Gia tăng kênh tiêu thụ sản phẩm OCOP

Sản phẩm OCOP ngày càng nâng cao số lượng và chất lượng

Nhận thức được tầm quan trọng của chiến lược công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn; thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động, bảo tồn những giá trị truyền thống tốt đẹp của nông thôn Việt Nam, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chính sách, dành nhiều nguồn lực để đẩy mạnh các chương trình xúc tiến thương mại và quảng bá thương hiệu sản phẩm OCOP.

Ngày 7/5/2018, Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Quyết định số 490/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), với 3 mục tiêu: Phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh; chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao thu nhập, đời sống cho nhân dân; và công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

Tại tọa đàm “Gia tăng kênh tiêu thụ sản phẩm OCOP” do Tạp chí Công Thương tổ chức ngày 26/12, ông Nguyễn Minh Tiến - Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại Nông nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết, đến giữa tháng 12/2023, cả nước đã có 11.054 sản phẩm OCOP, vượt mục tiêu của giai đoạn 2021-2025 là 10.000 sản phẩm.

Trong số đó có 68,9% là sản phẩm được công nhận 3 sao, gần 30% được công nhận sản phẩm 4 sao và đặc biệt là có 42 sản phẩm được công nhận là sản phẩm OCOP 5 sao.

Bên cạnh đó, điểm ấn tượng hơn cả là vấn đề chất lượng. Chất lượng sản phẩm OCOP đã được nâng cao và cải thiện rất nhiều, đặc biệt là việc ứng dụng các công nghệ. Sản phẩm OCOP là sự kết tinh giữa các giá trị bản địa với khoa học, công nghệ và sự sáng tạo, tâm huyết của các chủ thể. Khoa học công nghệ đã được ứng dụng vào sản xuất sản phẩm OCOP và đã hình thành nhiều sản phẩm mới, không chỉ thuần túy dựa trên những giá trị bản địa mà thực sự đã đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng hiện đại.

Cùng với đó, mẫu mã cũng như bao bì sản phẩm đã được cải thiện rõ rệt, không thuần túy là bao bì đơn giản như trước đây mà hiện nay có rất nhiều loại bao bì hiện đại, ấn tượng và câu chuyện sản phẩm cũng đã được thể hiện. Như vậy, về mặt chất lượng, về mặt ấn tượng bao bì thì có thể thấy rất rõ.

“Về mặt thương mại có thể thấy rằng các sản phẩm OCOP giai đoạn đầu, chủ yếu tập trung tại các thị trường nội địa, trong tỉnh hoặc là trong huyện. Nhưng đến bây giờ rất nhiều sản phẩm OCOP đã được tiêu thụ rộng khắp trên thị trường cả nước và đã có những sản phẩm đã được xuất khẩu” – ông Nguyễn Minh Tiến thông tin.

Trước đây, chúng ta chỉ nghĩ đến các sản phẩm có thế mạnh như là gạo hay là các loại hạt. Nhưng đến nay, kể cả những sản phẩm đặc sản như mắm tôm, trong năm 2023, Mắm tôm Lê Gia đã xuất khẩu sang Nhật, Úc; hay là miến dong của Bình Liêu cũng sắp xuất khẩu sang châu Âu và châu Úc. Như vậy, các sản phẩm đã thực sự là đại sứ và đặc sản truyền thống của Việt Nam đã bắt đầu được bạn bè thế giới chấp nhận với tiêu chuẩn của sản phẩm OCOP.

Đáng chú ý, thời gian qua, công tác xúc tiến thương mại cũng đã được đẩy mạnh cả bằng các hình thức như là xúc tiến thương mại truyền thống qua hệ thống các Điểm phân phối cũng như là hệ thống chuỗi siêu thị cho đến thương mại điện tử.

Ngay từ cuối năm 2018, đầu 2019, Bộ Công Thương là một trong những Bộ, ngành sớm ban hành các văn bản, trong đó có văn bản hướng dẫn về tiêu chí và hệ thống các Điểm phân phối sản phẩm OCOP. Đến nay, tất cả 63 tỉnh, thành đều có các Điểm phân phối sản phẩm OCOP để đưa sản phẩm đến với người tiêu dùng cả nước.

Đặc biệt, cuối năm 2022 với sự ra đời của mạng xã hội gắn với thương mại điện tử ở trên nền tảng như TikTok Shop thì chương trình OCOP cũng triển khai các phiên chợ livestream trên nền tảng TikTok Shop Việt Nam. Năm 2023, Trung tâm xúc tiến thương mại nông nghiệp đã triển khai được hơn 800 phiên chợ vói doanh thu lên tới 100 tỉ đồng và 300 triệu lượt người xem.

