OCOP Thái Nguyên: Nâng tầm đặc sản vùng miền

Những thương hiệu gắn liền với địa phương

Nổi tiếng với vùng chè ngon đặc sản Tân Cương, Thái Nguyên được nhiều du khách trong và ngoài nước biết đến. Chè là sản phẩm truyền thống của người dân nơi đây nhờ có mùi thơm mạnh, mùi cốm và bền, vị chát đậm dịu, hài hòa, ngọt, không có vị xít hoặc đắng, rất hấp dẫn. Chất lượng chè Tân Cương có được ngoài những điều kiện về tự nhiên còn là tập quán canh tác, chăm sóc, chế biến và bảo quản chè của người dân ở khu vực này.

Cùng với chè Tân Cương, chè Đồng Hỷ (xã Minh Lập, huyện Đồng Hỷ) cũng là một trong những sản phẩm chủ lực của địa phương. Đây cũng là một trong 3 sản phẩm thế mạnh trong nông nghiệp gồm: chè Đồng Hỷ; mật ong Phúc Thành; miến dong Việt Cường được Thái Nguyên tiếp tục lựa chọn, hoàn thiện, nâng cấp trong giai đoạn 2019 - 2025 tham gia chương trình OCOP. Sản xuất theo quy trình VietGAP, giá bán đạt 250.000 – 300.000 đồng/kg, cao hơn rất 4 – 5 lần so với canh tác theo phương thức truyền thống, mỗi 1 ha chè người dân nơi đây thu lãi 300 triệu đồng/năm.

Hiện trên địa bàn Thái Nguyên có 19.000 ha chè, trải rộng trên cả 9 huyện, thị xã, đang được chăm sóc với sản lượng hàng năm gần 200.000 tấn chè búp tươi. Chè Thái Nguyên được tiêu thụ cả thị trường trong và ngoài nước, trong đó thị trường nội địa chiếm 70-80%, chỉ có khoảng 20-30% sản lượng chè chế biến xuất khẩu.

Để thương hiệu Chè Thái Nguyên vươn tới các thị trường ngoài nước, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành Quyết định phê duyệt nhiệm vụ khoa học công nghệ đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể Chè Thái Nguyên tại các nước và vùng lãnh thổ Trung Quốc, Mỹ và Đài Loan. Đây cũng là thị trường trọng tâm của chiến lược xuất khẩu chè Thái Nguyên trong những năm tiếp theo.

Ngoài thương hiệu chè nổi tiếng thì tỉnh Thái Nguyên còn được nhiều người biết đến với gạo nếp Thầu Dầu (huyện Phú Bình). Hạt gạo to tròn, trắng đẹp, khi đồ lên có vị béo ngọt đậm đà, dẻo thơm đặc biệt mà không nơi nào có được. Sản phẩm đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) công nhận nhãn hiệu tập thể “Lúa nếp Thầu Dầu Phú Bình” năm 2012.

Năm 2016, UBND phường Cam Giá đón nhận nhãn hiệu tập thể “Hoa đào Cam Giá”. Nghề trồng hoa đào tại phường Cam Giá đã được hình thành khoảng hơn 20 năm. Hiện nay, làng nghề có 227 hộ trồng hoa đào với tổng diện tích hơn 8,5 ha và gần 45.000 cây đào các loại. Theo kế hoạch, Phường Cam Giá phấn đấu đến năm 2020 sẽ nâng tổng diện tích trồng hoa đào lên 15ha, đồng thời thực hiện tốt công tác quản lý, sử dụng và phát triển nhãn hiệu tập thể Hoa đào Cam Giá.

Theo kết quả điều tra, rà soát và báo cáo của các địa phương, Thái Nguyên hiện có gần 200 sản phẩm có điều kiện trở thành sản phẩm OCOP, thuộc các nhóm sản phẩm: Thực phẩm; đồ uống; thảo dược; lưu niệm - trang trí - nội thất; và dịch vụ du lịch. Hiện tại một số hợp tác xã, cơ sở sản xuất đã đăng ký các sản phẩm nông nghiệp có khả năng trở thành sản phẩm OCOP tiêu biểu của tỉnh như: Chè Tân Cương (thành phố Thái Nguyên), miến dong của HTX miến Việt Cường (huyện Đồng Hỷ), rau an toàn của HTX rau an toàn Hùng Sơn và HTX rau an toàn xã Bình Thuận (huyện Đại Từ), tương nếp Úc Kỳ của Cơ sở sản xuất tương nếp Úc Kỳ (huyện Phú Bình), gạo Bao Thai Định Hóa của các HTX trồng lúa thuộc huyện Định Hóa...

Nâng tầm đặc sản địa phương

Từ năm 2008, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã triển khai thí điểm mô hình “Mỗi làng một nghề” ở một số địa phương. Ngày 07/5/2018, Thủ tướng Chính phủ đã Ban hành Quyết định số 490/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình OCOP giai đoạn 2018-2020 để triển khai thực hiện trên phạm vi cả nước. Đến tháng 3/2019 có 40/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã xây dựng Đề án, kế hoạch triển khai thực hiện Chương trình “OCOP”.

Là địa phương giàu tiềm năng và thế mạnh về nông sản, việc triển khai chương trình OCOP trong xây dựng nông thôn mới là hết sức cần thiết, phù hợp với quá trình tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp, góp phần tăng thu nhập, nâng cao giá trị sản phẩm và bảo vệ môi trường. Ngày 12/9/2018, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành kế hoạch số 108/KH-UBND triển khai thực hiện Chương trình OCOP tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2018-2020, tầm nhìn đến 2025”. Mới đây, hiện tỉnh Thái Nguyên đang triển khai các bước hoàn thiện Đề án OCOP để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Theo Đề án, tỉnh Thái Nguyên đang đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn về OCOP, nhận đăng ký ý tưởng sản phẩm, phương án, dự án sản xuất kinh doanh, tổ chức phát triển sản phẩm OCOP, xây dựng hệ thống quản lý, giám sát, đánh giá, xây dựng thương hiệu sản phẩm, hỗ trợ quảng bá, giới thiệu sản phẩm OCOP, xúc tiến thương mại, xây dựng hệ thống trung tâm bán hàng và giới thiệu sản phẩm OCOP, hình thành hệ thống cơ sở hạ tầng giới thiệu và bán sản phẩm OCOP tại các khu du lịch, khu dân cư, siêu thị, chợ truyền thống, trung tâm hành chính cấp tỉnh và huyện.

Dự kiến, tổng kinh phí thực hiện Đề án OCOP của tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2019 - 2025 là hơn 700 tỷ đồng, trong đó nguồn ngân sách tỉnh hơn 70 tỷ đồng, ngân sách huyện, xã hơn 60 tỷ đồng, vốn lồng ghép các nguồn vốn hỗ trợ cho chương trình trên 240 tỷ đồng và vốn xã hội hóa hơn 360 tỷ đồng...

Ông Hoàng Văn Dũng - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thái Nguyên - cho biết, việc xây dựng OCOP góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng, hiệu quả và thực hiện thành công chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, khai thác hiệu quả hơn tiềm năng, thế mạnh của mỗi địa phương, phát triển các sản phẩm có chất lượng theo đúng quy chuẩn, tăng khả năng cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu của thị trường trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Chương trình khi đi vào thực tế có ý nghĩa tích cực trong thay đổi tập quán sản xuất, hướng người dân vào kinh tế thị trường, thúc đẩy phát triển sản xuất khu vực nông thôn, tiêu chuẩn hoá sản phẩm OCOP còn làm gia tăng giá trị cho các sản phẩm từ 20% trở lên...