Canh tác mới: Cà phê, hồ tiêu tiến hay lùi?

Việt Nam đang chuyển đổi mô hình canh tác cà phê, hồ tiêu theo hướng bền vững, thích ứng với những thay đổi lớn trên thị trường xuất khẩu.
Giá cà phê Robusta vẫn neo ở vùng giá cao lịch sử Dự báo giá cà phê ngày mai 25/3/2025 trị trường giảm nhẹ Dự báo giá tiêu trong nước ngày mai 25/3/2025 đi ngang

Việt Nam đang đối mặt với những thay đổi lớn trong lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt là với hai mặt hàng xuất khẩu chủ lực: Cà phê và hồ tiêu. Trước bối cảnh biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên đất và yêu cầu ngày càng cao từ thị trường quốc tế, các mô hình canh tác truyền thống dần bộc lộ nhiều hạn chế. Vì vậy, chuyển đổi sang mô hình canh tác bền vững đang trở thành xu hướng tất yếu.

Sản xuất cà phê và hồ tiêu: Lợi thế đang bị bào mòn

​Việt Nam hiện là quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Brazil. Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, trong năm 2024, Brazil chiếm 38% nguồn cung cà phê toàn cầu, trong khi Việt Nam đứng thứ hai với 17%. Đặc biệt, Việt Nam là nước sản xuất cà phê Robusta lớn nhất thế giới, với khoảng 97% sản lượng cà phê trong nước là Robusta. ​Tuy nhiên, vị thế này đang bị đe dọa nghiêm trọng.

Việt Nam là nước sản xuất cà phê Robusta lớn nhất thế giới, với khoảng 97% sản lượng cà phê trong nước là Robusta. Ảnh minh họa
Việt Nam là nước sản xuất cà phê Robusta lớn nhất thế giới, với khoảng 97% sản lượng cà phê trong nước. Ảnh minh họa

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), năm 2024, xuất khẩu cà phê của Việt Nam ước đạt 1,32 triệu tấn, với kim ngạch 5,48 tỷ USD, giảm 18,8% về khối lượng nhưng tăng 29,11% về giá trị so với cùng kỳ năm 2023. Điều này do hạn hán kéo dài và tình trạng suy thoái đất canh tác. Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam (VPSA) cho biết, năm 2024, Việt Nam đã xuất khẩu hồ tiêu được 250.600 tấn các loại, trong đó tiêu đen đạt 220.269 tấn, tiêu trắng đạt 30.331 tấn, giảm 5,1% so với năm 2023.

Những số liệu trên cho thấy, ngành cà phê và hồ tiêu Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức về sản lượng và giá trị xuất khẩu, đòi hỏi sự điều chỉnh trong mô hình canh tác để thích ứng với biến đổi khí hậu và nhu cầu thị trường.

Cơ hội từ mô hình canh tác bền vững

Để giải quyết những thách thức nói trên, nhiều địa phương đã bắt đầu áp dụng mô hình canh tác mới dựa trên nền tảng bền vững, hữu cơ và ứng dụng công nghệ.

Tăng năng suất và chất lượng sản phẩm: Với cà phê, chuyển đổi sang mô hình canh tác hữu cơ giúp giảm sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu hóa học, đồng thời cải thiện chất lượng hạt cà phê. Thực tế tại một số địa phương cho thấy, canh tác hữu cơ có thể giúp giảm chi phí đầu tư và trong một số trường hợp, năng suất được cải thiện. Bên cạnh đó, cà phê hữu cơ đáp ứng được các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, mở ra cơ hội xuất khẩu sang các thị trường khó tính như EU và Nhật Bản.

Trong khi đó, mô hình canh tác hồ tiêu xen canh với các loại cây che bóng như bơ, chanh hoặc mít không chỉ giúp giảm tác động của thời tiết cực đoan mà còn tận dụng hiệu quả tài nguyên đất và tạo thêm nguồn thu nhập từ cây trồng phụ. Mô hình này góp phần cải thiện độ che phủ đất, hạn chế xói mòn và hỗ trợ duy trì điều kiện sinh trưởng ổn định cho cây hồ tiêu.

