Quảng Ngãi: Độc đáo lễ mừng nhà mới của đồng bào Hrê

Chiều 17/4, Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi phối hợp với UBND huyện Ba Tơ tổ chức tái hiện Lễ cúng về nhà mới của đồng bào Hrê. Hoạt động là điểm nhấn trong “Không gian di sản văn hóa Hrê”, thuộc khuôn khổ Tuần lễ Du lịch Quảng Ngãi.

Lễ cúng về nhà mới, được gọi trong tiếng Hrê là Hkia Tóc Hniêm Niêu. Đây là một trong những loại hình diễn xướng văn hóa dân gian phổ biến, mang đậm màu sắc tín ngưỡng, phản ánh nét đẹp độc đáo trong đời sống tinh thần của đồng bào Hrê.

Cũng như nhiều dân tộc thiểu số khác trên khắp mọi miền Tổ quốc, người Hrê đặc biệt coi trọng nghi lễ vào nhà mới. Họ chuẩn bị chu đáo nghi lễ này với tâm niệm dân gian sâu sắc “An cư lập nghiệp”.

Nghệ nhân Phạm Thị Hết (62 tuổi, ở xã Ba Vì, huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi) là người thực hiện nghi thức Lễ cúng vào nhà mới. Bà cho biết: “Phong tục cúng vào nhà mới của người Hrê gồm ba nghi lễ quan trọng. Đầu tiên là lễ cúng ngoài sân (Klaq Doàng Diq Dòng), cầu xin thần mặt trời, thần mặt trăng và các thần linh vũ trụ che chở, bảo vệ ngôi nhà khỏi thiên tai như sét đánh, gió giật, mưa lớn. Tiếp theo là lễ cúng Klaq Hoanh, xin thần đất và thần may mắn ban phước lành, bảo vệ hoa màu khỏi sâu bệnh, đem lại mùa màng tươi tốt, cuộc sống ấm no. Cuối cùng là lễ Hkia - lễ cúng vào nhà mới, nghi thức quan trọng nhất, đánh dấu thời khắc gia đình chính thức an cư, cầu mong bình an, hạnh phúc và thịnh vượng”.

Kiến trúc nhà sàn của người Hrê được thiết kế và dựng bằng nguyên vật liệu từ thiên nhiên như gỗ rừng, mây, tre, tranh. Việc cúng vào nhà mới là để cảm ơn Thần Rừng đã cho phép gia chủ dựng xong ngôi nhà. Đây cũng là lễ cúng tạ ơn các thần cây, thần tre, thần mây,.. mời các thần lên giàng về dự lễ, cùng dùng mâm cơm, rượu cần, nước trong, chung vui với gia đình trong ngày vào nhà mới. Nội dung cúng gồm: Gọi Giàng, Mời Giàng, Hỏi ý kiến của Giàng, Tiễn Giàng.

Một số hình ảnh của lễ cúng về nhà mới của đồng bào Hrê:

Lễ cúng về nhà mới là loại hình diễn xướng văn hóa dân gian mang đậm bản sắc văn hóa của người Hrê.

Người Hrê tổ chức nghi lễ này với tâm niệm dân gian sâu sắc “An cư lập nghiệp”.

Nghệ nhân Phạm Thị Hết thực hiện nghi thức Lễ cúng vào nhà mới.

Lễ vật để cúng Thần Linh gồm 2 con gà, gan gà, một ít lông, tiết gà, rượu,...

Thầy cúng mời thần núi, thần sông, thần mặt trời, thần gió bão, thần đất về dự lễ cúng vào nhà mới của gia chủ.

Tiếng chiêng ngân vang đều trong suốt lễ cúng.

Phong tục cúng vào nhà mới của người Hrê gồm ba nghi lễ quan trọng gồm cúng Klaq Doàng Diq Dòng, Klaq Hoanh, Hkia.

Chia sẻ niềm vui với mọi người trong làng.

Lễ cũng bề nhà mới cầu mong ngôi nhà được chở che, gia chủ bình an, khỏe mạnh, cuộc sống no đủ.

Bà con đến đây cùng nghiêng ngả trong men rượu, gột rửa những hiềm khích, nhen nhóm tình cảm tốt đẹp.