Nông sản miền núi: Bắt nhịp tiêu dùng xanh, tăng sức mua

Trước xu hướng tiêu dùng xanh, nông sản miền núi cần khơi thông điểm nghẽn nhằm tăng sức tiêu thụ, đến gần hơn với người tiêu dùng.
Kênh phân phối Việt hỗ trợ tiêu thụ nông sản miền núi, vùng đồng bào dân tộc Nâng cao chất lượng nông sản miền núi, mở rộng đầu ra cho sản phẩm Chung tay xây dựng thương hiệu cho nông sản miền núi

"Chinh phục" thị trường bằng chất lượng, giá trị

Với điều kiện khí hậu, đất đai phù hợp cho canh tác hữu cơ và sản xuất quy mô nhỏ gắn với sinh thái, nông sản miền núi đang dần trở thành điểm sáng trong xu hướng tiêu dùng xanh, sạch và bền vững. Trong đó, nhiều sản phẩm đã dần khẳng định được thương hiệu, chinh phục người tiêu dùng cả nước như: Chè shan tuyết (Hà Giang), hồng không hạt Bắc Kạn, cam Cao Phong (Hoà Bình), na Chi Lăng (Lạng Sơn), gạo Séng Cù (Lào Cai), tinh dầu quế Văn Yên (Yên Bái)…

Người dân thu hái trên những cây chè Shan tuyết cổ thụ.
Người dân thu hái chè shan tuyết cổ thụ. Ảnh: TTXVN

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang dịch chuyển theo hướng phát triển bền vững, cùng với sự hỗ trợ từ Nhà nước và chính quyền địa phương, nhiều vùng dân tộc miền núi đã tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ưu tiên phát triển các giống cây bản địa, dược liệu quý, nông sản sạch, mở ra hướng đi phù hợp với nhu cầu thị trường hiện đại và định hướng phát triển xanh.

Trao đổi với Báo Công Thương, chuyên gia nông nghiệp Hoàng Trọng Thủy cho rằng, với quá trình phát triển mạnh mẽ nông sản đang là nguồn sinh kế chủ lực, tạo việc làm và mang lại thu nhập ổn định cho người dân miền núi. Nhiều sản phẩm nông nghiệp vùng cao hiện đã khẳng định được chất lượng, giá trị cao, có tiềm năng phát triển bền vững gắn với xu hướng tiêu dùng xanh và sạch.

Không dừng lại ở đó, nông sản miền núi còn đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng nông nghiệp toàn quốc, là nguồn nguyên liệu đầu vào cho công nghiệp chế biến và có vai trò "kết nối kinh tế" giữa miền núi với đồng bằng. Nhờ đó, không chỉ góp phần phát triển kinh tế vùng sâu, vùng xa, mà còn tăng tính gắn kết liên vùng, bảo đảm nguồn cung thực phẩm cho đô thị và các khu vực kinh tế trọng điểm.

Nhiều điểm nghẽn tiêu thụ

Tiềm năng lớn và không ngừng khẳng định vai trò đối với kinh tế, xã hội của các địa phương, nhưng hiện sức tiêu thụ nông sản miền núi hiện nay vẫn còn nhiều điểm nghẽn. Trong đó, phần lớn sản phẩm được tiêu thụ qua chợ truyền thống, thương lái thu gom hoặc hội chợ ngắn ngày, chưa có kênh phân phối ổn định và dài hạn. Tỷ lệ nông sản miền núi được đưa vào hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi còn rất khiêm tốn.

Ngoài ra, do quy mô sản xuất nhỏ lẻ, phân tán, manh mún, nên khó đảm bảo số lượng lớn, ổn định và đồng đều về chất lượng để cung ứng cho thị trường hiện đại. Nhiều hợp tác xã gặp khó khăn khi tiếp cận doanh nghiệp tiêu thụ hoặc hệ thống phân phối do chưa đủ điều kiện về truy xuất nguồn gốc, nhãn mác, hồ sơ an toàn thực phẩm...

Bên cạnh đó, chi phí vận chuyển từ vùng cao xuống đồng bằng còn lớn, trong khi hạ tầng thương mại như kho bảo quản lạnh, trung tâm logistics tại các tỉnh miền núi chưa phát triển tương xứng. Đây là một trong các “điểm nghẽn” khiến nhiều loại nông sản vùng cao có giá trị nhưng bị tồn đọng theo mùa, bán rẻ cho thương lái hoặc phải chế biến thô với giá trị gia tăng thấp.