“Thêm nữa, năm 2023, 2 gian hàng OCOP quốc tế đã được tổ chức, một gian tại Tuần lễ hàng Việt Nam tại Thái Lan tại Central World ở Bangkok và gian thứ 2 tại một sự kiện được tổ chức đầu tháng 12 ở Milan (Ý). Lần đầu tiên chúng ta có một không gian sản phẩm OCOP tại thị trường châu Âu và các sản phẩm OCOP không chỉ dừng ở thị trường nước mà cũng đã được xúc tiến đối với thị trường quốc tế” – ông Nguyễn Minh Tiến chia sẻ.

Là chủ sở hữu một dòng sản phẩm OCOP 4 sao là chè Suối Giàng (Yên Bái), ông Đào Đức Hiếu - Giám đốc Hợp tác xã hệ sinh thái du lịch Suối Giàng chia sẻ, trà shan tuyết Suối Giàng hiện nay ngoài kênh phân phối truyền thống đã tham gia các kênh như trải nghiệm khách hàng, thương mại điện tử trong nước và xuyên biên giới, hay đưa vào khách sạn 5 sao, hệ thống sân bay… để thúc đẩy tiêu thụ.

“HTX cũng tham gia các hệ thống sàn thương mại điện tử quốc tế như là Alibaba.com và Amazon. Tuy doanh thu chưa nhiều nhưng việc có mặt ở trên sàn cũng đòi hỏi sản phẩm cần phải có câu chuyện, cần triển khai các hoạt động bên lề chuyên nghiệp, từ hình ảnh đến tiêu chuẩn để người tiêu dùng bản địa có thể tiếp cận được. Điều này giúp nâng tầm cho sản phẩm” – ông Đào Đức Hiếu nói.

Đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm

Bên cạnh điểm mạnh, các sản phẩm OCOP còn tồn tại nhiều điểm yếu. Ông Nguyễn Thế Anh - Giám đốc Trung tâm Kinh doanh phân phối, Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam (VNPOST) chia sẻ, một trong những điểm yếu của các sản phẩm OCOP là khâu đóng gói, nhận diện thương hiệu. Hiện, phần lớn sản phẩm OCOP là các sản phẩm nông sản, xuất phát từ khu vực nông thôn nên còn hạn chế trong khâu thiết kế hình ảnh sản phẩm, kể một câu chuyện về sản phẩm. Bên cạnh đó, khả năng bảo quản, vận chuyển cũng còn nhiều hạn chế.

Trong thời gian tới, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ triển khai nhiều giải pháp nhằm đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm OCOP. Ông Nguyễn Minh Tiến cho hay, từ phía chủ thể, có 3 vấn đề mang tính mấu chốt: Chất lượng, căn cứ vào việc ứng dụng khoa học công nghệ; mẫu mã và bao bì phải đáp ứng được cả thị trường trong nước và thị trường quốc tế; tập trung vào xây dựng được thương hiệu và đăng ký bảo hộ và cùng với đó triển khai các chương trình về thương hiệu.

“Còn từ phía các cơ quan nhà nước, trong đó có Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thì luôn luôn song hành cùng với Bộ Công Thương, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao để nâng tầm của sản phẩm OCOP lên một tầm cao mới, đẩy mạnh xúc tiến thương mại đa kênh, kết hợp xúc tiến thương mại bằng các kênh truyền thống như tổ chức hội chợ và các triển lãm, các hội nghị kết nối cung cầu” – ông Nguyễn Minh Tiến nói.

Đơn cử, Lễ hội tôm ở Cà Mau hoặc là Festival lúa gạo ở Đồng bằng sông Cửu Long là dịp để trung tâm mang những sản phẩm OCOP của phía Bắc đến với người dân ở trong miền Tây. Hoặc sự kiện xúc tiến thương mại các sản phẩm mắm, gia vị ở Hà Nội là dịp để người dân được thưởng thức các loại lẩu mắm, các loại mắm chua của vùng miền Trung, Nam bộ…

Đặc biệt, hiện nay khi nói đến sản phẩm OCOP là nói đến văn hóa, giá trị truyền thống thì công tác xúc tiến tiêu thụ sản phẩm OCOP cũng được định hướng tới các không gian OCOP, các khu trải nghiệm OCOP gắn liền với các lễ hội văn hóa, các lễ hội về du lịch thì thực sự sẽ tạo ra được dấu ấn rất tốt đối với người tiêu dùng. Ngoài ra, đẩy mạnh đưa sản phẩm OCOP lên sàn thương mại điện tử để phù hợp với người tiêu dùng thế hệ Gen Z.