| Ảnh hưởng Covid-19, nhu cầu cá ngừ đóng hộp tăng |
Theo cam kết trong EVFTA, EU sẽ xóa bỏ thuế quan cho các sản phẩm cá ngừ tươi sống và đông lạnh (trừ thăn/philê cá ngừ đông lạnh mã HS0304) ngay khi hiệp định có hiệu lực.
Đối với các sản phẩm thăn/philê cá ngừ đông lạnh mã HS030487, EU sẽ xóa bỏ thuế quan cho Việt Nam theo lộ trình 3 năm, từ mức thuế cơ bản 18%, ngay khi hiệp định có hiệu lực.
Với các sản phẩm thăn/philê cá ngừ hấp (nguyên liệu để sản xuất cá ngừ đóng hộp), EU sẽ xóa bỏ thuế quan cho Việt Nam theo lộ trình 7 năm, từ mức thuế cơ bản 24%.
Riêng đối với các sản phẩm cá ngừ chế biến đóng hộp (như cá ngừ ngâm dầu đóng hộp, đóng túi, các sản phẩm cá thuộc họ cá ngừ đóng hộp…), EU sẽ miễn thuế cho Việt Nam trong mức hạn ngạch 11.500 tấn/năm.
Các doanh nghiệp cá ngừ Việt Nam đang rất trông chờ điều này, đặc biệt là các doanh nghiệp sản xuất cá ngừ đóng hộp, dòng sản phẩm Việt Nam đang không thể cạnh tranh được với sản phẩm của Philippines hay Ecuador do thuế cao trên thị trường EU.
Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, 4 tháng đầu năm 2020 xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang EU đang giảm 7,2% so với cùng kỳ năm 2019. Tuy nhine, xuất khẩu cá ngừ đóng hộp (mã HS16) của Việt Nam sang EU đang có xu hướng tăng với mức 2,7% so với cùng kỳ.
Các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam chủ yếu cạnh tranh với các sản phẩm cùng loại đến từ Ecuador, Thái Lan, Indonesia và Philippines. Việt Nam đang khó cạnh tranh được với các nước, nguyên nhân là do sản lượng đánh bắt, quy mô và năng lực sản xuất cá ngừ của các nước này hơn hẳn chúng ta.
Ngoài ra, Việt Nam cũng khó cạnh tranh được với Philippines và Ecuador do họ được hưởng ưu đãi về thuế quan, trong khi Việt Nam không được hưởng ưu đãi. Vì thủy sản Việt Nam được xem là đạt ngưỡng “trưởng thành” theo quy định Hệ thống Ưu đãi Thuế quan phổ cập (GSP), tức là nhóm các mặt hàng có khối lượng giá trị xuất khẩu tương đối cao sang EU trong những năm qua, nên từ ngày 01/01/2014 Việt Nam đã không được hưởng ưu đãi nữa. Do đó, các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam phải chịu mức thuế cao hơn 20,5%. Điều này đã làm giảm khả năng cạnh tranh của các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam.
Việc hiệp định EVFTA được ký kết, dự báo mang đến nhiều cơ hội cho ngành cá ngừ Việt Nam trong việc khai phá các thị trường. Bởi EVFTA giúp mặt hàng cá ngừ của Việt Nam sẽ có lợi thế về thuế so với các nước như Thái Lan hay Trung Quốc, các nước đối thủ lớn của Việt Nam đang nắm giữ thị phần xuất khẩu lớn tại EU nhưng đều chưa ký kết FTA với EU.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Việt Nam (VASEP), trước mắt, tình hình dịch bệnh Covid-19 tại các thị trường xuất khẩu lớn vẫn tiến triển xấu hơn sẽ khiến cho thị trường cá ngừ thế giới tiếp tục biến động. Nhu cầu tiêu thụ cá ngừ đóng hộp tại các thị trường sẽ tiếp tục tăng. Bên cạnh đó, do ảnh hưởng của dịch bệnh thu nhập của người dân tại các thị trường bị ảnh hưởng, nên xu hướng tìm kiếm các sản phẩm thay thế giá rẻ như các sản phẩm cá thuộc họ cá ngừ đóng hộp hay đóng túi sẽ được ưa chuộng hơn. Điều này sẽ tác động tới xu hướng nhập khẩu cá ngừ tại các thị trường trong những tháng tới. Chính vì vậy, doanh nghiệp cần theo sát thị trường để có những điều chỉnh thích hợp.
