Xây dựng thị trường lao động bền vững: Bắt đầu từ người lao động

Tăng nhưng chưa ổn định

Theo số liệu của nền tảng tìm việc và tuyển dụng trực tuyến Việc Làm Tốt, nhu cầu tuyển dụng trong 8 tháng năm 2024 trên nền tảng tăng 30% so với cùng kỳ 2023, tập trung ở các vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Với đà phục hồi kinh tế, từ đầu năm đến nay, 85% doanh nghiệp trả lời khảo sát của Việc Làm Tốt cho biết họ đang gặp phải tình trạng thiếu lao động. Hơn thế, 30% doanh nghiệp trong số đó đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân sự trầm trọng.

Tuy nhiên, số liệu của Cục Việc làm (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) cho thấy, hơn 1,06 triệu người trong độ tuổi lao động không có hoặc thiếu việc làm, không tham gia lao động, trong khi nhiều doanh nghiệp tuyển không được người, với hơn 836.000 việc làm lao động phổ thông cần tuyển.

Thực tế từ Công ty TNHH May mặc Song Ngọc (TP. Hồ Chí Minh), chia sẻ tại tọa đàm "Xu hướng và giải pháp cho thị trường tuyển dụng lao động số lượng lớn", diễn ra sáng ngày 12/9, ông Trần Thanh Sơn - Trưởng phòng Hành chính - Nhân sự của công ty cho biết: Thời gian qua, doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn trong tuyển dụng. Lần đầu tiên, công ty không tuyển dụng đủ lao động cho nhà máy trong năm 2024, dù bảo đảm tổng thu nhập khoảng 12 triệu đồng/tháng, trong đó 25% thu nhập đến từ tăng ca.

Để đáp ứng đơn hàng trở lại, Công ty TNHH PouYuen Việt Nam (Quận Bình Tân, TP. Hồ Chí Minh) cũng đang có nhu cầu tuyển dụng 2.000 người nhưng mới tuyển được 1.000 người.

Bà Lê Thị Đoan Trinh - Phó Tổng Giám đốc khối Nhân lực Scommerce – cho biết: Công ty hiện có 20.000 lao động. Khách hàng chính của giao hàng nhanh Ahamove là Tiktokshop, Shopee… Tỷ lệ tuyển dụng được qua các trường đào tạo chỉ 1-2%...

Chia sẻ của nhiều doanh nghiệp cho thấy, một số thách thức lớn trong tuyển dụng nhân sự số lượng lớn đang gặp phải hiện nay, đó là: Hiệu suất tuyển dụng: Sàng lọc hồ sơ ứng viên chưa được tối ưu hóa. 40% nhà tuyển dụng chia sẻ phải mất quá nhiều thời gian để liên hệ và sàng lọc do hồ sơ ứng viên không đầy đủ; sự phù hợp yêu cầu của ứng viên: 14% ứng viên đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về chuyên môn, kỹ năng mềm và thái độ mà nhà tuyển dụng đặt ra; sự cạnh tranh của các công ty trong ngành: Việc điều chỉnh mức lương thưởng là ưu tiên hàng đầu của doanh nghiệp để thu hút ứng viên.

Ngoài ra, xu hướng làm việc linh động đang gia tăng ở một số nghề, khoảng 30% nhân sự chuyển sang hình thức bán thời gian, làm việc từ xa, lao động tự do.

Giải pháp nâng cao hiệu quả tuyển dụng

Tổng Giám đốc Công ty TNHH NodeX Asia, bà Lương Tú Anh cho rằng, việc nhiều doanh nghiệp gặp phải trở ngại, khó khăn trong công tác tuyển dụng nhân sự thời gian qua có một phần nguyên nhân đến từ thái độ của chính người lao động. Nhiều người lao động không có sự cam kết chặt chẽ với doanh nghiệp, họ dễ dàng rời bỏ doanh nghiệp vì rất nhiều lý do chủ quan lẫn khách quan.

Để góp phần giải quyết tình trạng trên, bà Tú Anh cho rằng, cần phải có hệ thống thông tin dữ liệu người lao động chuẩn, chính xác để doanh nghiệp thuận lợi hơn nắm bắt, tuyển dụng; nâng cao ý thức của người lao động ứng tuyển và làm việc tại doanh nghiệp.

Nhiều doanh nghiệp cũng chia sẻ thực trạng khi tuyển dụng, có những vị trí công ty phải bỏ không ít công sức đào tạo song tỷ lệ nhảy việc rất cao, đây là một khó khăn. Do vậy, ngoài tiền lương, điều doanh nghiệp hướng tới là tạo ra nhiều giá trị dài lâu hơn cho người lao động.

Thị trường lao động là một trong ba đầu vào của nền kinh tế, tác động lớn đến nền kinh tế - xã hội. Sau hơn 40 năm thực hiện đổi mới, tình hình lao động việc làm, thị trường lao động tại Việt Nam đã có nhiều đổi mới và đạt được kết quả nổi bật. Cả nước hiện có 52,4 triệu lao động chính là một lợi thế.

Tuy nhiên, trong bối cảnh nền công nghệ số khiến thị trường lao động đối mặt với không ít khó khăn, đó là: Tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ không cao. Một số ngành nghề đang thu hút lao động nhưng chưa được định danh như chạy xe công nghệ, giao hàng… Mặt khác, lao động đang có sự dịch chuyển về địa lý. Người lao động có sự dịch chuyển dần về các địa phương…

Để đạt hiệu quả tuyển dụng, ông Phạm Anh Thắng - Phó Chánh Văn phòng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho rằng, bên cạnh chính sách về tiền lương, doanh nghiệp phải có các phúc lợi như nhà ở, nhà trẻ, song song với đó họ phải được tôn trọng và có cơ hội phát triển. Cả nước hiện có 1.886 cơ sở đào tạo nghề hoàn toàn đủ điều kiện đào tạo cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần liên kết với cơ sở đào tạo để có được lực lượng lao động có tay nghề.

Rõ ràng thị trường lao động Việt Nam đã có dấu hiệu phục hồi nhưng vẫn mất cân đối cung - cầu lao động cục bộ và sự phát triển không đồng đều giữa các vùng miền, khu vực, ngành nghề kinh tế; cơ chế kết nối cung - cầu và tự cân bằng của thị trường còn yếu. Trước thực trạng này, giới chuyên gia cho rằng, xây dựng một thị trường lao động linh hoạt, hiệu quả và bền vững… có nhiều yếu tố song cũng cần chú trọng từ người lao động. Người lao động được đào tạo trước khi tham gia vào thị trường lao động dễ tìm được công việc phù hợp cũng như có nền tảng vững chắc.