Thực hiện quy định gỡ 'thẻ vàng' IUU phát sinh bất cập từ thực tế triển khai

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa có văn bản phản ánh những bất cập phát sinh khi thực hiện Quyết định 81 về "Kế hoạch hành động chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), chuẩn bị làm việc với đoàn thanh tra Ủy ban châu Âu (EU) lần thứ 4".

Theo VASEP, thực tế đang có nhiều bất cập trong công tác cấp giấy xác nhận nguyên liệu (S/C) và giấy chứng thư an toàn thực phẩm (H/C) phục vụ cho sản xuất, xuất khẩu hải sản sang EU.

Cụ thể, một số doanh nghiệp mua cá ngừ vây vàng nhưng không xin được giấy S/C vì ban quản lý cảng cá cho rằng cá có size lớn không phải là cá ngừ vây vàng. Tuy nhiên, VASEP và doanh nghiệp không tìm thấy có quy định cụ thể nào quy định việc phân biệt hay phân loại cá ngừ vây vàng theo kích cỡ.

Hoặc khi doanh nghiệp thu mua cá cờ kiếm của tàu có giấy phép khai thác chính là cá ngừ đã bị Ban quản lý cảng cá từ chối cấp S/C dù quá trình ra khơi, ngoài cá ngừ là nguyên liệu khai thác chính thì ngư dân vẫn khai thác được các loại cá khác.

Một khó khăn khác là doanh nghiệp không xin được giấy chứng thư an toàn thực phẩm (H/C) cho một số lô hải sản khai thác xuất khẩu EU với các lô hàng có nguyên liệu từ tàu khai thác dài ngày.

Nguyên nhân là do cơ quan quản lý cho rằng, thời gian từ lúc bắt đầu khai thác đến bốc dỡ nguyên liệu khi cập cảng của tàu cá kéo dài mà không có hoạt động chuyển tải sẽ không đảm bảo an toàn thực phẩm.

Tuy nhiên, theo các doanh nghiệp, việc tàu cá ra khơi dài ngày không đồng nghĩa với các lô hải sản cũng có thời gian lưu trữ tương ứng vì ngư dân có nhiều chuyến quăng lưới suốt thời gian ra ngư trường.

Cũng theo VASEP, Việt Nam chưa có quy định pháp quy về thời gian khai thác biển như thế nào thì mới được xuất khẩu nên việc đánh giá mức độ đáp ứng của lô hàng nếu cần thiết có thể xem xét việc sử dụng những biện pháp cụ thể để đánh giá như chỉ tiêu an toàn thực phẩm…

VASEP cho rằng, với một số vấn đề phát sinh, bất cập nêu trên đang ảnh hưởng đến tình hình xuất khẩu của các doanh nghiệp và trong mục tiêu thực hiện tốt các quy định hiện hành về chống khai thác IUU, gỡ “thẻ vàng” của Chính phủ. Do đó, vấn đề này cần được các cơ quan chức năng sớm xem xét, chỉ đạo tháo gỡ để khơi thông chuỗi khai thác, chế biến và xuất khẩu hải sản sang EU.