Bên cạnh việc mở rộng thị trường, nâng cao giá trị xuất khẩu, chuyển đổi mô hình canh tác còn giúp nông dân tiếp cận các thị trường cao cấp. Một ví dụ cụ thể, ngày 19/3/2024, tại Gia Lai, Công ty TNHH Vĩnh Hiệp đã xuất khẩu khoảng 40 tấn cà phê nhân hữu cơ sang thị trường Nhật Bản. Điều này phản ánh xu hướng tiêu dùng mới: Khách hàng quốc tế sẵn sàng trả giá cao hơn cho sản phẩm sạch, an toàn và có nguồn gốc bền vững.

Theo sách “Thông tin xuất khẩu vào thị trường EU: Ngành hàng cà phê” của Bộ Công Thương, những năm gần đây, Việt Nam đã chuyển hướng mạnh sang sản xuất cà phê có chứng nhận bền vững, giúp nâng cao chất lượng và đáp ứng nhu cầu thế giới.

Giảm rủi ro môi trường và tăng khả năng chống chịu khí hậu: Mô hình nông lâm kết hợp (agroforestry) được đánh giá là chiến lược dài hạn trong ứng phó với biến đổi khí hậu. Cà phê và hồ tiêu trồng dưới tán cây lớn có khả năng chống chịu tốt hơn với hạn hán và nắng nóng - hai yếu tố đang ngày càng khốc liệt tại Tây Nguyên và Đông Nam Bộ.

Thách thức trong quá trình chuyển đổi

Dù mang lại nhiều lợi ích, việc chuyển đổi mô hình canh tác không hề dễ dàng. Những khó khăn dưới đây đang cản trở tốc độ và quy mô chuyển đổi trên toàn quốc.

Chi phí đầu tư ban đầu cao: Phần lớn hộ nông dân tại Việt Nam có quy mô sản xuất nhỏ, nguồn vốn hạn chế và phụ thuộc nhiều vào thu nhập mùa vụ. Do đó, việc đầu tư vào các yếu tố như hệ thống tưới tiêu tiết kiệm nước, giống cây trồng chất lượng cao hay phân bón sinh học trở thành một gánh nặng tài chính đáng kể. Đặc biệt khi chưa có sự hỗ trợ kịp thời từ các chính sách công.

Thiếu đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật: Việc chuyển đổi sang các mô hình canh tác bền vững đòi hỏi nông dân cần có kiến thức mới về kỹ thuật sản xuất, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, sự thiếu hụt nguồn nhân lực khuyến nông và các chương trình đào tạo chuyên sâu khiến quá trình tiếp cận mô hình mới còn chậm và thiếu đồng bộ tại nhiều địa phương.

Khả năng thích ứng với thị trường còn hạn chế: Mặc dù xuất khẩu cà phê và hồ tiêu đang có chiều hướng tích cực, nhưng để các sản phẩm hữu cơ được công nhận và duy trì vị thế trên thị trường quốc tế, cần có sự đồng bộ từ sản xuất đến chế biến và truy xuất nguồn gốc.

Thực tế cho thấy, nhiều nông dân vẫn gặp khó khăn trong việc đảm bảo chất lượng ổn định, cũng như đáp ứng các tiêu chuẩn chứng nhận khắt khe như EU Organic hay Rainforest Alliance, do hạn chế về kỹ thuật, tài chính và hệ thống giám sát chất lượng tại chỗ.

Sự chuyển đổi mô hình canh tác trong ngành cà phê và hồ tiêu tại Việt Nam là một bước đi mang tính chiến lược để hướng tới phát triển bền vững. Các mô hình canh tác hữu cơ, nông, lâm kết hợp hay ứng dụng công nghệ đã chứng minh tiềm năng trong việc nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Thanh Thanh
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: nông sản Việt

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Thời tiết biển hôm nay 21/4/2025: Hầu hết vùng biển có mưa

Thời tiết biển hôm nay 21/4/2025: Hầu hết vùng biển có mưa

Dự báo thời tiết biển hôm nay 21/4/2025, gió trên các vùng biển hoạt động với cường độ yếu đến trung bình, mưa xuất hiện ở hầu hết các vùng biển.
Quán quân Business Challenges mùa 7 gọi tên Llamas và Trailblazers

Quán quân Business Challenges mùa 7 gọi tên Llamas và Trailblazers

Vượt qua 10 đội thi tại vòng chung kết, Llamas và Trailblazers đã xuất sắc giành ngôi quán quân cuộc thi Business Challenges mùa thứ 7, năm 2025.
Tên 21 loại thuốc giả vừa bị triệt phá ở Thanh Hóa

