Xuất khẩu yến thô: Thêm cơ hội từ thị trường Trung Quốc

Tổ yến thô xuất khẩu cần đáp ứng yêu cầu gì?

Giữa tháng 4/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam cùng Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) đã thông qua tham vấn hữu nghị về các yêu cầu kiểm dịch, kiểm tra, vệ sinh thú y đối với nhập khẩu tổ yến thô và tổ yến sạch từ Việt Nam sang Trung Quốc.

Xuất khẩu yến thô: Thêm cơ hội từ thị trường Trung Quốc. Ảnh minh họa

Để được xuất khẩu chính ngạch tổ yến thô sang thị trường Trung Quốc, doanh nghiệp phải đáp ứng các yêu cầu khắt khe từ thị trường này. Theo đó, các cơ sở sơ chế tổ yến thô và cơ sở chế biến tổ yến sạch xuất khẩu sang Trung Quốc phải được đăng ký với GACC.

Việc sản xuất, chế biến tổ yến thô và tổ yến sạch để xuất khẩu sang Trung Quốc phải đáp ứng các quy định có liên quan của Việt Nam và Trung Quốc về kiểm dịch, kiểm tra, an toàn thực phẩm. Tổ yến thô, tổ yến sạch xuất khẩu sang Trung Quốc phải được xử lý nhiệt để đạt nhiệt độ tâm sản phẩm không thấp hơn 70^oC và duy trì trong ít nhất 3,6 giây để bảo đảm diệt virus cúm gia cầm và bệnh Newcastle hiệu quả.

Các cơ sở sơ chế tổ yến thô, chế biến tổ yến sạch xuất khẩu sang Trung Quốc phải có năng lực sản xuất phù hợp hoặc phải có thiết bị, dụng cụ phù hợp với chủng loại và số lượng sản phẩm. Đồng thời, bố trí trang thiết bị và lưu đồ sản xuất hợp lý để ngăn ngừa lây nhiễm chéo; phải có hệ thống quản lý hiệu quả để ngăn ngừa dịch bệnh và bảo đảm an toàn, vệ sinh sản phẩm cũng như các thiết bị, dụng cụ tương ứng.

Tổ yến thô và tổ yến sạch xuất khẩu sang Trung Quốc phải được đóng gói bằng vật liệu mới, phù hợp với tiêu chuẩn vệ sinh quốc tế. Bao bì bên trong và bên ngoài của sản phẩm phải được niêm phong.

Bao bì bên ngoài của tổ yến thô phải ghi rõ tên và trọng lượng của sản phẩm, số đăng ký của nhà nuôi yến, tên và địa chỉ, số đăng ký của cơ sở sơ chế, điều kiện bảo quản, ngày sản xuất, hạn sử dụng bằng tiếng Trung Quốc và tiếng Anh. Bao bì bên ngoài phải ghi rõ “Xuất khẩu sang Cộng hòa nhân dân Trung Hoa” và “Chỉ dùng cho chế biến, không được bán lẻ” và các thông tin liên quan khác.

Bao bì bên trong và bên ngoài của tổ yến sạch phải ghi rõ tên, trọng lượng của sản phẩm; số đăng ký của nhà nuôi yến; tên và địa chỉ, số đăng ký của cơ sở chế biến; điều kiện bảo quản, ngày sản xuất, hạn sử dụng, các thông tin liên quan khác bằng tiếng Trung Quốc và tiếng Anh, phù hợp với luật pháp, quy định, tiêu chuẩn và yêu cầu liên quan của Trung Quốc…

Gia tăng kim ngạch xuất khẩu cho ngành yến Việt Nam

Trung Quốc là thị trường tiêu thụ tổ yến lớn nhất, chiếm 80% lượng tiêu thụ trên toàn thế giới. Đây cũng đang là thị trường nhập khẩu tổ yến lớn nhất thế giới và lượng nhập khẩu ngày càng tăng. Trước đó, vào ngày 9/11/2022, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (hiện nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cùng Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã ký Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch, kiểm tra và vệ sinh thú y đối với sản phẩm tổ yến của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc.

Việc Trung Quốc chính thức cho phép nhập khẩu sản phẩm tổ yến thô từ Việt Nam đã tạo ra rất nhiều cơ hội cho ngành chăn nuôi chim yến và sản xuất, chế biến tổ yến của Việt Nam.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương xung quanh vấn đề này, ông Nguyễn Thế Hòa - Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV thương mại Hải Yến Nha Trang - cho hay, việc ký Nghị định thư xuất khẩu yến thô sẽ mang lại cả cơ hội và thách thức cho ngành yến Việt Nam. Doanh nghiệp Trung Quốc có thể nhập khẩu các sản phẩm yến thô, sau đó chế biến thành sản phẩm yến làm sạch và cạnh tranh trực tiếp với sản phẩm yến sạch của Việt Nam tại thị trường này.

Dù vậy, theo đại diện doanh nghiệp này, hiện mới có Malaysia được xuất khẩu yến thô sang thị trường Trung Quốc, còn Indonesia và Thái Lan không được xuất khẩu yến thô. Lượng yến Indonesia xuất khẩu cũng có giới hạn. Do đó, việc mở cửa thị trường xuất khẩu yến thô cũng sẽ tạo lợi thế cho các doanh nghiệp Việt Nam.

“Hiện tại, sản phẩm yến làm sạch được phép xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc nhưng sức cạnh tranh thấp so với sản phẩm của Indonesia và Malaysia. Do đó, việc xuất khẩu yến thô sang thị trường Trung Quốc cũng sẽ là một lợi thế góp phần cho ngành yến xuất khẩu được nhiều hơn”, ông Nguyễn Thế Hòa thông tin.

Để cạnh tranh được với sản phẩm yến thô của Malaysia tại thị trường Trung Quốc, ông Hòa cho rằng, xu thế bây giờ, chúng ta phải cạnh tranh về chất lượng. Chất lượng tổ thô phụ thuộc vào người nuôi. Thay vì chạy theo số lượng, người nuôi cần chú trọng chất lượng, khi đó mới đáp ứng được yêu cầu của thị trường.

Là mặt hàng được ví như "vàng trắng", để đáp ứng cho nhu cầu lớn của thị trường Trung Quốc, các doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống nguồn nguyên liệu yến sào thô bền vững, đạt chuẩn các quy định chăn nuôi và kiểm tra định kỳ hàng năm về chất lượng nhà yến. Do đó, doanh nghiệp xuất khẩu phải liên kết với các hộ nuôi tạo thành chuỗi sản xuất.

Việc ký kết Nghị định thư đã giúp ngành yến Việt Nam được nới rộng cửa tại thị trường Trung Quốc. Vấn đề còn lại là ở các doanh nghiệp, cần phải chủ động tìm kiếm đối tác, khách hàng. Tuy nhiên, trong thời gian đầu, doanh nghiệp chưa có khách hàng, trong khi để sản phẩm đạt tiêu chuẩn, doanh nghiệp sẽ tốn rất nhiều chi phí trong việc kiểm nghiệm, giám sát dịch bệnh nhà yến.

Vì vậy, doanh nghiệp xuất khẩu mong muốn, bên cạnh việc triển khai nhanh các yêu cầu của Nghị định thư, cơ quan quản lý nhà nước cần có những hỗ trợ cho doanh nghiệp. Ví dụ như hỗ trợ chi phí kiểm nghiệm, xét nghiệm giai đoạn đầu, giúp doanh nghiệp giảm chi phí và nâng cao sức cạnh tranh tại thị trường xuất khẩu.