Một bất cập khác là thiếu thông tin thị trường và nhu cầu tiêu dùng. Nhiều người dân chưa biết cách xây dựng sản phẩm theo thị hiếu người tiêu dùng đô thị như về đóng gói, mẫu mã, kênh tiếp cận. Một số tỉnh tổ chức được các phiên chợ vùng cao, tuần hàng nông sản tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh… nhưng chưa duy trì thường xuyên hoặc chưa tạo được kênh bán lẻ hậu sự kiện.

Chia sẻ về thực trạng này với Báo Công Thương, bà Nguyễn Thị Lan Hương – Chủ tịch Liên hiệp Hợp tác xã Tiêu dùng Việt Nam (VCCU) cho biết, tiêu thụ nông sản miền núi hiện vẫn gặp rất nhiều khó khăn, chủ yếu do mô hình sản xuất còn nhỏ lẻ, manh mún. Sau các hoạt động xúc tiến thương mại, nhiều địa phương chưa có chiến lược dài hạn để duy trì thị trường, xây dựng thương hiệu bài bản cho sản phẩm. Trong khi đó, số lượng doanh nghiệp chủ động tìm kiếm và mở rộng thị trường đầu ra còn quá ít, khiến hàng hóa vùng cao khó tạo dựng vị thế trên thị trường.

Về hệ thống tiêu thụ, bà Nguyễn Thị Lan Hương thông tin, hiện nay kênh siêu thị, chợ truyền thống và các điểm bán tự chọn vẫn chưa thực sự tạo ra bước đột phá. Các nhà sản xuất nhỏ rất khó tiếp cận hệ thống bán lẻ hiện đại do thiếu năng lực chứng nhận, truy xuất nguồn gốc; còn tại chợ dân sinh, người tiêu dùng thường lo ngại độ an toàn của sản phẩm.

"Đáng chú ý, thị phần của chợ truyền thống tại các đô thị lớn đang ngày càng thu hẹp, khiến nông sản miền núi càng khó "chen" chân vào kênh phân phối chủ lực"- bà Hương nói.

Na Chi Lăng (Lạng Sơn) tham gia phiên chợ tại Hà Nội. Ảnh: TTXVN
Na Chi Lăng (Lạng Sơn) tham gia phiên chợ tại Hà Nội. Ảnh: TTXVN

Hướng tới tiêu dùng xanh

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe, nguồn gốc và tác động môi trường của sản phẩm, xu hướng tiêu dùng xanh, sạch, bền vững là cơ hội vàng để nông sản miền núi, vốn sản xuất theo phương thức truyền thống, ít hóa chất, gần với tự nhiên trở thành lựa chọn ưu tiên của người tiêu dùng.

Tuy nhiên, thách thức đặt ra với nông sản miền núi là làm sao để chuyển từ sản xuất tự nhiên sang sản xuất chuyên nghiệp, có tiêu chuẩn, có thương hiệu và có chuỗi liên kết ổn định. Nếu không kịp thích ứng với yêu cầu thị trường, sản phẩm vùng cao dù “sạch tự nhiên” cũng có thể bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua chiếm được lòng tin người tiêu dùng.

Theo đó, để thúc đẩy tiêu thụ nông sản miền núi, cần một chiến lược tổng thể từ sản xuất đến thị trường, gắn sản phẩm với nhu cầu tiêu dùng hiện đại và bối cảnh chuyển đổi xanh. Trong đó, cần tập trung xây dựng thương hiệu nông sản bản địa, hỗ trợ xây dựng chỉ dẫn địa lý, chứng nhận OCOP, VietGAP… để tăng độ tin cậy và năng lực cạnh tranh cho sản phẩm.

Nêu một số giải pháp, theo chuyên gia nông nghiệp Hoàng Trọng Thủy, để phát triển hiệu quả nông sản miền núi, trước hết các cơ quan nhà nước và chính quyền địa phương cần chủ động quy hoạch vùng sản xuất một cách bài bản, đưa ra khuyến cáo cụ thể cho người dân về loại cây trồng phù hợp, quy mô diện tích tối ưu, đảm bảo cân đối cung cầu.

