Giảm tiêu thụ đường để giảm gánh nặng bệnh tật

Số liệu thống kê cho thấy, trung bình một người Việt Nam tiêu thụ khoảng 46,5g đường tự do/ngày, cao gần gấp đôi so với mức khuyến cáo dưới 25g/người/ngày của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Tết là thời điểm nhu cầu tiêu thụ đồ uống có đường gia tăng cao hơn nữa.

Theo các chuyên gia y tế, người thừa cân, béo phì có nguy cơ mắc nhiều bệnh như đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, đột quỵ và tăng nguy cơ ung thư. Các tế bào mỡ tạo ra các hormone gọi là adipokine có thể kích thích hoặc ức chế sự phát triển của tế bào, có thể thúc đẩy sự tăng sinh tế bào bất thường.

Để giảm lượng tiêu thụ đối với đồ uống có đường, BS. Ngô Thị Hà Phương – Viện Dinh dưỡng Quốc gia - cho biết, thuế tiêu thụ đặc biệt là 1 trong 3 chính sách hiện nay nhằm giảm tiêu thụ đồ uống có đường. WHO khuyến nghị các quốc gia triển khai kết hợp ba giải pháp: Áp thuế với đồ uống có đường; giáo dục truyền thông; hạn chế quảng cáo đồ uống có đường đối với trẻ em. Việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt có thể làm hạn chế tiêu thụ đồ uống có đường và khiến mọi người lựa chọn những đồ uống thay thế lành mạnh hơn.

WHO kêu gọi Việt Nam đánh thuế các sản phẩm không có lợi cho sức khỏe, trong đó có đồ uống có đường. Chúng ta cần phải làm tất cả những gì có thể để bảo vệ giới trẻ. Hiện nay, Việt Nam chưa áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường, trong khi các quốc gia phát triển và có tỷ lệ béo phì cao đều dần thực hiện việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường.

Ngày càng nhiều quốc gia áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường. Theo số liệu của Ngân hàng Thế giới, tính đến 1/2024, có 117 quốc gia và vùng lãnh thổ áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường và đã mang lại hiệu quả tích cực.

Cụ thể tại Thái Lan, 2 năm sau khi thực hiện đánh thuế đồ uống có đường, lượng tiêu thụ trung bình hàng ngày giảm 2,8% trong đó tiêu thụ đồ uống có ga trung bình hàng ngày giảm 17,7%. Tại bang Philadelphia (Mỹ) sau khi thực hiện đánh thuế với đồ uống có đường 1,5 xu/ounce thì lượng đường tiêu thụ hàng ngày ở trẻ em đã giảm 22% (15 gam) so với trước khi áp thuế; còn người lớn giảm khoảng 6 gam mỗi ngày.

Ở bang California (Mỹ), những người trưởng thành có thu nhập thấp đã giảm mức tiêu thụ đường tới 21%...

Tại Việt Nam, gánh nặng của các bệnh không lây nhiễm chiếm 70% tổng gánh nặng bệnh tật toàn quốc và các bệnh này là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Ước tính hàng năm, tử vong do bệnh không lây nhiễm chiếm tới 77% tổng số tử vong toàn quốc, trong đó chủ yếu là các bệnh về tim mạch, ung thư, tiểu đường…. Cùng đó, tỷ lệ thừa cân, béo phì đã tăng gấp 7 lần ở thanh thiếu niên 5-19 tuổi.

Theo Bộ Y tế, căn nguyên gây bệnh béo phì và một số bệnh không lây nhiễm rất phức tạp, trong đó có nguyên nhân từ tình trạng gia tăng tiêu thụ đường tự do, đặc biệt là từ đồ uống có đường ở cả trẻ em và người lớn.