Hợp tác Việt Nam - Kazakhstan: Mở lối sang ngành công nghiệp nền tảng, giá trị cao

Động lực thúc đẩy hợp tác song phương

Hai nước Việt Nam - Kazakhstan thiết lập quan hệ ngoại giao vào tháng 6/1992. Hơn 30 năm qua, mối quan hệ hai nước đã đạt được những kết quả tích cực. Hợp tác kinh tế là một trong những trụ cột quan trọng trong quan hệ song phương.

Theo Vụ Phát triển thị trường nước ngoài, Bộ Công Thương, quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư giữa hai nước Việt Nam - Kazakhstan đang trên đà phát triển tốt đẹp.

Đặc biệt kể từ tháng 10/2016 khi Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á - Âu (EAEU) có hiệu lực, kim ngạch thương mại song phương giữa hai nước đã có sự tăng trưởng tích cực, trung bình khoảng 28%/năm trong giai đoạn 2017 - 2021.

Năm 2024, kim ngạch thương mại hai nước tăng trưởng mạnh. Thống kê của Hải quan Việt Nam cho thấy, thương mại song phương giữa Việt Nam và Kazakhstan đạt 479,1 triệu USD, tăng 19,2% so với cùng kỳ năm 2023; trong đó, Việt Nam xuất khẩu 408,18 triệu USD, tăng 4,4%. Ngược lại, Việt Nam nhập khẩu 70,88 triệu USD, tăng 556,6%.

Các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Kazakhstan gồm: Điện thoại các loại và linh kiện; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đi kèm; máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác; hàng rau quả, hạt điều, giày dép, sản phẩm dệt may.

Ở chiều ngược lại, Việt Nam nhập khẩu từ Kazakhstan sắt thép các loại; kim loại thường khác; lúa mì; bông các loại... Trong năm 2023, Việt Nam không có nhu cầu nhập khẩu mặt hàng sắt thép các loại từ Kazakhstan, mặc dù đó là mặt hàng được nhập khẩu nhiều nhất từ thị trường này trong các năm trước.

Việt Nam xuất khẩu sang Kazakhstan hàng điện thoại các loại và linh kiện; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện... Ảnh: Trần Việt

Nhận định về những kết quả này, Đại sứ Kazakhstan tại Việt Nam -Kanat Tumysh cho biết, hợp tác kinh tế, thương mại tăng trưởng tích cực là nhờ quan hệ hữu nghị giữa hai nước phát triển ngày càng tốt đẹp. Lãnh đạo hai nước Việt Nam - Kazakhstan luôn có những cuộc đối thoại chặt chẽ, hợp tác cởi mở.

Mặt khác, FTA Việt Nam - EAEU là một động lực bổ sung cho sự phát triển quan hệ thương mại song phương thời gian qua.

Cùng chung nhận định này, lãnh đạo Vụ Phát triển thị trường nước ngoài cũng cho rằng, quan hệ song phương giữa hai nước Việt Nam - Kazakhstan đã có được những động lực đáng kể, được đánh dấu bằng các chuyến thăm cấp cao của lãnh đạo hai nước.

Riêng với Bộ Công Thương, để thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại và khoa học - kỹ thuật, những năm trở lại đây các đơn vị chức năng của Bộ Công Thương đã đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại, khuyến khích các doanh nghiệp hai nước tăng cường trao đổi, giao lưu; xây dựng các kế hoạch hành động cụ thể để hàng hóa hai nước có thể thâm nhập sâu vào thị trường của nhau...

Bên cạnh cơ chế FTA, Việt Nam và Kazakhstan đang duy trì hiệu quả cơ chế Ủy ban liên Chính phủ để thúc đẩy hợp tác kinh tế thương mại, đầu tư. Ảnh: Trần Việt

Ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, Cục Xúc tiến thương mại đã ký biên bản ghi nhớ hợp tác với Công ty Xúc tiến thương mại Kazakhstan. Ngoài ra, Cục luôn sẵn sàng hợp tác với công ty này để tổ chức các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp hai nước gắn kết hợp tác.