Việc sản xuất cần xuất phát từ tín hiệu thị trường, tránh tình trạng được mùa mất giá, sản phẩm dư thừa nhưng không tiêu thụ được. Đặc biệt, ngay từ giai đoạn quy hoạch và lựa chọn giống, cần xem xét yếu tố làm sao nông sản đó trở thành hàng hóa có giá trị, có thị trường đầu ra ổn định hay không” - ông Thuỷ cho hay.

Với đặc điểm địa hình miền núi rộng, chia cắt, manh mún, chuyên gia Hoàng Trọng Thủy nhấn mạnh thêm, cần đẩy mạnh mô hình sản xuất trang trại, gia trại, tạo nền tảng liên kết với doanh nghiệp. Đồng thời, trao quyền chủ động sản xuất cho những người có năng lực quản lý, tổ chức sản xuất tốt, từ đó hình thành hệ sinh thái doanh nghiệp vệ tinh tại địa phương đóng vai trò như “chân rết” đưa sản phẩm ra thị trường một cách bài bản.

Quảng bá nông sản, hàng hoá miền núi đang được đẩy mạnh. Ảnh: Hoa Quỳnh
Quảng bá nông sản, hàng hoá miền núi đang được đẩy mạnh. Ảnh: Hoa Quỳnh

Bên cạnh đó, để giảm chi phí, tăng tính cạnh tranh, phải thúc đẩy mạnh mẽ ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Muốn làm được điều này, nhà nước cần có chính sách hỗ trợ phù hợp để người dân vùng cao đủ điều kiện áp dụng các tiến bộ kỹ thuật trong trồng trọt, bảo quản và chế biến. Và, việc xây dựng một hệ thống lưu thông hàng hóa thông suốt, thuận lợi sẽ là điều kiện then chốt để đưa nông sản miền núi đến tay người tiêu dùng.

Song song đó, vấn đề xây dựng thương hiệu cho nông sản miền núi được nhấn mạnh là yêu cầu cấp thiết nhằm tăng độ nhận diện, khẳng định chỗ đứng trên thị trường. Về yếu tố này, chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành cho rằng, nông sản vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có một lợi thế đặc biệt mà không phải sản phẩm nào cũng có được đó là bề dày truyền thống, lịch sử và bản sắc văn hóa độc đáo, giàu chiều sâu và cảm xúc.

Do đó, theo ông Võ Trí Thành, việc xây dựng thương hiệu cho những sản phẩm này sẽ không quá khó nếu biết khai thác và kể được những câu chuyện mang “hồn cốt” của vùng đất, của cộng đồng đã gắn bó với sản phẩm ấy qua nhiều thế hệ. Đặc biệt, nếu biết kết hợp với các giá trị hiện đại như sống xanh, an toàn, tử tế và bền vững, sản phẩm vùng cao hoàn toàn có thể bắt nhịp với xu thế tiêu dùng mới và tạo dựng được chỗ đứng riêng trên thị trường.

Nông sản miền núi là kết tinh của thiên nhiên, văn hóa và lao động bền bỉ của đồng bào vùng cao. Khi điểm nghẽn về tiêu thụ được khơi thông, "trái ngọt" vùng cao sẽ đến được với người tiêu dùng, tạo nguồn sinh kế bền vững.
Bảo Thoa
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: tiêu thụ nông sản

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Cây dược liệu ‘chữa nghèo’ cho bà con dân tộc thiểu số

Cây dược liệu ‘chữa nghèo’ cho bà con dân tộc thiểu số

Cây dược liệu đang trở thành “cần câu cơm” giúp bà con dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Yên Bái tăng thu nhập, cải thiện đời sống và tăng tốc giảm nghèo.
Lai Châu tìm đầu ra bền vững cho sản phẩm vùng cao

Lai Châu tìm đầu ra bền vững cho sản phẩm vùng cao

Lai Châu đẩy mạnh quảng bá, mở rộng thị trường cho sản phẩm vùng cao, giúp đồng bào dân tộc thiểu số từng bước tiếp cận phương thức bán hàng hiện đại.
Cà phê Bù Đốp và câu chuyện thương hiệu

Cà phê Bù Đốp và câu chuyện thương hiệu

Vùng đất đỏ Bù Đốp nơi sinh trưởng giống cà phê cổ trồng cách đây cả trăm năm đang được bà con xây dựng thương hiệu sản phẩm bằng quan niệm “ăn sang, mặc xịn”.
Chè Shan tuyết Hà Giang: ‘Mạch nguồn xanh’ giúp đồng bào Dao thoát nghèo

