Sống ở lưng chừng núi, nên cuộc sống của người Xơ Đăng luôn phụ thuộc vào nguồn nước tự nhiên từ suối. Với quan niệm vạn vật hữu linh, mỗi cây, ngọn núi, con sông, con suối đều có thần cai quản, người Xơ Đăng tổ chức nghi lễ cúng máng nước để cầu xin nước về dồi dào, phục vụ cho cuộc sống. Nghi lễ được tổ chức mỗi khi mới thành lập làng, hay nguồn nước đang sử dụng không còn bảo đảm về chất và lượng, hoặc bước vào thu hoạch vụ mùa, chuẩn bị ăn lúa mới.
|
| Già làng thực hiện nghi lễ cúng máng nước |
Trước khi thực hiện lễ cúng, mỗi làng sẽ chuẩn bị 2 con gà trống và 1 con heo. Tất cả đàn ông trong làng đều mang lễ vật vào địa điểm lấy nước trên dòng suối. Tại đây, già làng lần lượt cắt tiết heo, gà để cho tiết chảy xuống dòng suối, từng gia đình dùng 1 ống nứa rừng múc nguồn nước dưới suối đã được hòa với tiết gà, heo mang về nhà nhóm bếp nấu nước, cơm và thức ăn mừng máng nước cho riêng gia đình mình.
|
| Các cô gái Xơ Đăng mang ống nước từ suối về làng |
|
| Dùng nước rửa mặt và té vào nhau để cầu may mắn |
Tiếp theo, già làng sẽ đọc bài cúng xin thần núi, thần rừng ban phước lành cho dân làng làm ăn thuận lợi, đoàn kết và ban cho dân làng nguồn nước trong lành để uống mát cái bụng quanh năm. Sau khi thực hiện xong nghi lễ, thanh niên trong làng chặt những ống tre, lồ ô đặt ống dẫn nước xuống khe suối để đưa nước về tận làng để người dân tiện sinh hoạt. Khi nguồn nước về tới máng của làng, già làng tiếp tục cắt tiết một con gà nữa để tạ ơn thần. Mỗi gia đình lấy một ống nước từ máng nước chung của buôn làng về nhà đổ vào ché rượu cần, nấu cơm cúng tại nhà mình rồi mang ché rượu, cơm và đồ cúng đến nhà rông tập trung làm lễ uống rượu cần mừng nguồn nước.
Sau khi tiến hành nghi lễ cúng máng nước, dân làng tụ họp ở nhà rông để vui hội. Già làng dặn dò con cháu phải biết gìn giữ nguồn nước trong sạch, dồi dào để cuộc sống luôn khỏe mạnh, ấm no. Lễ cúng máng nước là một phong tục đẹp hiện vẫn được đồng bào Xơ Đăng gìn giữ. Đó cũng là lễ hội gắn kết tình đoàn kết cộng đồng.
Thảo My