Lồng ghép giới để thu hẹp khoảng cách bất bình đẳng giới

Phụ nữ DTTS và những vấn đề đáng lo ngại

Kết quả nghiên cứu gần đây cho thấy, khoảng cách giới và các vấn đề giới của phụ nữ DTTS đang nghiêm trọng hơn so với phụ nữ dân tộc Kinh và đang là yếu tố cản trở phát triển kinh tế - xã hội toàn diện, bền vững.

Đến nay, tỷ lệ người biết đọc, biết viết là nam giới cao hơn nữ giới ở tất cả các DTTS. Sự chênh lệch này đặc biệt cao ở các nhóm: Lự, Kháng, Lào, Si La, Mông, La Ha, Hà Nhì, Cơ Lao và Xinh Mun (trên 28%). Trung bình, cứ 100 phụ nữ DTTS, thì có 40 người mù chữ. Tình trạng phụ thuộc về kinh tế của phụ nữ DTTS là phổ biến, do chỉ có khoảng 26% hộ gia đình DTTS chị em được có tên trong sở hữu đất đai và tín dụng…

Đặc biệt, là người gánh vác trách nhiệm sinh nở, duy trì nòi giống nhưng phụ nữ DTTS lại có tỷ lệ kết hôn sớm, sinh con ở tuổi vị thành niên cao. Hiện có tới 25 dân tộc vẫn có 50% phụ nữ sinh con tại nhà, mới có khoảng hơn 70% đi khám thai ít nhất 1 lần tại các cơ sở y tế.

Đáng lo ngại hơn, bạo lực gia đình hiện vẫn là vấn đề khá phổ biến ở nhiều hộ gia đình người DTTS. Người phụ nữ có thể trở thành nạn nhân của bạo lực gia đình vì rất nhiều lý do như: Vợ ra ngoài mà không xin phép, bỏ bê con cái, vợ cãi lại chồng, vợ từ chối quan hệ tình dục với chồng, vợ làm cháy thức ăn…

Trước thực tế này, bà Bùi Thị Hòa – Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam (LHPNVN) cho rằng, làm sao để có được những chính sách phù hợp, hiệu quả giúp phụ nữ DTTS thay đổi chất lượng sống, nâng cao vị thế trong gia đình, trong xã hội... là vấn đề Hội LHPNVN luôn trăn trở.

Với “Đề án tổng thể đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2025, định hướng 2030” đang được hoàn thiện để trình Quốc hội trong tháng 11, mong muốn lớn nhất của Hội LHPNVN, đó là ngoài các nguyên tắc chung, đề án sẽ có một nguyên tắc lồng ghép giới, cũng như bố trí một dòng ngân sách để đảm bảo thực hiện các mục tiêu về bình đẳng giới hiệu quả.

Phụ nữ phải là chủ thể của nguồn lực phát triển

Với mục tiêu điều chỉnh, bổ sung các chỉ tiêu lồng ghép giới để thu hẹp khoảng cách bất bình đẳng giới, Trung ương Hội LHPNVN đề nghị bổ sung 4 gói chính sách hỗ trợ có điều kiện với phụ nữ DTTS vào các dự án thành phần của đề án. Bao gồm: Gói hỗ trợ cho cộng đồng DTTS rất ít người giải quyết vấn đề tảo hôn; Gói dịch vụ hỗ trợ chương trình làm mẹ an toàn; Gói hỗ trợ xóa mù chữ, chống tái mù chữ; Gói hỗ trợ cho phụ nữ DTTS tái hòa nhập sau mua bán người, lấy chồng nước ngoài trở về…

Bên cạnh đó, để thúc đẩy bình đẳng giới, theo bà Trần Lan Phương - Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội, cần có một cấu phần tín dụng dành riêng cho phụ nữ nghèo, đặc biệt là phụ nữ DTTS. Trong cấu phần này, phụ nữ nghèo không chỉ được vay vốn, mà còn được đào tạo kiến thức nghề, kỹ thuật khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư… “Thực tế, nguồn vốn Ngân hàng Chính sách xã hội ủy thác thông qua Hội phụ nữ hiện rất lớn và đạt hiệu quả cao nhất trong các tổ chức được ủy thác. Đây là minh chứng cho thấy, phụ nữ hoàn toàn có thể làm tốt nếu được tạo điều kiện” – bà Trần Lan Phương khẳng định.

Nhất trí với quan điểm này, bà Bùi Thị Thanh đến từ Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam nhấn mạnh đến 2 vấn đề mà chính sách cần đặc biệt quan tâm, đó là: Giáo dục đào tạo và lao động việc làm: “Hiện mới có 6,72% phụ nữ DTTS được đào tạo. Người phụ nữ không có việc làm và thu nhập, không có vai trò trong gia đình thì làm sao lo được cho con cái?” – bà Thanh lo ngại. Từ trăn trở này, bà Thanh cho rằng: Giáo dục, đào tạo phải có chính sách quan tâm đặc biệt đến phụ nữ. Bên cạnh đào tạo, phải bổ sung thêm nội dung “sử dụng” để đảm bảo phụ nữ có việc làm ổn định. Phụ nữ phải là chủ thể của nguồn lực phát triển thì gia đình mới hạnh phúc, cộng đồng mới phát triển, đất nước mới thịnh vượng.