Canh tác mới: Cà phê, hồ tiêu tiến hay lùi?

Việt Nam đang chuyển đổi mô hình canh tác cà phê, hồ tiêu theo hướng bền vững, thích ứng với những thay đổi lớn trên thị trường xuất khẩu.
Giá cà phê Robusta vẫn neo ở vùng giá cao lịch sử Dự báo giá cà phê ngày mai 25/3/2025 trị trường giảm nhẹ Dự báo giá tiêu trong nước ngày mai 25/3/2025 đi ngang

Việt Nam đang đối mặt với những thay đổi lớn trong lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt là với hai mặt hàng xuất khẩu chủ lực: Cà phê và hồ tiêu. Trước bối cảnh biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên đất và yêu cầu ngày càng cao từ thị trường quốc tế, các mô hình canh tác truyền thống dần bộc lộ nhiều hạn chế. Vì vậy, chuyển đổi sang mô hình canh tác bền vững đang trở thành xu hướng tất yếu.

Sản xuất cà phê và hồ tiêu: Lợi thế đang bị bào mòn

​Việt Nam hiện là quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Brazil. Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, trong năm 2024, Brazil chiếm 38% nguồn cung cà phê toàn cầu, trong khi Việt Nam đứng thứ hai với 17%. Đặc biệt, Việt Nam là nước sản xuất cà phê Robusta lớn nhất thế giới, với khoảng 97% sản lượng cà phê trong nước là Robusta. ​Tuy nhiên, vị thế này đang bị đe dọa nghiêm trọng.

Việt Nam là nước sản xuất cà phê Robusta lớn nhất thế giới, với khoảng 97% sản lượng cà phê trong nước là Robusta. Ảnh minh họa
Việt Nam là nước sản xuất cà phê Robusta lớn nhất thế giới, với khoảng 97% sản lượng cà phê trong nước. Ảnh minh họa

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), năm 2024, xuất khẩu cà phê của Việt Nam ước đạt 1,32 triệu tấn, với kim ngạch 5,48 tỷ USD, giảm 18,8% về khối lượng nhưng tăng 29,11% về giá trị so với cùng kỳ năm 2023. Điều này do hạn hán kéo dài và tình trạng suy thoái đất canh tác. Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam (VPSA) cho biết, năm 2024, Việt Nam đã xuất khẩu hồ tiêu được 250.600 tấn các loại, trong đó tiêu đen đạt 220.269 tấn, tiêu trắng đạt 30.331 tấn, giảm 5,1% so với năm 2023.

Những số liệu trên cho thấy, ngành cà phê và hồ tiêu Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức về sản lượng và giá trị xuất khẩu, đòi hỏi sự điều chỉnh trong mô hình canh tác để thích ứng với biến đổi khí hậu và nhu cầu thị trường.

Cơ hội từ mô hình canh tác bền vững

Để giải quyết những thách thức nói trên, nhiều địa phương đã bắt đầu áp dụng mô hình canh tác mới dựa trên nền tảng bền vững, hữu cơ và ứng dụng công nghệ.

Tăng năng suất và chất lượng sản phẩm: Với cà phê, chuyển đổi sang mô hình canh tác hữu cơ giúp giảm sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu hóa học, đồng thời cải thiện chất lượng hạt cà phê. Thực tế tại một số địa phương cho thấy, canh tác hữu cơ có thể giúp giảm chi phí đầu tư và trong một số trường hợp, năng suất được cải thiện. Bên cạnh đó, cà phê hữu cơ đáp ứng được các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, mở ra cơ hội xuất khẩu sang các thị trường khó tính như EU và Nhật Bản.

Trong khi đó, mô hình canh tác hồ tiêu xen canh với các loại cây che bóng như bơ, chanh hoặc mít không chỉ giúp giảm tác động của thời tiết cực đoan mà còn tận dụng hiệu quả tài nguyên đất và tạo thêm nguồn thu nhập từ cây trồng phụ. Mô hình này góp phần cải thiện độ che phủ đất, hạn chế xói mòn và hỗ trợ duy trì điều kiện sinh trưởng ổn định cho cây hồ tiêu.

