch Covid- 19. Sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, đơn hàng xuất khẩu giảm mạnh, tiêu thụ hạt điều tại thị trường nội địa giảm. Các doanh nghiệp trong ngành chế biến hạt điều đang sản xuất cầm chừng do tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp.

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, 2 tháng đầu năm 2020, khối lượng xuất khẩu điều nhân của Việt Nam đạt 46.000 tấn và 322 triệu USD, giảm 4% về khối lượng và giảm 17,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019.

Dịch Covid- 19 bùng phát, đã lan ra khắp các châu lục. Đến thời điểm này, hầu hết những nước nhập khẩu lớn nhất nhân điều từ Việt Nam đều đã phải chống chọi với dịch. Chế biến điều bị đình trệ khiến người nông dân trồng điều gặp nhiều khó khăn. Ông Phạm Văn Công - Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam - nhận định, kế hoạch 4 tỷ USD xuất khẩu trong năm 2020 của ngành điều sẽ phải điều chỉnh giảm. Ông Phạm Văn Công cũng khuyến cáo các doanh nghiệp ngành điều cần cẩn trọng trong các giao dịch tại thời điểm này. Bên cạnh đó, để góp phần giữ và phát triển vùng nguyên liệu điều trong nước, các doanh nghiệp cần cố gắng duy trì việc thu mua điều thô cho nông dân.

Theo dõi sát thị trường, chuyển đổi phương thức xúc tiến thương mại

Hạt điều là một loại thực phẩm dùng hàng ngày có giá trị dinh dưỡng cao nên dù sẽ bị ảnh hưởng nặng nề bởi Covid- 19 và bị cạnh tranh mạnh của các loại hạt khác thì nhu cầu vẫn sẽ không nhỏ. Các chuyên gia phân tích thị trường nhận định, thị trường xuất khẩu điều sẽ hồi phục sau khi dịch Covid- 19 được khống chế, doanh nghiệp có thể tính phương án đẩy mạnh xuất khẩu cho giai đoạn 6 tháng cuối năm nay. Trong đó, tiềm năng từ thị trường EU là rất lớn.

Về vấn đề này, Cục Xuất Nhập khẩu dẫn số liệu tính toán từ Cơ quan thống kê châu Âu (Eurostat) cho hay, nhập khẩu hạt điều của Đức năm 2019 đạt 60,2 nghìn tấn, trị giá 426,2 triệu Euro (tương đương 475,2 triệu USD), tăng 26,4% về lượng và tăng 1,9% về trị giá so với năm 2018. “Hạt điều được người dân Đức sử dụng làm đồ ăn nhẹ, nhu cầu lớn đối với hạt điều cỡ vừa, cỡ nhỏ phục vụ ngành công nghiệp thực phẩm của thị trường này. Việt Nam có lợi thế về xuất khẩu hạt điều loại W320, đáp ứng được thị hiếu tiêu dùng của người Đức”, Cục Xuất Nhập khẩu khuyến nghị.

Theo chu kỳ, 3 tháng đầu năm thường là chu kỳ giảm xuất, nhập khẩu của Việt Nam và EU do có nhiều ngày nghỉ. Dự báo nửa cuối năm 2020, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam sang Đức sẽ khả quan hơn khi dịch bệnh được khống chế và Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) đi vào thực thi.

Hiện nguồn cung hạt điều thô rất dồi dào, Việt Nam đang trong thời gian thu hoạch rộ, trong khi Campuchia và các nước khu vực Tây Phi, đặc biệt là Bờ Biển Ngà cho năng suất hạt điều cao. Sản lượng hạt điều cao trong bối cảnh dịch Covid- 19 khiến tiêu thụ hạt điều chế biến giảm, điều này sẽ đẩy giá hạt điều thô tiếp tục giảm.

Do vậy, Cục Xuất nhập khẩu khuyến nghị các doanh nghiệp cần theo dõi sát tình hình dịch bệnh để có kế hoạch sản xuất và kinh doanh phù hợp, bao gồm mua hạt điều thô, bán hạt điều chế biến, và lưu trữ nguyên liệu và thành phẩm. Đồng thời có phương án chuyển đổi hình thức xúc tiến thương mại như: quảng bá trực tuyến, kết nối doanh nghiệp trực tuyến để duy trì và phát triển thị trường ngay cả khi dịch bệnh đang diễn ra; bảo đảm có thể nhanh chóng khôi phục mọi hoạt động ngay sau khi dịch bệnh được khống chế và kết thúc.