Mùa mận tại “cổng trời” Mường Lống đã bắt đầu. Khách đến các vườn mận có thể bứt từng quả chín giòn. Với những cây thấp, bạn có trải nghiệm vừa ngồi, vừa hái mận và ăn tại chỗ.
Mường Lống nằm trong thung lũng trên đỉnh núi thuộc dãy Trường Sơn có độ cao gần 1.500m so với mực nước biển gần biên giới Việt - Lào, khí hậu ở Mường Lống quanh năm mát mẻ. Cách thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An tầm 300km, Mường Lống là “thung lũng thuốc phiện” một thời, 100% người dân bản địa là đồng bào Mông.
 |
| Đến đây bạn sẽ được trải nghiệm công việc thu hoạch mận cùng người dân địa phương |
Ông Hờ Chồng Pó, bản Mường Lống 2 cho biết, hiện mận đang vào mùa, vào đầu mùa chua hơi gắt, sẽ nhăn mặt khi ăn nhưng nếu "chấm với muối thì rất đưa miệng, ăn mãi không chán".
Sở hữu vườn mận rộng 2,3ha với gần 300 gốc mận, những năm được mùa, mỗi cây cho hàng tạ quả, thế nên mỗi mùa mận gia đình ông Hờ Chồng Pó thu về hàng tấn quả. Điều đáng nói, gần 25 năm gắn bó với cây mận, ông chưa hề dùng đến thuốc trừ sâu. “Cây mận phù hợp với khí hậu ở đây lắm. Một năm ta chỉ cần dọn cỏ vài lần, sâu bệnh thì hoàn toàn không có. Từ 2 năm nay, cây mận già rồi, thoái hoá dần, huyện hỗ trợ phân bón ta mới bắt đầu bón phân. Cây hồi phục, phát triển tốt, quả cũng nhiều và ngọt hơn...”, ông Pó cho biết.
Theo người dân Mường Lống, từ những năm 1994, cây mận Tam Hoa ở Bắc Hà (Lào Cai) được đưa về trồng thay thế, xoá cây thuốc phiện trên đất Mường Lống, Kỳ Sơn. “Bén duyên” hơn 30 năm, cây mận Tam Hoa là một trong những loại cây trồng cực kỳ hợp với vùng đất được coi là “Sapa của xứ Nghệ”, khí hậu mát mẻ, có độ cao và biên độ chênh nhiệt độ ngày đêm lớn. Đến nay, mận được trồng tại nhiều xã của Kỳ Sơn như Mường Lống, Nậm Cắn, Đoọc Mạy, Na Ngoi, Tây Sơn, Nậm Càn, Huồi Tụ... Toàn huyện hiện có trên 46ha mận, và với năng suất 4-5 tấn/ha, mỗi năm Kỳ Sơn có từ 150-200 tấn quả.
 |
| Đất Mường Lống rất hợp với mận và đào, những gốc mận cứ vậy sinh sôi, phát triển, đơm hoa cho quả hoàn toàn nhờ dưỡng chất tự nhiên từ trời đất. |
Theo đại diện lãnh đạo xã Mường Lống, nếu được hỗ trợ về thương hiệu, quảng bá sản phẩm, có thị trường, có đầu ra ổn định, Mường Lống có thể mở rộng trên 100ha diện tích, tăng thu nhập, tạo sinh kế bền vững cho người dân. Xã cũng sẽ chỉ đạo, hướng dẫn bà con bón phân, chăm sóc, nâng cao năng suất cũng như chất lượng mận Tam hoa. "Chỉ vài năm trở lại đây, một số ít vườn trồng tập trung mới bắt đầu chăm sóc, bón phân, nhưng tuyệt nhiên vẫn không hề sử dụng thuốc trừ sâu, ông Lầu Bá Chò", Phó Chủ tịch UBND xã Mường Lống chia sẻ.
Cũng từ cây đào, cây mận, tư duy làm kinh tế của bà con người Mông ở Mường Lống cũng dần hình thành, thay đổi. Mùa hoa mận nở vào dịp trước và trong Tết, kéo dài khoảng nửa tháng là bắt đầu tàn và đơm quả. “Nếu có khách, chúng tôi sẵn sàng đón tiếp, phục vụ để có thể tăng thêm thu nhập”, chị Hừ Y Kia ở bản Mường Lống 2 chia sẻ. Cũng đã mấy năm nay, già Hờ Chồng Pó mày mò ghép, ươm cây giống để vừa bổ sung, mở rộng vườn, vừa bán giống cây cho người dân trong huyện. Vườn ươm giống hiện có hàng nghìn cây con cả đào và mận, mỗi cây giống ông bán với giá 15.000 đồng. Không chỉ có ông, mà trong xã, hiện đã có 6 hộ dân làm thêm nghề ươm giống.
Cây mận là loại cây giúp người dân vùng núi cao huyện Kỳ Sơn thoát nghèo, thậm chí làm giàu. Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân huyện Kỳ Sơn, ông Thò Bá Rê chia sẻ: “Khó khăn nhất vẫn là đầu ra sản phẩm. Cùng với tìm đầu ra, mở rộng diện tích, huyện cũng sẽ quan tâm đến vấn đề đầu tư thâm canh, để làm sao vẫn giữ được mận sạch hoàn toàn...”, ông Rê nói.
“Vừa qua nhiều cuộc khảo sát, xây dựng thương hiệu, nhãn mác, có giải pháp quảng bá, giới thiệu sản phẩm mận Kỳ Sơn đến người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh. Cùng với đầu tư, chăm sóc để có sản phẩm quả to đẹp, chất lượng hơn, dự kiến một số diện tích sẽ được trồng mới theo hướng đầu tư thâm canh, đồng thời xây dựng các khu du lịch sinh thái ở các xã trồng mận nhằm góp phần quảng bá sản phẩm mận Tam hoa Kỳ Sơn trong thời gian tới đây”, ông Nguyễn Quang Sáng - Ban quản lý Diễn đàn thị trường nông nghiệp tỉnh Nghệ An thông tin.
 |
| Vào cuối tháng 5 vừa qua, Uỷ ban nhân dân huyện Kỳ Sơn vừa tổ chức ngày hội hái mận năm 2022 tại xã Mường Lống, với các hoạt động như: Hội thi mận đẹp, lễ hội chọi trâu, bò, đốt lửa trại, chụp ảnh lưu niệm… |
 |
| Mận ban đầu màu xanh, chuyển sang hung hung rồi đỏ hườm hườm, lúc này người dân bắt đầu thu hoạch chính vụ |
 |
| Bảo tồn cây mận kết hợp với du lịch sẽ là hướng đi mới cho cây "xóa đói” nơi “cổng trời” huyện Kỳ Sơn |
 |
| Mận hái xong được chủ vườn phân theo kích cỡ rồi đóng vào thùng đem cân. Các lái buôn chỉ việc cho thùng lên xe tải, chở về xuôi. |
 |
| Là món quà dân dã, mỗi năm chỉ có một lần nên mận vào mùa được rất nhiều người lựa chọn |
 |
| Bạn có thể ghé thăm những khu vườn bạt ngàn trồng mận, trải nghiệm thú vị với việc thu hoạch mận cùng người dân địa phương, thưởng thức những trái mận đầu mùa và lưu lại những khoảnh khắc đáng nhớ. Ở thung lũng Mường Lống, ngoài hái mận, bạn có thể hít thở không khí trong lành, hòa mình cùng thiên nhiên và chụp ảnh check-in. |
