Dự báo xuất khẩu cà phê vẫn đối diện khó khăn trong ngắn hạn

Phân khúc cà phê hòa tan chất lượng cao sẽ tiếp tục gia tăng

Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) dẫn số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan cho biết, xuất khẩu cà phê của Việt Nam trong quý I/2021 đạt 453 nghìn tấn, trị giá 808,8 triệu USD, giảm 9,8% về lượng và giảm 5,5% về trị giá so với quý I/2020, so với quý I/2019 giảm 7,1% về lượng và giảm 4,6% về trị giá.

Xuất khẩu cà phê của Việt Nam đạt mức thấp nhất theo quý trong giai đoạn 2019 – 2021 do chịu ảnh hưởng tiêu cực bởi đại dịch Covid-19, nhu cầu tiêu thụ giảm và hoạt động thông quan không thuận lợi. Sự cố tắc nghẽn kênh đào Suez thời điểm tháng 3/2021 đã làm chậm quá trình vận chuyển cà phê của Việt Nam sang các thị trường châu Âu, Hoa Kỳ.

Trong quý I/2021, xuất khẩu cà phê sang khu vực châu Á tăng, trong khi xuất khẩu sang các châu lục khác đều giảm so với quý I/2020. Tỷ trọng xuất khẩu cà phê sang châu Á chiếm 45,33% tổng trị giá xuất khẩu trong quý I/2021, cao hơn so với 33,11% trong quý I/2020. Ngược lại, tỷ trọng xuất khẩu cà phê sang châu Âu giảm từ 50,06% trong quý I/2020 xuống 41,12% trong quý I/2021.

Dự báo xuất khẩu cà phê của Việt Nam thời gian tới sẽ vẫn đối mặt với nhiều khó khăn khi dịch Covid-19 tiếp tục lan rộng tại nhiều quốc gia châu Âu, trong khi một số quốc gia châu Á có nguy cơ trở thành tâm dịch thế giới.

Tuy nhiên, phân khúc cà phê hòa tan chất lượng cao toàn cầu được các chuyên gia dự báo có xu hướng tăng lên do nhu cầu làm việc tại nhà gia tăng đáng kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát.

Đáng chú ý, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19, thị trường cà phê thương hiệu vẫn đang tiếp tục được mở rộng ở nhiều nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Theo World Coffee Portal, thị trường cà phê thương hiệu tại ASEAN đã mở rộng thêm 3.630 cửa hàng trong năm qua, đạt 74.535 cửa hàng, tăng trưởng 5,1%. Tốc độ tăng trưởng cửa hàng cà phê có thương hiệu tại Campuchia là 27,8% nhanh nhất trong khu vực. Việt Nam, Thái Lan, Malaysia và Lào, cũng có mức tăng trưởng cửa hàng cà phê thương hiệu lần lượt là 5,5%, 5,3%, 4,7% và 2,7% trong giai đoạn này. Dự kiến thị trường cà phê thương hiệu sẽ tiếp tục tăng trưởng tại khu vực ASEAN.

Khó khăn trong ngắn hạn

Theo Tổ chức Cà phê Quốc tế (ICO), nhu cầu tiêu thụ cà phê ở EU không bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi cuộc khủng hoảng toàn cầu. Đại dịch Covid-19 chỉ tác động tiêu cực lên thị trường cà phê EU trong ngắn hạn.

Dự báo xuất khẩu cà phê của Việt Nam sang EU trong ngắn hạn sẽ gặp khó khăn do diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19. Về dài hạn, dung lượng thị trường nhập khẩu cà phê của EU rất lớn. Do đó, ngành hàng cà phê Việt Nam còn nhiều cơ hội để khai thác thị trường tiềm năng lớn này.

Theo đó, sự quan tâm ngày càng tăng đối với các loại cà phê chất lượng cao ở EU, đối với cả cà phê Arabica và Robusta mang lại cơ hội cho các nhà xuất khẩu cà phê. Việt Nam với lợi thế là một trong những nguồn cung cấp cà phê uy tín cho thị trường EU, cùng với Hiệp định EVFTA sẽ tạo điều kiện thuận lợi giúp doanh nghiệp cà phê Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu vào EU.

Trong đó, Đức và Ý có ngành công nghiệp rang xay lớn nhất EU. Bỉ là trung tâm thương mại cà phê ở EU. Tuy nhiên, xuất khẩu cà phê vào các thị trường trên chịu sự cạnh tranh lớn. Thời gian tới, ngành cà phê Việt Nam nên khai thác các thị trường ngách Đông Âu, đặc biệt là Ba Lan, nơi số lượng các cửa hàng cà phê đặc biệt đang gia tăng.

Tại Hoa Kỳ, theo Reuters, tiêu thụ bình quân cà phê/người/ngày đạt mức cao nhất thế giới. Theo khảo sát, 79% số người được hỏi có xu hướng tiêu thụ cà phê tại nhà, cà phê được tiêu thụ tại các quán và địa điểm ngoài khác đạt 36%. Tại Hoa Kỳ, 41% hộ gia đình và 28% văn phòng sử dụng máy pha cà phê. Thị hiếu tiêu dùng của người dân Hoa Kỳ ngày càng phổ biến đối với cả cà phê tươi xay hữu cơ và cà phê viên nén. Hoạt động thông quan không thuận lợi là nguyên nhân chính khiến nhập khẩu cà phê của Hoa Kỳ từ Việt Nam giảm. Với diễn biến tích cực trong việc tiêm chủng vắc xin ngừa Covid-19 tại Hoa Kỳ, hoạt động thông quan diễn ra thuận lợi hơn, dự báo xuất khẩu cà phê của Việt Nam sang thị trường tiềm năng lớn này sẽ khả quan trong thời gian tới.

Nhập khẩu cà phê của Nhật Bản từ Việt Nam năm 2020 tăng 17,3% so với năm 2019, đạt 169 triệu USD. Thị phần cà phê của Việt Nam chiếm 14,33% trong tổng giá trị nhập khẩu của Nhật Bản, tăng 2,77 điểm phần trăm so với 11,56% trong năm 2019.

Trong bối cảnh xuất khẩu cà phê sang các thị trường EU, Hoa Kỳ giảm, ngành cà phê Việt Nam đã khai thác tốt các thị trường khu vực châu Á, trong đó có thị trường Nhật Bản. Dự báo xuất khẩu cà phê của Việt Nam sang Nhật Bản thời gian tới sẽ tăng.