Bên cạnh việc mở rộng thị trường, nâng cao giá trị xuất khẩu, chuyển đổi mô hình canh tác còn giúp nông dân tiếp cận các thị trường cao cấp. Một ví dụ cụ thể, ngày 19/3/2024, tại Gia Lai, Công ty TNHH Vĩnh Hiệp đã xuất khẩu khoảng 40 tấn cà phê nhân hữu cơ sang thị trường Nhật Bản. Điều này phản ánh xu hướng tiêu dùng mới: Khách hàng quốc tế sẵn sàng trả giá cao hơn cho sản phẩm sạch, an toàn và có nguồn gốc bền vững.

Theo sách “Thông tin xuất khẩu vào thị trường EU: Ngành hàng cà phê” của Bộ Công Thương, những năm gần đây, Việt Nam đã chuyển hướng mạnh sang sản xuất cà phê có chứng nhận bền vững, giúp nâng cao chất lượng và đáp ứng nhu cầu thế giới.

Giảm rủi ro môi trường và tăng khả năng chống chịu khí hậu: Mô hình nông lâm kết hợp (agroforestry) được đánh giá là chiến lược dài hạn trong ứng phó với biến đổi khí hậu. Cà phê và hồ tiêu trồng dưới tán cây lớn có khả năng chống chịu tốt hơn với hạn hán và nắng nóng - hai yếu tố đang ngày càng khốc liệt tại Tây Nguyên và Đông Nam Bộ.

Thách thức trong quá trình chuyển đổi

Dù mang lại nhiều lợi ích, việc chuyển đổi mô hình canh tác không hề dễ dàng. Những khó khăn dưới đây đang cản trở tốc độ và quy mô chuyển đổi trên toàn quốc.

Chi phí đầu tư ban đầu cao: Phần lớn hộ nông dân tại Việt Nam có quy mô sản xuất nhỏ, nguồn vốn hạn chế và phụ thuộc nhiều vào thu nhập mùa vụ. Do đó, việc đầu tư vào các yếu tố như hệ thống tưới tiêu tiết kiệm nước, giống cây trồng chất lượng cao hay phân bón sinh học trở thành một gánh nặng tài chính đáng kể. Đặc biệt khi chưa có sự hỗ trợ kịp thời từ các chính sách công.

Thiếu đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật: Việc chuyển đổi sang các mô hình canh tác bền vững đòi hỏi nông dân cần có kiến thức mới về kỹ thuật sản xuất, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, sự thiếu hụt nguồn nhân lực khuyến nông và các chương trình đào tạo chuyên sâu khiến quá trình tiếp cận mô hình mới còn chậm và thiếu đồng bộ tại nhiều địa phương.

Khả năng thích ứng với thị trường còn hạn chế: Mặc dù xuất khẩu cà phê và hồ tiêu đang có chiều hướng tích cực, nhưng để các sản phẩm hữu cơ được công nhận và duy trì vị thế trên thị trường quốc tế, cần có sự đồng bộ từ sản xuất đến chế biến và truy xuất nguồn gốc.

Thực tế cho thấy, nhiều nông dân vẫn gặp khó khăn trong việc đảm bảo chất lượng ổn định, cũng như đáp ứng các tiêu chuẩn chứng nhận khắt khe như EU Organic hay Rainforest Alliance, do hạn chế về kỹ thuật, tài chính và hệ thống giám sát chất lượng tại chỗ.

Sự chuyển đổi mô hình canh tác trong ngành cà phê và hồ tiêu tại Việt Nam là một bước đi mang tính chiến lược để hướng tới phát triển bền vững. Các mô hình canh tác hữu cơ, nông, lâm kết hợp hay ứng dụng công nghệ đã chứng minh tiềm năng trong việc nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Thanh Thanh
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: nông sản Việt

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Nhân sự tuần qua: Bổ nhiệm lãnh đạo Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Hậu Giang

Nhân sự tuần qua: Bổ nhiệm lãnh đạo Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Hậu Giang

Về thông tin nhân sự tuần qua (từ ngày 5 - 10/5), Sở Công Thương Hậu Giang tổ chức Lễ công bố các quyết định công tác cán bộ của Chi cục Quản lý thị trường.
Thời tiết hôm nay 12/5: Hà Nội đêm không mưa, ngày nắng

Thời tiết hôm nay 12/5: Hà Nội đêm không mưa, ngày nắng

Thời tiết hôm nay 12/5, Thủ đô Hà Nội có mây, đêm không mưa, ngày nắng, gió đông bắc cấp 2-3. Bắc Bộ ngày nắng, đêm có mưa vài nơi.
Thời tiết biển hôm nay 12/5/2025: Cảnh báo biển động

Thời tiết biển hôm nay 12/5/2025: Cảnh báo biển động

Dự báo thời tiết biển hôm nay 12/5/2025, Bắc Biển Đông có mưa rào và dông rải rác, trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc xoáy, biển động.

