Tiêm kích F-35 của Mỹ tích hợp AI để điều khiển UAV

Lockheed Martin vừa công bố những bước tiến mới trong việc phát triển máy bay chiến đấu tàng hình F-35, khẳng định vai trò của nó như một "tiền vệ" cho các máy bay không người lái (UAV) tiên tiến, bao gồm máy bay chiến đấu hợp tác (CCA) trong tương lai của Không quân Mỹ. Sự kết hợp này được hỗ trợ bởi hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến và các giao diện điều khiển hiện đại.

Trí tuệ nhân tạo định hình tương lai hợp tác máy bay và UAV

Công ty này nhấn mạnh rằng thử nghiệm gần đây đã chứng minh tính khả thi của việc sử dụng một thiết bị giống như máy tính bảng màn hình cảm ứng để điều khiển nhiều UAV từ buồng lái của F-35 và F-22 Raptor. Đây là bước đột phá quan trọng khi Không quân Mỹ đang tìm kiếm giải pháp để các phi công trên máy bay có người lái có thể quản lý hiệu quả UAV trong các nhiệm vụ phức tạp.

Lockheed Martin vừa công bố những bước tiến mới trong việc phát triển máy bay chiến đấu tàng hình F-35. Ảnh: Lockheed Martin

Theo thông cáo báo chí, F-35 hiện có khả năng điều khiển UAV, bao gồm cả các máy bay thuộc dự án CCA. Gần đây, Lockheed Martin và các đối tác đã tích hợp thành công công nghệ AI vào hệ thống điều khiển UAV đang bay, sử dụng kiến trúc phần cứng và phần mềm sẵn có trên F-35. "Những kiến trúc hỗ trợ AI này không chỉ giúp kết hợp UAV mà còn liên tục cải thiện để hiện thực hóa tầm nhìn hệ thống của Không quân Mỹ", thông cáo cho biết.

Một tính năng nổi bật khác được Lockheed Martin trình diễn là giao diện điều khiển UAV từ buồng lái của F-35 hoặc F-22. Công nghệ này cho phép phi công sử dụng máy tính bảng để điều khiển đồng thời nhiều UAV trong các tình huống chiến đấu. Điều này hứa hẹn mang lại lợi thế vượt trội trên chiến trường khi các UAV phối hợp với máy bay có người lái để đạt được ưu thế không gian.

Ngoài ra, Lockheed Martin còn hợp tác với Phòng thí nghiệm Hiệu suất nhà khai thác (OPL) của Đại học Iowa trong các thử nghiệm liên quan đến điều khiển UAV. Một thử nghiệm vào tháng 11/2024 cho thấy, một phi công trên máy bay L-39 Albatros sử dụng giao diện màn hình cảm ứng để điều khiển hai UAV L-29 Delfin, được trang bị công nghệ AI, mô phỏng tình huống giao chiến với máy bay đối phương. Đây là tiền đề cho các kiến trúc điều khiển hiện đại được áp dụng trên F-35.

Một máy bay chiến đấu tàng hình F-22 Raptor bay cùng với một máy bay không người lái Boeing MQ-28 Ghost Bat. Ảnh: USAF

Về phía Không quân Mỹ, chương trình CCA hiện được triển khai theo các chu kỳ phát triển lặp đi lặp lại. Các công ty như Anduril và General Atomics đang phát triển UAV trong khuôn khổ giai đoạn 1 (Increment 1), trong khi Lockheed Martin tập trung vào các thiết kế chi phí thấp hơn, thậm chí có thể tiêu hao. Không quân dự kiến sẽ mua từ 100 - 150 UAV thuộc Increment 1 và hàng nghìn UAV cho toàn bộ chương trình CCA.

F-35 đã được xác định từ lâu là nền tảng phối hợp lý tưởng với UAV. Skunk Works, bộ phận nghiên cứu tiên tiến của Lockheed Martin, từng vạch ra tầm nhìn chi tiết về sự hợp tác giữa F-35 và UAV ngay cả trước khi khái niệm CCA được chính thức công bố. Tuy nhiên, các khía cạnh như chiến thuật, kỹ thuật vận hành, bảo trì và hậu cần vẫn đang được Không quân Mỹ nghiên cứu để đảm bảo tính hiệu quả và an toàn.

Hệ thống điều khiển máy bay không người lái sử dụng thiết bị giống như máy tính bảng mà General Atomics đã phát hành trước đó. Ảnh: GA-ASI

Một vấn đề trọng tâm là cách thức phi công điều khiển UAV từ buồng lái. Bộ trưởng Không quân Frank Kendall từng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát chặt chẽ UAV trong chiến đấu. Ông cho biết: "Chúng tôi không muốn các UAV hoạt động ngoài tầm kiểm soát. Nếu mất liên lạc, chúng phải quay trở lại căn cứ". Ý kiến này phản ánh chiến lược kết hợp giữa máy bay có người lái và UAV để đảm bảo ưu thế không gian trong tương lai gần.

Vẫn còn những thách thức

Trong khi đó, Lockheed Martin đang thử nghiệm các phương án giao diện điều khiển khác nhau, bao gồm cả máy tính bảng và các giải pháp tích hợp trực tiếp trong buồng lái. John Clark - cựu Giám đốc Skunk Works - nhận định rằng, giao diện màn hình cảm ứng là cách nhanh nhất để bắt đầu thử nghiệm, nhưng không loại trừ khả năng sẽ phát triển các giải pháp tối ưu hơn trong tương lai.

Phi công làm việc ở ghế sau của máy bay phản lực L-39 trong khi ra lệnh cho những chiếc L-29 hoạt động như máy bay không người lái thay thế. Ảnh: Lockheed Martin

Một lợi thế của F-35 trong việc quản lý UAV là buồng lái được trang bị màn hình cảm ứng kỹ thuật số tiên tiến. Cấu hình Technology Refresh-3 (TR-3) cung cấp nền tảng phần cứng và phần mềm để hỗ trợ các nâng cấp sắp tới, bao gồm cả Block 4. Điều này mang lại cho F-35 khả năng linh hoạt và sẵn sàng tích hợp với các công nghệ mới.

Tuy nhiên, việc triển khai UAV trong thực tế vẫn còn nhiều thách thức, từ việc đảm bảo tính khả dụng trong các hoạt động thường xuyên đến phát triển chiến thuật phù hợp. Các quan chức Không quân đang tiếp tục tinh chỉnh các yêu cầu cho Increment 2, với kỳ vọng các UAV thế hệ mới sẽ có khả năng cao hơn và giá thành đắt đỏ hơn.