Chè Shan tuyết Hà Giang: ‘Mạch nguồn xanh’ giúp đồng bào Dao thoát nghèo

Từ những gốc chè Shan tuyết cổ thụ trên Tây Côn Lĩnh, đồng bào Dao đang mở ra lối đi mới là phát triển sinh kế bền vững gắn với thương mại và du lịch cộng
Xây dựng thương hiệu sản phẩm miền núi: Chuyên gia khuyến nghị

Xây dựng thương hiệu sản phẩm miền núi: Chuyên gia khuyến nghị

Muốn sản phẩm của bà con dân tộc thiểu số và miền núi có chỗ đứng trên thị trường, xây dựng và phát triển thương hiệu là con đường buộc phải đi.

Tin cùng chuyên mục

Lan tỏa ‘tiếng thơm’ cho sản phẩm miền núi

Lan tỏa ‘tiếng thơm’ cho sản phẩm miền núi

Việc tham gia các hội chợ xúc tiến thương mại không chỉ giúp hợp tác xã khu vực miền núi kết nối đối tác mà còn lan tỏa “tiếng thơm” cho sản phẩm.
Hoà Bình: Thổ cẩm, cam rừng và những phiên chợ

Hoà Bình: Thổ cẩm, cam rừng và những phiên chợ 'mở lối' xuống miền xuôi

Hòa Bình triển khai nhiều giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi, trong đó chú trọng đầu ra cho nông sản địa phương.
Longform | Vụ vải thiều 2025: Đặc sản miền núi bứt phá thị trường toàn cầu

Longform | Vụ vải thiều 2025: Đặc sản miền núi bứt phá thị trường toàn cầu

Năm 2025, vải thiều Lục Ngạn (Bắc Giang) tiếp tục khẳng định là một trong những đặc sản miền núi hàng đầu Việt Nam, chinh phục thị trường trong và ngoài nước.
Mở lối trên lưng núi - du lịch

Mở lối trên lưng núi - du lịch 'cõng' nông sản đi xa

Du lịch trải nghiệm không chỉ mở đường cho du khách đến với vùng cao, mà còn là “đôi chân” đưa nông sản miền núi vượt núi đèo, bước ra thị trường lớn.
Khánh thành trường học cho học sinh miền núi Sơn La

Khánh thành trường học cho học sinh miền núi Sơn La

Nhà ở bán trú và công trình phụ trợ cho các em học sinh Trường Tiểu học và THCS Chiềng Ân, tỉnh Sơn La với tổng kinh phí 1 tỷ đồng chính thức đi vào hoạt động.
Longform | Phát triển chợ vùng dân tộc và miền núi: Khu vực đặc thù cần chính sách đặc thù

Longform | Phát triển chợ vùng dân tộc và miền núi: Khu vực đặc thù cần chính sách đặc thù

Chợ miền núi không chỉ là nơi giao thương buôn bán, mà là không gian sinh hoạt văn hóa, bản sắc của các cộng đồng dân tộc thiểu số.
Cao Bằng: Du lịch thúc đẩy kinh tế vùng dân tộc

Cao Bằng: Du lịch thúc đẩy kinh tế vùng dân tộc

Từ lợi thế có nhiều cảnh quan thiên nhiên tráng lệ, đa dạng văn hoá của đồng bào dân tộc thiểu số, Cao Bằng đang biến du lịch thành lực đẩy phát triển kinh tế.
Chợ miền núi Bắc Kạn:

Chợ miền núi Bắc Kạn: 'Khơi thông' dòng chảy hàng hoá

Không chỉ là nơi mua bán, chợ miền núi ở Bắc Kạn là không gian văn hóa cộng đồng, nhưng việc thiếu vốn và khó hút đầu tư đang khiến nhiều chợ xuống cấp.
Longform | Để nông sản miền núi không còn ‘lỡ hẹn’ những mùa vàng

Longform | Để nông sản miền núi không còn ‘lỡ hẹn’ những mùa vàng

Logistics nông sản tại khu vực miền núi là mắt xích then chốt nhưng cũng là "nút thắt cổ chai" trên hành trình đưa nông sản Việt vươn ra thị trường rộng lớn.
Bà con dân tộc thiểu số bắt ‘trend’ chợ mạng