'Bố chuột' của Duy Mạnh và cú tát vào văn hóa đổ lỗi

Ca sĩ Duy Mạnh vừa tung ca khúc “Bố chuột” - bản nhạc trào phúng đầy châm biếm sau vụ kiện Mercedes-Benz, khi hãng cho rằng xe cháy do… chuột cắn dây.
Cõng bạn đi qua tuổi thơ, cõng luôn ước mơ đến vạch đích

Cõng bạn đi qua tuổi thơ, cõng luôn ước mơ đến vạch đích

Khoảnh khắc Ngô Văn Hiếu cõng Nguyễn Tất Minh lên nhận tấm bằng đại học loại giỏi đã viết nên một câu chuyện xúc động về tình bạn bền bỉ và nghị lực phi thường.

Tin cùng chuyên mục

Hà Nội: Bé trai lạc giữa phố, một giờ sau ôm chặt mẹ trong nước mắt

Hà Nội: Bé trai lạc giữa phố, một giờ sau ôm chặt mẹ trong nước mắt

Giữa đường phố Hà Nội, bé trai 5 tuổi lạc đường, không nhớ gì ngoài cái tên. Nhờ sự giúp đỡ của cảnh sát giao thông, một giờ sau, em òa khóc trong vòng tay mẹ.
Tây Ninh: Nguyên nhân ban đầu vụ sụt đường dẫn cầu Hoà Bình

Tây Ninh: Nguyên nhân ban đầu vụ sụt đường dẫn cầu Hoà Bình

Vụ sụt đường dẫn cầu Hoà Bình (tỉnh Tây Ninh) làm 5 người bị thương có thể do túi bùn cục bộ năm bên dưới đường đầu cầu bị trượt, gây sụt lún nên, mặt đường.
Khánh thành công trình thanh niên “Thắp sáng đường quê” tại Lào Cai

Khánh thành công trình thanh niên “Thắp sáng đường quê” tại Lào Cai

Ngày 11/5, tại thôn Hàm Rồng, xã Việt Yên (Bảo Yên, Lào Cai) đã diễn ra lễ khánh thành công trình thanh niên “Thắp sáng đường quê".
Hà Giang: Ngôi nhà 3 tầng cháy ngùn ngụt giữa trưa

Hà Giang: Ngôi nhà 3 tầng cháy ngùn ngụt giữa trưa

Dưới trưa nắng gắt, ngôi nhà 3 tầng ở thị trấn Việt Quang (Hà Giang) bốc cháy dữ dội. Đám cháy được khống chế sau 30 phút, không thiệt hại về người.
Nhiều tài khoản mạng xã hội giả mạo thương hiệu đồ ăn nhanh

Nhiều tài khoản mạng xã hội giả mạo thương hiệu đồ ăn nhanh

Nhiều thương hiệu đồ ăn nhanh như KFC, Jollibee, Lotteria đang trở thành nạn nhân của các tài khoản giả mạo trên mạng xã hội, gây tổn hại uy tín.
Bộ Tư pháp đề xuất kiểm soát giá nhà ở xã hội

Bộ Tư pháp đề xuất kiểm soát giá nhà ở xã hội

Bộ Tư pháp đề nghị Bộ Xây dựng bổ sung giá trần với nhà ở xã hội để bán và cho thuê nhằm đảm bảo quyền tiếp cận nhà ở của người dân, lao động thu nhập thấp.
Lan tỏa năng lượng tích cực cho thanh niên công nhân

Lan tỏa năng lượng tích cực cho thanh niên công nhân

Ngày hội Thanh niên công nhân năm 2025 với chủ đề "Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực" diễn ra tại Bắc Giang sáng 11/5.
Ấn tượng hình ảnh chiến sĩ Hải quân duyệt đội ngũ chào mừng 70 năm giải phóng Hải Phòng

Ấn tượng hình ảnh chiến sĩ Hải quân duyệt đội ngũ chào mừng 70 năm giải phóng Hải Phòng

Ấn tượng những hình ảnh của 200 cán bộ, chiến sĩ Hải quân Việt Nam tham gia duyệt đội ngũ chào mừng 70 năm Ngày Giải phóng Hải Phòng.
Hoành tráng lễ diễu hành mừng 70 năm ngày Giải phóng Hải Phòng

