Chăm sóc dinh dưỡng cho Trẻ em dân tộc thiểu số để nâng cao thể chất, trí tuệ

Chuyện ở Điểm trường Huổi Van

Trong chuyến công tác tại xã Nậm Hàng, huyện Nậm Nhùn – huyện xa xôi, khó khăn nhất tỉnh Lai Châu, chúng tôi có dịp ghé thăm Điểm trường Huổi Van - nơi học tập và sinh hoạt của các bé mẫu giáo người dân tộc Mảng (một trong những dân tộc rất ít người).

Thoạt nhìn lớp học được xây dựng kiên cố với sân chơi quy củ, thấy trẻ em ở đây được chăm lo chẳng khác gì trẻ em ở các thành phố, thị trấn. Vậy nhưng khi tiếp cận với các bé mới thấy, đa phần các cháu gầy gò, đen đúa; nhiều cháu có chiều cao, cân nặng thấp hơn nhiều so với quy định; một số cháu còn khá rụt rè, nhút nhát…

Chiều xuống, cô giáo cầm theo chai dầu gội đầu, dẫn cả bầy trẻ đi tắm. Theo chân cô giáo mới hay, các cháu ăn - nghỉ tại trường, nhưng nhà tắm nhỏ lại thiếu nước nên cô trò phải mang nhau xuống suối để tắm gội. Dầu gội và xà phòng nếu không xin được, các cô giáo phải tự bỏ tiền ra mua. Hôm nào mưa, nước suối lên cao thì “cả lớp nghỉ tắm”.

Theo các cô giáo, do đời sống đồng bào Mảng ở đây còn khá lạc hậu, nghèo khó… nên việc chăm sóc về dinh dưỡng, thể chất của các bé ít được quan tâm, nhiều bé suy dinh dưỡng ngay từ lúc mới sinh. Những năm gần đây, nhờ có chính sách hỗ trợ cho trẻ em DTTS đến trường, các cháu đi học được ăn uống ngày 3 bữa với thức ăn đa dạng nên trông các cháu mới đỡ gày gò. Nếu không đến lớp, các cháu được bố mẹ dắt theo lên nương, hoặc để chị em ở nhà tự trông nhau, có khoai ăn khoai, có sắn ăn sắn… Từ chỗ thể chất thấp còi, dẫn đến tư duy, nhận thức của một số bé dân tộc Mảng có nhiều hạn chế, để các bé theo được lớp, các cô giáo phải rất vất vả.

Nhiều chương trình, đề án hướng đến trẻ em

Chuyện ở Điểm trường Huổi Van chỉ là một trong những câu chuyện cho thấy phần nào những thiếu thốn, thiệt thòi của trẻ em người DTTS, đặc biệt là trẻ em ở các thôn, bản vùng sâu, vùng xa. Do cha mẹ ít học, sớm tối bám nương rẫy nên không có thông tin, kiến thức, thời gian chăm sóc con cái. Chưa kể, nhiều bé còn là kết quả của các trường hợp cha mẹ tảo hôn, hôn nhân cận huyết, hay sinh ra trong những gia đình đông con…Thực trạng này đã dẫn đến việc nhiều trẻ em DTTS suy dinh dưỡng, thiếu hụt cơ bản những yếu tố quan trọng để phát triển thể chất và trí tuệ.

Báo cáo năm 2020 của Ngân hàng Thế giới, cho biết: Việt Nam là 1 trong số 34 quốc gia trên toàn cầu phải đối mặt với gánh nặng suy dinh dưỡng trẻ em. Trong số 1,9 triệu trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng có khoảng 1/3 trẻ em DTTS thiếu dinh dưỡng thể thấp còi, tỷ lệ này cao gấp 2 lần so với trẻ em người Kinh. Đáng chú ý, tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng ở nhóm DTTS rất ít người còn ở mức cao như dân tộc Chứt là 40%, Si La: 21,7%; Bố Y: 35%; La Ha: 20%, Brâu, Rơ Măm: 29,87%; Ơ-đu: 12%; Lô Lô: 16,91%.

Để khắc phục thực trạng này, năm 2020, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1896/QĐ-TTg về Chương trình “Chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời nhằm phòng, chống suy dinh dưỡng bà mẹ, trẻ em, nâng cao tầm vóc người Việt Nam”. Với chương trình này, đối tượng là trẻ em DTTS sẽ chiếm một phần không nhỏ. Tuy do nguồn lực và nguồn ngân sách thực hiện vẫn là lồng ghép trong các chương trình, dự án có liên quan, mà chưa có giải pháp riêng, nhất là đối với vùng DTTS và miền núi, nên mục tiêu “giải quyết căn bản gánh nặng kép về dinh dưỡng”, xem ra không đơn giản.

Cũng liên quan đến vấn đề chăm sóc sức khỏe cho trẻ em DTTS, Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 cũng đã xây dựng Dự án số 7 - “Chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người DTTS; phòng chống suy dinh duỡng trẻ em”; trong đó chú trọng vào chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ em vùng đồng bào DTTS, đặc biệt là người dân thuộc hộ nghèo, cận nghèo.

Chủ trương, chính sách đã có… Hy vọng, việc triển khai các chương trình, đề án trên sẽ giúp tập trung được tất cả nguồn lực, các giải pháp kỹ thuật để giải quyết căn cơ những bất cập còn tồn tại trước đây, cải thiện hiệu quả tỷ lệ suy dinh dưỡng của trẻ em ở Việt Nam, đặc biệt là vùng đồng bào DTTS và miền núi… mang lại cho các em cuộc sống khỏe mạnh, tươi vui.