20 năm bình ổn thị trường tại TP. Hồ Chí Minh: Hành trình dài, dấu ấn lớn
Hành trình dài
Chương trình bình ổn thị trường trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh được triển khai lần đầu năm 2002 nhằm ổn định giá cả các mặt hàng Tết trong dịp Tết Nhâm Ngọ 2002. Từ mục tiêu ban đầu là cố định giá cả mùa Tết, đến nay, sau 20 năm phát triển, chương trình đã trở thành công cụ điều tiết giá cả thị trường các mặt hàng thiết yếu thông qua điều tiết cung - cầu hàng hóa, giảm các biện pháp can thiệp hành chính lên giá bán; tạo động lực huy động, phân bổ các nguồn lực; điều tiết sản xuất và lưu thông…
Từ nguồn vốn ngân sách hỗ trợ 45 tỷ đồng, doanh thu đạt 344 tỷ đồng năm 2002, đến năm 2013, TP. Hồ Chí Minh đã không còn ứng vốn ngân sách, doanh thu đã đạt 13.242 tỷ đồng. Năm 2022, doanh thu của chương trình dự kiến đạt 22.355 tỷ đồng.
Ngoài ra, từ 2 doanh nghiệp nhà nước tham gia đầu tiên thì đến nay chương tình đã huy động 69 doanh nghiệp và 12 tổ chức tín dụng; trong đó có nhiều đơn vị quy mô lớn, thương hiệu mạnh, chiếm lĩnh thị phần cao.
| Hàng bình ổn tại TP. Hồ Chí Minh đủ sức lan tỏa dẫn dắt thị trường |
Cụ thể, có thể kể đến những thương hiệu nổi bật, gồm: VISSAN, Ba Huân, Vinh Phát, Tấn Vương, Colusa-Miliket, Bình Tây, Liên Thành, Cholimex, Vinamlik, MR.Vui, Miti... Phần lớn hệ thống phân phối lớn trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đều đã tham gia chương trình như Saigon Coop, Bách Hóa Xanh, MM Mega Market, Cental Retail, SATRA, MM Mega Market, Cental Retail, Aeon Citimart, GS25…
Trên cơ sở này, tổng sản lượng hàng tham gia chương trình bình ổn thị trường TP. Hồ Chí Minh ngày càng lớn, đủ sức điều tiết thị trường và sẵn sàng can thiệp, bổ sung nguồn cung khi có hiện tượng khan hàng, sốt giá trên địa bàn thành phố, cũng như khu vực lân cận.
Đến năm 2022, theo thống kê của Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh, bên cạnh 69 doanh nghiệp sản xuất - cung ứng hàng hóa, còn có thêm 10 tổ chức tín dụng tham gia chương trình. Về lượng hàng, hiện lượng trứng gia cầm bình ổn thị trường chiếm 79% thị phần, thịt gia cầm chiếm 33,8%, dầu ăn chiếm 28,2%, đường chiếm 21,3%, thịt gia súc chiếm 18,6%...
Đáng chú ý, TP. Hồ Chí Minh đã xây dựng được 10.983 điểm bán hàng bình ổn thị trường; trong đó có 4.209 điểm bán các mặt hàng lương thực, thực phẩm thiết yếu; 881 điểm bán các mặt hàng phục vụ mùa khai giảng; 1.711 điểm bán sữa và 4.182 điểm bán các mặt hàng dược phẩm.
Lan tỏa và dẫn dắt giá cho thị trường
Nếu như ở giai đoạn đầu, chương trình bình ổn thị trường TP. Hồ Chí Minh chỉ có thành phần kinh tế nhà nước tham gia, hiện tại chương trình đã huy động tất cả thành phần kinh tế trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh đồng hành tham gia thực hiện bình ổn thị trường. Trong số đó, có thể kể đến khu vực kinh tế tư nhân, khu vực vốn đầu tư nước ngoài... đang ngày càng đóng góp lớn vào hiệu quả triển khai chương trình, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và thị trường thành phố.