Bà con dân tộc thiểu số bắt ‘trend’ chợ mạng

Những sản phẩm đặc trưng như miến đao, quế hữu cơ, mật ong bạc hà, sâm khoai... được bà con dân tộc thiểu số đưa lên “chợ mạng” thu về hàng tỷ đồng mỗi năm.
Đắk Lắk khơi dòng tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Đắk Lắk khơi dòng tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Tỉnh Đắk Lắk đang chủ động mở rộng đầu ra cho sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế bền vững.
Kon Tum: Diện mạo các vùng nông thôn vùng đồng bào dân tộc chuyển mình mạnh mẽ

Kon Tum: Diện mạo các vùng nông thôn vùng đồng bào dân tộc chuyển mình mạnh mẽ

Các địa phương trên địa bàn tỉnh Kon Tum đã không ngừng nỗ lực thực hiện hiệu quả các chính sách dân tộc, từng bước đưa diện mạo nông thôn chuyển mình.
Lan toả văn hoá ẩm thực nông thôn bằng công nghệ số

Lan toả văn hoá ẩm thực nông thôn bằng công nghệ số

Giờ đây những món ăn đặc trưng của vùng nông thôn không chỉ gói gọn trong bếp lửa gia đình mà còn lan tỏa mạnh mẽ đến mọi miền nhờ ứng dụng công nghệ số.
Bình Định: Xã “vùng lõm” cuối cùng có điện lưới quốc gia

Bình Định: Xã “vùng lõm” cuối cùng có điện lưới quốc gia

Làng Canh Tiến, xã Canh Liên - xã "vùng lõm" cuối cùng đã được cấp điện, đánh dấu mốc 100% hộ dân toàn tỉnh Bình Định được sử dụng điện lưới quốc gia.
Lễ hội Khâu Vai 2025: Kết nối sản phẩm vùng cao

Lễ hội Khâu Vai 2025: Kết nối sản phẩm vùng cao

Lễ hội Chợ phong lưu Khâu Vai 2025 không chỉ là dịp hội tụ văn hóa, mà còn là cơ hội quảng bá, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm đặc sản của đồng bào dân tộc thiểu số.
Đồng bào dân tộc thiểu số làm giàu từ nông sản sạch

Đồng bào dân tộc thiểu số làm giàu từ nông sản sạch

Nông sản sạch không chỉ nâng cao thu nhập mà còn thay đổi tư duy cũ, mở lối đi bền vững cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.
Phụ nữ nông thôn chủ động thích nghi với chuyển đổi số

Phụ nữ nông thôn chủ động thích nghi với chuyển đổi số

Từ áp dụng công nghệ vào sản xuất đến việc mở rộng kênh tiêu thụ sản phẩm, phụ nữ nông thôn dần khẳng định vai trò quan trọng của cuộc cách mạng chuyển đổi số.
Tiếp sức xây dựng thương hiệu sản phẩm khu vực dân tộc miền núi

Tiếp sức xây dựng thương hiệu sản phẩm khu vực dân tộc miền núi

Chính sách hỗ trợ thiết thực cùng quyết tâm của bà con dân tộc thiểu số ở miền núi đã và đang tạo nên những thương hiệu sản phẩm ngày một mạnh.
Longform | Chè Thịnh An: Thương hiệu được ‘chưng cất’ từ khát vọng vùng cao

Longform | Chè Thịnh An: Thương hiệu được ‘chưng cất’ từ khát vọng vùng cao

Tại HTX Chè Thịnh An không chỉ làm chè mà còn làm văn hóa. Không chỉ bán sản phẩm, mà xây dựng cả câu chuyện về vùng đất chè nổi tiếng của Việt Nam.
Na Võ Nhai, gà Phú Bình, chè Trại Cài: Thái Nguyên ‘làm thương hiệu’ từ sản phẩm bản địa

Na Võ Nhai, gà Phú Bình, chè Trại Cài: Thái Nguyên ‘làm thương hiệu’ từ sản phẩm bản địa

Bằng nhiều giải pháp xúc tiến thương mại, tỉnh Thái Nguyên đang từng bước tháo gỡ nút thắt “đầu ra” cho sản phẩm của đồng bào vùng dân tộc thiểu số và miền núi.
Mobile VerionPhiên bản di động