Tên 21 loại thuốc giả vừa bị triệt phá ở Thanh Hóa

Trong số 21 sản phẩm bị thu giữ, có 4 loại được xác định là giả mạo thuốc đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành.
Hạn ngạch HCFC năm 2025 chỉ còn 1.300 tấn: Việt Nam tăng tốc bảo vệ tầng ô dôn

Hạn ngạch HCFC năm 2025 chỉ còn 1.300 tấn: Việt Nam tăng tốc bảo vệ tầng ô dôn

Năm 2025, hạn ngạch nhập khẩu các chất chất gây suy giảm tầng ô dôn HCFC vào Việt Nam giảm mạnh còn 1.300 tấn, chỉ bằng 50% so với năm 2024.
Chuyên gia bác tin đồn

Chuyên gia bác tin đồn 'siêu bão' sắp vào Quảng Ninh

Không có cơ sở khoa học cho thấy một cơn bão mạnh cấp 12 sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến Quảng Ninh vào đầu tháng 5/2025 – Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia khẳng định.

Tin cùng chuyên mục

Đấu thầu chính thống - sao vẫn lọt sữa giả vào bệnh viện?

Đấu thầu chính thống - sao vẫn lọt sữa giả vào bệnh viện?

Sữa giả lọt vào bệnh viện qua đấu thầu chính thống, Bộ Y tế yêu cầu rà soát toàn quốc, siết chặt quản lý, xử lý nghiêm sai phạm, chấn chỉnh toàn hệ thống.
Mạng xã hội

Mạng xã hội 'lột mặt nạ' hàng giả như thế nào?

Chỉ với một cú click, mạng xã hội không còn là nơi giải trí đơn thuần mà trở thành “vũ khí” giúp người tiêu dùng truy vết, tố giác và lột mặt hàng giả.
Chủ tịch Hội Nhà báo: Nhà báo là

Chủ tịch Hội Nhà báo: Nhà báo là 'chiến sĩ biên phòng' trên không gian mạng

Theo Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, nhà báo hôm nay phải trở thành ''chiến sĩ biên phòng'' trên không gian mạng, bảo vệ độc giả khỏi làn sóng xâm lăng văn hóa.
Chung kết Business Challenges Season 7: Bùng nổ ý tưởng khởi nghiệp

Chung kết Business Challenges Season 7: Bùng nổ ý tưởng khởi nghiệp

Ngày 20/4/2025, vòng chung kết cuộc thi UEB Business Challenges Season 7 đã chính thức diễn ra tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, Hà Nội.
Hà Nội sắp xếp phường, xã: Gọn bộ máy, lợi người dân

Hà Nội sắp xếp phường, xã: Gọn bộ máy, lợi người dân

Hà Nội sáp nhập phường, xã, người dân kỳ vọng bộ máy hành chính hiện đại hơn, cán bộ chuyên sâu hơn, thủ tục nhanh gọn và gần dân hơn.
Chiến trường miền Đông và bản hùng ca mùa Xuân 1975

Chiến trường miền Đông và bản hùng ca mùa Xuân 1975

Những chiến thắng trên chiến trường miền Đông mở toang cửa ngõ phía Đông, tạo đà quyết định cho Chiến dịch Hồ Chí Minh, giải phóng miền Nam-thống nhất đất nước.
Võ Hà Linh và câu hỏi liên quan Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Võ Hà Linh và câu hỏi liên quan Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Trong bối cảnh hàng loạt gương mặt nổi tiếng bị tố quảng cáo sai sự thật, Võ Hà Linh bất ngờ có động thái “lạ” khiến cộng đồng mạng hoài nghi, thắc mắc.
MC Bích Hồng - vết trượt danh dự giữa ngày thống nhất

MC Bích Hồng - vết trượt danh dự giữa ngày thống nhất

Phát ngôn của MC Bích Hồng giữa thời điểm cả nước tập luyện diễu binh cho ngày 30/4 đã trở thành “cú trượt nhận thức” nghiêm trọng.
Bắc Giang lấy ý kiến cử tri sáp nhập tỉnh, sáp nhập xã

Bắc Giang lấy ý kiến cử tri sáp nhập tỉnh, sáp nhập xã

Sáng 20/4, tỉnh Bắc Giang triển khai lấy kiến cử tri về phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã được tổ chức đồng loạt trên phạm vi toàn tỉnh.
MC Bích Hồng xin lỗi sau phát ngôn gây sốc về hợp luyện diễu binh

