Quảng Trị: Phơi sấy măng rừng trong nhà năng lượng đem lại nguồn thu nhập ổn định cho đồng bào miền núi

Những năm trước đây, vào thời điểm này, hầu hết phụ nữ đồng bào ở thôn Trùm, xã Ba Tầng huyện Hướng Hóa- Quảng Bình lại lên rẫy tìm hái măng rồi gùi đi bán nhỏ lẽ tại các địa phương lân cận. Đi lại vất vả song, thu nhập lại không ổn định. Gần 2 tháng nay, từ khi tham gia Tổ hợp tác nông sản sạch Ba Tầng, mỗi ngày chị đều đặn đến Tổ hợp tác, cùng với nhiều chị em phụ nữ khác để thực hiện các công đoạn sơ chế, tạo sản phẩm măng sấy khô. Thu nhập ổn định cho đầu người từ 150 cho đến 200 ngàn đồng/ngày.

Thời gian qua, hàng chục phụ nữ Bru - Vân Kiều ở xã Ba Tầng đã bắt đầu được hưởng thành quả từ sản phẩm thu nhập từ rừng và áp dụng công nghệ mới để mang đến giá trị cao hơn.

Theo nhiều phụ nữ Bru-Vân Kiều ở xã Ba Tầng chia sẻ, vào mùa mưa, chị em phụ nữ ở xã Ba Tầng lại tích cực thu hoạch măng rừng. Măng rừng ở Hướng Hóa có tên là măng A Ho, được người Vân Kiều khai thác từ rừng vào tháng 7 đến tháng 1 hàng năm. Măng có vị ngọt, thơm, mềm sau khi luộc và được người Vân Kiều dùng làm các món xào, luộc, làm đồ chua… Theo truyền thống, người phụ nữ Vân Kiều thường cắt được bao nhiêu đều đem ra chợ bán. Bán không hết thì đem về nhà ăn. Ăn không hết thì đem bỏ, lần sau đi cắt tiếp. Một số người cũng đã tận dụng phơi sấy măng ngoài trời hoặc trên bếp. Một số người đã thử phơi măng khô theo dạng thủ công, dựa vào ánh nắng mặt trời. Thế nhưng việc phụ thuộc thời tiết nên chất lượng măng làm ra không đẹp, màu sắc không đều khiến khách hàng chê, tiểu thương ép giá.

Với sự hỗ trợ của Tổ chức Plan International Việt Nam, bà con Vân Kiều ở Ba Tầng đã có phương thức mới để bảo quản măng, đó là sấy măng trong nhà sấy năng lượng mặt trời. Để giúp chị em dễ dàng hơn trong quá trình thực hiện mô hình, Tổ chức Plan International Việt Nam đã đầu tư lắp đặt nhà sấy lồng kính năng lượng mặt trời. Nhờ vậy, sản phẩm măng khô sau khi ra lò giữ được màu sắc đẹp mắt, bảo quản được lâu hơn, hàng chục chị em phụ nữ Vân Kiều có thêm nguồn thu nhập trang trải cuộc sống.

Chị Hồ Thị Linh-Thôn Trùm, xã Ba Tầng, Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị cho hay, “trước đây chúng tôi làm mang bằng thủ công, phơi ngoài trời. Mưa là măng hư. Giờ đây tham gia tổ hợp tác phơi trong lòng kính măng rất đẹp. Rất vàng và bán ra rất dễ và an toàn thực phẩm”.

Tại Tổ hợp tác nông sản sạch Ba Tầng, các thành viên trong tổ chia nhau mỗi người một việc, người thạo hái măng sẽ vào rừng hái măng, những người khác sẽ làm khâu sơ chế, ép và chuẩn bị đưa măng và nhà sấy, thu gom măng sấy và đóng gói, vận chuyển và bán hàng… Mỗi người một phần việc cùng hướng đến mục tiêu là tăng thu nhập, dần hướng tới hoàn thiện phương thức hợp tác để có thể tiếp cận được thị trường rộng lớn hơn, mang lại thu nhập tốt hơn, ổn định hơn cho phụ nữ khó khăn trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Bà Lê Quỳnh Lan- Quản lý Tác động Chương trình và Đối tác, tổ chức Plan International Việt Nam chia sẻ: “Mô hình hợp tác xã nông sản dành cho phụ nữ dân tộc thiểu số là một trong những chương trình can thiệp của chúng tôi. Thông qua chương trình này chúng tôi tạo ra điều kiện sinh kế mới cho tất cả phụ nữa đồng bào dân tộc, giúp họ nâng cao điều kiện kinh tế giúp con cái đến trường và đảm bảo kinh tế tốt hơn”.

Việc phơi sấy măng trong lồng kín, nhiệt độ ổn định nên măng khô rất đẹp, màu vàng tươi, đảm bảo an toàn thực phẩm, được thị trường ưa chuộng. Việc thay đổi thói quen phơi sấy măng ngoài trời hoặc trên bếp bằng thực hiện trong nhà sấy năng lượng mặt trời. Nhà sấy hoạt động với nguyên tắc tận dụng hiệu ứng nhà kính để tạo nhiệt sấy măng khi nhiệt độ ngoài trời cao và chuyển sang chức năng sấy lạnh khi khí hậu không ôn hòa.

Tuy mới chỉ đi vào hoạt động cách đây không lâu, song mô hình sao sấy măng A Ho nói riêng và THT Ba Tầng nói chung đã mang lại hiệu quả tích cực với người dân, đặc biệt là phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn. THT sấy măng khô này là hướng giảm nghèo có tính hiệu quả, bền vững cho phụ nữ Vân Kiều. Có thu nhập, chị em phụ nữ có điều kiện chăm lo cho gia đình, con cái ăn học, cải thiện cuộc sống.

Các thành viên hợp tác xã nông sản hiện đã dần thay đổi thói quen phơi sấy măng ngoài trời hoặc trên bếp bằng thực hiện trong nhà sấy năng lượng mặt trời. Nhà sấy hoạt động với nguyên tắc tận dụng hiệu ứng nhà kính để tạo nhiệt sấy măng khi nhiệt độ ngoài trời cao, và chuyển sang chức năng sấy lạnh khi khí hậu không ôn hòa. Sản phẩm măng sấy trong nhà sấy năng lượng mặt trời có màu nâu vàng rất đẹp mắt, và không còn lo lắng về vấn đề thời tiết, được thị trường ưa chuộng.