Không những vậy, theo Cục trưởng Vũ Bá Phú, các doanh nghiệp Kazakhstan được khuyến khích tham dự các hội chợ quốc tế lớn do Bộ Công Thương tổ chức hàng năm như Hội chợ chuyên ngành dệt may; Vietnam Expo; Vietnam Sourcing; Vietnam Foodexpo. Ngoài ra, với vai trò là cơ quan đầu mối về hỗ trợ thương mại và đầu tư, Cục Xúc tiến thương mại luôn sẵn sàng hỗ trợ kết nối doanh nghiệp và nhà đầu tư hai nước.

Ông Nguyễn Văn Hội - Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách Công Thương cho hay, Việt Nam đã xây dựng và hoàn thiện những cơ chế, chính sách về công nghiệp và thương mại theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài nói chung và nhà đầu tư từ Kazakhstan nói riêng đến hoạt động sản xuất và kinh doanh tại Việt Nam. Những cơ chế, chính sách về công nghiệp và thương mại của Việt Nam ngày càng thông thoáng, minh bạch và phù hợp với cam kết quốc tế song phương và đa phương.

Mở rộng hợp tác, tìm động lực mới

Dù hợp tác kinh tế thương mại hai nước đã có sự tăng trưởng tích cực trong những năm gần đây, song “chúng ta không chỉ dừng lại con số 480 triệu USD, mà cần phải đưa kim ngạch thương mại đạt 2 - 5 tỷ USD trong thời gian tới” - Đại sứ Kazakhstan tại Việt Nam nhận định và nhấn mạnh, Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của Kazakhstan trong khu vực ASEAN, cho thấy dư địa để phát triển quan hệ kinh tế song phương còn rất lớn.

Đặc biệt, tiềm năng khai mở thị trường hàng hóa của hai bên cũng đang hiện hữu. “Thị trường Kazakhstan quan tâm đến một số mặt hàng thế mạnh của Việt Nam như gạo (ST25), các loại trái cây nhiệt đới là thanh long, xoài… Chiều ngược lại, Việt Nam cũng là thị trường tiềm năng để Kazakhstan xuất khẩu một số mặt hàng thế mạnh của mình như lúa mì, táo...” - ông Kanat Tumysh thông tin.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Thương mại và Hội nhập Kazakhstan ký biên bản Khóa họp lần thứ 11 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam - Kazakhstan về hợp tác kinh tế - thương mại và khoa học - kỹ thuật hồi tháng 4/2024. Ảnh: Nguyên Minh

Tại Khóa họp lần thứ 11 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam - Kazakhstan về hợp tác kinh tế - thương mại và khoa học - kỹ thuật diễn ra hồi tháng 4/2024 tại Kazakhstan, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Thương mại và Hội nhập Kazakhstan đã nhấn mạnh, hai nước lại có những điều kiện hết sức thuận lợi để đẩy mạnh hợp tác. Bên cạnh cơ chế FTA, hai bên cũng đang duy trì hiệu quả cơ chế Ủy ban liên Chính phủ này.

Để thúc đẩy hợp tác kinh tế thương mại giữa hai nước, bên cạnh các lĩnh vực hợp tác truyền thống, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã đề nghị hai bên cùng nghiên cứu, đề xuất hợp tác trong lĩnh vực mà một bên có lợi thế và bên kia có nhu cầu. Xem xét khả năng hợp tác để cùng phát triển ngành công nghiệp có tính chất nền tảng, nhất là vật liệu, công nghiệp hỗ trợ, khai thác, chế biến, chế tạo, hóa chất, năng lượng, hóa dầu.

Mặt khác, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị hai bên cần mở rộng hợp tác sang các ngành mang tính đột phá, phù hợp với xu thế quốc tế như công nghệ xanh, sử dụng năng lượng mới, kinh tế số với hàm lượng công nghệ cao, thương mại điện tử... Đặc biệt, phối hợp khai thác và đảm bảo các tuyến vận tải đường sắt, đường biển, hàng không giữa Việt Nam và Kazakhstan được thông suốt...

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, Kazakhstan là cửa ngõ để hàng hóa Việt Nam thâm nhập khu vực Trung Á và Châu Âu; ở chiều ngược lại, hàng hóa của Kazakhstan, thông qua Việt Nam, có thể thâm nhập ASEAN và xa hơn nữa đến khu vực thị trường rộng lớn mà Việt Nam có quan hệ FTA. Những điều kiện thuận lợi này sẽ góp phần thúc đẩy hợp tác kinh tế thương mại giữa Việt Nam với Kazakhstan phát triển mạnh mẽ hơn nữa.