MC Bích Hồng xin lỗi sau phát ngôn gây sốc về hợp luyện diễu binh

Sau khi có phát ngôn gây sốc, than thở về buổi hợp luyện diễu binh gây tắc đường và bị đài SCTV4 "cắt sóng", MC Bích Hồng đã lên tiếng xin lỗi.
Thời tiết hôm nay 20/4: Bắc Bộ tăng cấp độ nắng nóng

Thời tiết hôm nay 20/4: Bắc Bộ tăng cấp độ nắng nóng

Thời tiết hôm nay 20/4, khu vực Bắc Bộ có mưa rào và dông vài nơi, ban ngày nắng, có nơi nắng nóng, riêng vùng núi và trung du có nắng nóng.
Thời tiết biển hôm nay 20/4/2025: Mưa rào và dông vài nơi

Thời tiết biển hôm nay 20/4/2025: Mưa rào và dông vài nơi

Dự báo thời tiết biển hôm nay 20/4/2025, gió trên các vùng biển hoạt động với cường độ yếu đến trung bình. Một vài nơi có mưa rào và dông.
SCTV4 "cắt sóng" toàn bộ chương trình có MC Bích Hồng

SCTV4 "cắt sóng" toàn bộ chương trình có MC Bích Hồng

Sau phát ngôn gây phẫn nộ về việc hợp luyện diễu binh dịp 30/4, MC Bích Hồng bị SCTV4 dừng toàn bộ chương trình, hình ảnh và hợp tác từ 19/4.

'Lỗ hổng' quản lý thực phẩm sữa - Bài 4: Việt Nam cần sớm học hỏi kinh nghiệm quốc tế

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, phân quyền minh bạch, truy xuất số hóa, hậu kiểm chủ động và cảnh báo sớm là nền tảng quản lý an toàn thực phẩm hiệu quả.
Nhật ký một thời lửa đạn của cựu chiến binh Quảng Ngãi

Nhật ký một thời lửa đạn của cựu chiến binh Quảng Ngãi

50 năm sau ngày thống nhất đất nước, cựu chiến binh Nguyễn Xuân Quang (tỉnh Quảng Ngãi) vẫn giữ kĩ cuốn nhật ký cũ, sờn rách, ghi dấu một thời chiến tranh.
Vụ lừa đảo Mr.Pips: ‘Báo động đỏ’ giới học sinh, sinh viên

Vụ lừa đảo Mr.Pips: ‘Báo động đỏ’ giới học sinh, sinh viên

Giấc mơ làm giàu nhanh đã khiến nhiều học sinh, sinh viên trở thành mắt xích trong vụ lừa đảo rúng động của Mr.Pips. Đây là một báo động đỏ không thể làm ngơ.
Cà Mau tích cực hưởng ứng cuộc thi tiết kiệm điện 2025

Cà Mau tích cực hưởng ứng cuộc thi tiết kiệm điện 2025

Cà Mau hưởng ứng cuộc thi tuyên truyền viên tiết kiệm điện 2025 của Bộ Công Thương, giao Sở Công Thương chủ trì vận động người dân, doanh nghiệp tham gia.
Lữ đoàn 316 ôn lại ký ức cầu Rạch Chiếc sau 50 năm giải phóng

Lữ đoàn 316 ôn lại ký ức cầu Rạch Chiếc sau 50 năm giải phóng

Dù đã qua 50 năm, nhưng ký ức về trận đánh cầu Rạch Chiếc vẫn còn nguyên vẹn trong lòng các cựu chiến binh Lữ đoàn 316.
Lào Cai khuyến khích người dân, doanh nghiệp tham gia cuộc thi tiết kiệm điện

Lào Cai khuyến khích người dân, doanh nghiệp tham gia cuộc thi tiết kiệm điện

Lào Cai kêu gọi các sở, ngành, người dân và doanh nghiệp tích cực tham gia cuộc thi "Tuyên truyền viên tiết kiệm điện 2025" do Bộ Công Thương tổ chức.
Cán bộ trẻ vượt qua thử thách, tiên phong đổi mới nông thôn

Cán bộ trẻ vượt qua thử thách, tiên phong đổi mới nông thôn

Làn sóng cán bộ trẻ về nông thôn đang tạo ra thay đổi tích cực và chứng kiến hành trình vượt qua thử thách của những "ngọn lửa" nhiệt huyết.
Mobile VerionPhiên bản di động