Đây là thời điểm quan trọng để thay đổi tư duy về du lịch nông nghiệp, nông thôn

Sức sống mới tại khu vực nông thôn

Du lịch nông nghiệp nông thôn là xu thế ngày càng được ưa chuộng. Loại hình du lịch này đã hình thành từ rất lâu gắn liền với những tên gọi khác nhau như: Du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm, du lịch nông trại, kỳ nghỉ đồng quê, homestay…

Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn bền vững đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã khẳng định: Phát triển du lịch nông thôn được xác định là một trong những giải pháp căn cơ động lực thúc đẩy xây dựng nông thôn mới bền vững, góp phần phát huy lợi thế giá trị phát triển của nông nghiệp, nông thôn và nông dân.

Đồng thời nông thôn mới là nền tảng hỗ trợ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển đa dạng, bền vững của du lịch nông nghiệp, nông thôn. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới cũng bổ sung nội dung này vào phát triển của từng vùng.

Thời gian qua, loại hình du lịch này ghi nhận sự phát triển mạnh mẽ mang lại sắc thái mới, sức sống mới tại khu vực nông thôn. Qua thống kê sơ bộ, cả nước có khoảng 500 mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn đang hoạt động trải dài từ miền Bắc, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long.

Nhiều mô hình phát huy hiệu quả, thu hút sự quan tâm của du khách. Nhiều bà con dân tộc thiểu số ở các bản làng xa xôi, heo hút trở nên tự tin, năng động hơn nhờ làm du lịch. Nhiều cộng đồng làng quê hồi sinh, giảm thiểu các tệ nạn xã hội, cuộc sống văn minh hơn nhờ làm du lịch.

Nông lâm, thủy sản, ngành nghề truyền thống tăng thêm giá trị trở thành đặc sản địa phương, sản phẩm OCOP nhờ vào du lịch. Những cánh đồng lúa, ruộng bậc thang, vườn cây, sông suối, ao hồ, làng chài… đều được nối kết thành điểm đến đặc sắc trên hành trình trải nghiệm. Tri thức, văn hóa bản địa, ẩm thực dân gian, nghi lễ truyền thống… được đánh thức nhờ vào du lịch.

Đặc biệt, giá trị của du lịch nông nghiệp, nông thôn không chỉ nâng cao thu nhập cho người dân, kinh tế cho địa phương mà còn tạo ra những giá trị vô hình khác. Đó là định vị hình ảnh nông nghiệp Việt Nam sinh thái bốn mùa hoa trái thông qua đó tiếp thị quảng bá nông sản ngay tại nông trại, ruộng vườn.

Đồng thời giới thiệu hình ảnh nông thôn Việt Nam vào văn hóa, người dân nông thôn Việt Nam đôn hậu, hiền hòa, hiếu khách. Đó là tính cấu kết cộng đồng cùng nhau xây dựng nông thôn xanh, sạch, đẹp; cùng nhau giữ gìn đồng quê, nơi khơi gợi tình yêu với nông nghiệp, thiên nhiên với người nông dân, là tư duy tích hợp đa giá trị trong không gian kinh tế nông thôn hướng đến những làng quê đáng sống, đáng quay về.

Tuy nhiên du lịch nông nghiệp, nông thôn vẫn còn những hạn chế. Nhiều địa phương chưa nhìn thấy hết tiềm năng từ loại hình du lịch này và chưa hình dung hết, còn thiếu quan tâm, tạo điều kiện chăm chút, hoàn thiện để phát triển du lịch nông nghiệp nông thôn; các mô hình còn mang tính tự phát, sao chép lẫn nhau, thiếu gắn kết.

Không ít điểm du lịch chưa có sự hợp tác với nhau, chưa quan tâm chia sẻ với cộng đồng; hoạt động quảng bá, kết nối, tư vấn chưa được định hướng; cơ chế, chính sách hỗ trợ chưa thể trở thành động lực để phát triển một ngành du lịch vừa mang lại giá trị kinh tế, vừa mang lại giá trị cuộc sống.

Phát triển theo hướng bền vững, bao trùm

Từ thực tế của du lịch nông thôn, tại Hội nghị toàn quốc về du lịch sáng nay (15/3), Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho rằng đã có những đề xuất cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn trong thời gian tới.