Hoành tráng lễ diễu hành mừng 70 năm ngày Giải phóng Hải Phòng

Sáng 11/5, tại Quảng trường Nhà hát thành phố Hải Phòng diễn ra chương trình diễu hành chào mừng kỷ niệm 70 năm ngày Giải phóng Hải Phòng.
Bộ Y tế: 25% người trưởng thành thừa cân, béo phì

Bộ Y tế: 25% người trưởng thành thừa cân, béo phì

25% người trưởng thành thừa cân, béo phì là thông tin được Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đưa ra tại Ngày Dinh dưỡng cộng đồng Việt Nam lần 4.
Thời tiết hôm nay 11/5: Tây Bắc Bộ có mưa đá

Thời tiết hôm nay 11/5: Tây Bắc Bộ có mưa đá

Thời tiết hôm nay 11/5, Tây Bắc Bộ nhiều mây, có mưa vừa, mưa to và dông. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.
Thời tiết biển hôm nay 11/5/2025: Cảnh báo gió giật mạnh

Thời tiết biển hôm nay 11/5/2025: Cảnh báo gió giật mạnh

Dự báo thời tiết biển hôm nay 11/5/2025, hầu khắp các vùng biển có mưa rào và dông, khu vực Biển Đông có khả năng xảy ra lốc xoáy và gió giật mạnh.
Biên phòng Trường Sa: Vững vàng nơi đảo tiền tiêu

Biên phòng Trường Sa: Vững vàng nơi đảo tiền tiêu

Giữa trùng khơi đầy sóng gió, Đồn Biên phòng Trường Sa vẫn ngày đêm giữ vững chủ quyền, đồng hành cùng ngư dân, bảo vệ bình yên nơi đầu sóng ngọn gió.
Duy Mạnh sẽ rút đơn kiện Mercedes, chuẩn bị ra ca khúc

Duy Mạnh sẽ rút đơn kiện Mercedes, chuẩn bị ra ca khúc 'Bố chuột'

Ca sĩ Duy Mạnh tiếp tục lên tiếng bày tỏ thái độ bức xúc về vụ kiện hãng xe Mercedes-Benz trước sự thiếu trách nhiệm trong việc xử lý sự cố cháy xe của mình.
SEA-PLM 2024: Học sinh Việt Nam đứng top đầu khu vực

SEA-PLM 2024: Học sinh Việt Nam đứng top đầu khu vực

Học sinh tiểu học Việt Nam tiếp tục nằm trong top đầu ở cả 3 lĩnh vực Toán, Đọc hiểu và Viết so với các nước khu vực Đông Nam Á.
Dự án khởi nghiệp: Trợ lực từ vốn mồi

Dự án khởi nghiệp: Trợ lực từ vốn mồi

Việc hỗ trợ nguồn vốn sẽ giúp các nhóm sinh viên hoàn thiện và hiện thực hóa các dự án khởi nghiệp hướng đến khởi tạo doanh nghiệp tạo tác động xã hội.
Trường Đại học Gia Định đón nhận kiểm định bốn ngành học

Trường Đại học Gia Định đón nhận kiểm định bốn ngành học

Trường Đại học Gia Định đón nhận kiểm định chất lượng cho bốn ngành học, khẳng định cam kết về đào tạo chất lượng cao trong năm 2025.
Ga Hải Phòng chính thức trở thành điểm du lịch

Ga Hải Phòng chính thức trở thành điểm du lịch

Sáng 10/5, tại thành phố Hải Phòng đã tổ chức Lễ công bố Ga Hải Phòng trở thành “Điểm du lịch” và khai trương đoàn tàu mang tên “Hoa Phượng Đỏ”.
Bộ Nội vụ trình phương án sắp xếp cấp xã năm 2025

Bộ Nội vụ trình phương án sắp xếp cấp xã năm 2025

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà ký tờ trình gửi Chính phủ bao gồm nội dung về phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã năm 2025.
Thời tiết hôm nay 10/5: Bắc Bộ có mưa rào và dông

Thời tiết hôm nay 10/5: Bắc Bộ có mưa rào và dông

Thời tiết hôm nay 10/5, khu vực Bắc Bộ có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có những nơi mưa to hoặc rất to. Riêng phía Đông Bắc Bộ ngày 11/5 có mưa vài nơi.
Mobile VerionPhiên bản di động