Thị trường Nam Phi: Mục tiêu xuất khẩu 1 tỷ USD (Kỳ I)

Kỳ I: Cửa ngõ vào thị trường châu Phi

Những chấm phá đáng ghi nhận

Nam Phi là quốc gia thuộc cực nam châu Phi, cơ sở hạ tầng và nền kinh tế phát triển vào loại nhất của châu Phi. Nam Phi là quốc gia rất nhiều tiềm năng, thế mạnh trên nhiều lĩnh vực: giàu về tài nguyên thiên nhiên và là nhà đầu tư nước ngoài trực tiếp đứng đầu châu Phi. Các ngành công nghiệp khai thác mỏ, chế tạo máy, chế biến nông sản, thực phẩm, thương mại… của Nam Phi phát triển mang tầm quốc tế.

Trong khoảng 10 năm trở lại đây, kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam - Nam Phi luôn phát triển theo hướng gia tăng, năm sau cao hơn năm trước. Tuy chưa có con số ấn tượng như một số thị trường khác nhưng đã tạo nét chấm phá rõ ràng. Đơn cử, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu (XNK) năm 1993 mới chỉ là 35 nghìn USD; năm 1994 là 46 nghìn USD; năm 1995 là 4,311 triệu USD; năm 1996 là 4,8 triệu USD; năm 1997 là 21,5 triệu USD; đến năm 2010 là 659 triệu USD; năm 2012 là 770 triệu USD, trong đó XK là 630 triệu USD; năm 2013 kim ngạch XNK là 905 triệu USD, trong đó XK là 765 triệu USD (tăng 21% so với năm 2012); năm 2014 đạt 962 triệu USD, trong đó XK đạt 815 triệu USD (tăng 6,5% so với năm 2013).

Ông Nguyễn Hồng Tiến- Tham tán Thương mại Việt Nam tại Nam Phi - cho biết, một số mặt hàng Việt Nam có thế mạnh XK sang Nam Phi năm 2014 tăng so với cùng kỳ năm 2013 như: hạt tiêu tăng khoảng 9%; gỗ và sản phẩm từ gỗ tăng 17%; máy tính, sản phẩm điện tử tăng 26%; máy móc, phụ tùng tăng 6%; giày dép các loại tăng 3%... Đặc biệt cà phê tăng mạnh nhất lên đến 71%.

Bứt phá để tạo đà

Tại một địa bàn được coi là thị trường chủ lực và là cửa ngõ chiến lược để hàng Việt Nam vào châu Phi với thực tế là nơi có môi trường kinh doanh, môi trường đầu tư khá ổn định; tiềm năng tài nguyên nhiều và nhu cầu cao nhưng câu hỏi được đặt ra là nhiều năm nay hàng Việt vào Nam Phi vì sao chưa tương xứng với tiềm năng thế mạnh của mỗi nước.

Điều này có nhiều nguyên nhân trong đó cần kể đến nhu cầu thị hiếu của người tiêu dùng ở nước sở tại. Điều đáng nói ở đây là tính cạnh tranh thương mại ngày càng gay gắt khiến cho hàng hóa Việt Nam XK sang thị trường Nam Phi bị hạn chế. Ngoài ra các doanh nghiệp Việt Nam nên biết rằng ngành nội thương Nam Phi hoạt động hoàn toàn theo cơ chế thị trường thông qua hệ thống các siêu thị bán buôn, bán lẻ mà màng lưới đã phủ khắp các vùng, miền của Nam Phi. Hệ thống siêu thị đa quốc gia và hệ thông siêu thị nội địa đã hình thành và đi vào hoạt động từ lâu năm, như hệ thống Makro, Metro, Woolworth,… và hệ thống siêu thị nội địa như Pick n Pay, Spar, Supe spa, Checkers…

Những tập đoàn siêu thị này đã có bề dày, thâm niên trong ngành khá cao nên hoạt động kinh doanh thương mại rất có bài bản và kinh nghiệm thương trường trên toàn cầu. Thực tế tại Nam Phi nó đã ổn định với các kênh riêng để có thể đáp ứng cơ bản nhu cầu tiêu dùng mua sắm hàng ngày của người dân Nam Phi. Điều đó cho thấy hàng hóa của các nước khác (nếu không phải là bạn hàng truyền thống) mà vào được thị trường Nam Phi là cả một bài toán khó đòi hỏi phải đầu tư nhiều thời gian, công sức mới có thể mang lại hiệu quả có tính bứt phá.

Kỳ II: Biến thách thức thành cơ hội