Trong đó Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh, đây là thời điểm quan trọng để thay đổi tư duy về tầm quan trọng của giá trị tích hợp du lịch nông nghiệp, nông thôn, một phân ngành của kinh tế du lịch. Với cách tiếp cận này, đề nghị Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cần xem xét chính thức đưa du lịch nông nghiệp, nông thôn vào chương trình du lịch quốc gia để quảng bá và kích hoạt góp phần làm phong phú hơn tài nguyên du lịch Việt Nam trên bản đồ du lịch thế giới.

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, tư duy phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn cần phải theo hướng "đa dạng trong sự thống nhất, đa dạng về sản phẩm, điểm đến gắn với đặc trưng vùng miền, nhưng thống nhất về chiến lược kết nối và hỗ trợ". Về cách thức tổ chức cần phân bổ nguồn lực, tăng cường vai trò tư vấn của các cơ quan chuyên môn và các chuyên gia quan tâm tới du lịch nông nghiệp, nông thôn.

Về quy hoạch, Bộ trưởng Lê Minh Hoan kiến nghị cần phải được quan tâm, đặc biệt là đưa quy hoạch du lịch nông nghiệp, nông thôn trở thành một loại hình du lịch chính trong Quy hoạch hệ thống du lịch quốc gia. Quy hoạch du lịch nông nghiệp, nông thôn cần dựa trên cơ sở tài nguyên nông nghiệp, nông thôn, giá trị cảnh quan, làng nghề, ẩm thực, văn hóa đa dạng. "Đây là điều kiện và tiền đề rất quan trọng để cơ cấu lại du lịch nông nghiệp, nông thôn; cơ sở để các địa phương phát triển sản phẩm du lịch gắn với nông thôn, hấp dẫn du khách trong và ngoài nước"- Bộ trưởng Lê Minh Hoan nói.

Ngoài ra, cần phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn theo hướng bền vững, bao trùm và đa giá trị, phù hợp với nhu cầu thị trường trên cơ sở sử dụng hiệu quả, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, làng nghề, các hoạt động nông nghiệp và môi trường sinh thái đặc trưng vùng miền, gắn với chuyển đổi số và đổi mới, sáng tạo. Cùng với đó là tạo không gian đổi mới, sáng tạo, hình thành sản phẩm mới (xanh và bền vững), gắn với thị hiếu của người tiêu dùng, trên nền tảng phát huy các giá trị văn hóa, tri thức bản địa của từng địa phương.

Vấn đề kết nối trong du lịch nông nghiệp, nông thôn đặc biệt quan trọng. Ông Lê Minh Hoan cho rằng, cần đẩy mạnh sự kết nối, hỗ trợ cộng đồng nông thôn làm du lịch nông nghiệp, nông thôn thông qua các doanh nghiệp lữ hành; hình thành các "điểm đến vệ tinh" với các trung tâm du lịch lớn nhằm lan tỏa những điểm đến ở nông thôn, đặc biệt là đối với khách du lịch quốc tế.

Thay đổi cách thức về quảng bá, giới thiệu du lịch nông nghiệp, nông thôn ở cả tầm quốc gia và địa phương. Thúc đẩy chương trình quốc gia về xúc tiến du lịch nông nghiệp nông thôn, dựa trên lợi thế của hoạt động sản xuất nông nghiệp, đặc trưng văn hóa, sinh thái của các địa phương. Bên cạnh các hoạt động xúc tiến khách du lịch lữ hành, du lịch nông nghiệp, nông thôn cũng cần trở thành một điểm nhấn, một sự kiện trọng tẩm ở tầm quốc gia.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh thêm, cần tập trung tháo gỡ các khó khăn về cơ chế, chính sách để du lịch nông nghiệp, nông thôn phát triển. Đặc biệt là chính sách đất đai, thu hút đầu tư vào du lịch. Bên cạnh đó, sự đa dạng và đặc thù của du lịch nông nghiệp, nông thôn yêu cầu mỗi địa phương cần có chính sách hỗ trợ cụ thể, dựa trên điều kiện và yêu cầu của từng địa phương, từng loại hình du lịch. "Các chính sách hỗ trợ về phát triển hạ tầng, hỗ trợ sản xuất, văn hóa, môi trường... cũng phải được xem xét, lồng ghép để hỗ trợ, hình thành các điểm du lịch nông nghiệp, nông thôn" - ông Lê Minh Hoan kiến nghị.