Phần lớn các doanh nghiệp bình ổn thị trường đều đã xây dựng các chuỗi liên kết, hình thành vùng nguyên liệu ổn định, lâu dài tại các tỉnh, thành. Đơn cử như Vissan đã liên kết với các trang trại chăn nuôi tại các địa phương tiêu thụ bình quân 30.000 tấn heo hơi/năm, 1.200 tấn bò hơi/năm; Sagrifood cung cấp bình quân mỗi năm 80.000 con heo hậu bị, heo con giống đến các trang trại chăn nuôi tại 23 tỉnh, thành trên cả nước, trong đó 80% tại 15 tỉnh, thành miền Đông - Tây Nam Bộ, chủ yếu tại tỉnh Đồng Nai, Bình Dương. Ba Huân có nhà máy chế biến thực phẩm, xử lý trứng tại Long An, Bình Dương, Hà Nội… hệ thống trang trại chăn nuôi, liên kết phủ khắp các tỉnh, thành…
Thông qua chương trình bình ổn thị trường TP. Hồ Chí Minh, cộng đồng doanh nghiệp đã từng bước cải thiện năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường, còn người tiêu dùng được tiếp cận hàng hóa chất lượng, bình ổn.
Chẳng hạn với gia đình bà Ngô Thị Yến (ngụ phường Bình Thọ, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh). Theo bà Yến, với đồng lương hưu hàng tháng đi mua sắm các đồ dùng thiết yếu cho gia đình đều chọn lựa các mặt hàng bình ổn thị trường với giá hợp lý, không lo tăng giá vì thế mà yên tâm với cuộc sống và mức chi tiêu ổn định.
Hay như chị Hoàng Thị Bích Chiêu (Giáo viên, ngụ quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh)- cho hay: Nhờ tiếp cận hàng bình ổn với giá thấp hơn thị trường 5 - 10% mà gia đình chị đã tiết kiệm được rất nhiều trong khoản chi tiêu hàng tháng, góp phần giảm bớt gánh nặng chi tiêu cho gia đình chị nói riêng và nhiều người dân ở khu vực chị đang sống nói chung trước áp lực lạm phát. “Đơn cử hồi tháng 5/2022, có lúc trứng gà ngoài chợ tăng vọt lên 38.000 - 40.000 đồng/chục, trứng vịt cũng 40.000 - 42.000 đồng/chục thì trứng gà bình ổn chỉ 29.500 đồng/chục, trứng vịt 35.000 đồng/chục. Chương trình bình ổn thị trường của thành phố rất hữu ích cho người tiêu dùng và giúp cân bằng cuộc sống cho người có thu nhập trung bình. Vì vậy, rất mong thành phố tiếp tục thực hiện chương trình này và mở rộng đối với nhiều mặt hàng, sao cho hàng Việt được bình ổn giá và cải thiện chất lượng tốt hơn nữa”- chị Chiêu chia sẻ.
“Nhìn lại quá trình 20 năm triển khai chương trình đã có những thành công rất đáng trân trọng, không chỉ chuyển từ việc bình ổn giá trong dịp Tết mà trở thành chương trình được thực hiện quanh năm, hướng đến an sinh xã hội, phát triển bền vững. Bình ổn thị trường đã góp phần đồng hành cùng với người tiêu dùng thành phố. Chương trình đã hoàn thiện hệ thống từ nhà sản xuất đến nhà phân phối và bán trực tiếp cho người tiêu dùng. Đến nay, quy mô đã tăng nhiều lần so với giai đoạn trước, cung ứng kịp thời và ổn định cho người tiêu dùng những mặt hàng có giá cả hợp lý, chất lượng ngày càng gia tăng, chương trình cũng mang lại nhiều lợi ích cho các bên tham gia”- ông Bùi Tá Hoàng Vũ - Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh nhấn mạnh.
Theo đánh giá của các doanh nghiêp sản xuất, phân phối tham gia chương trình, để có sức lan tỏa sâu rộng sau 20 năm chương trình đã sự quan tâm, định hướng đúng đắn, sự thống nhất xuyên suốt về chủ trương, chính sách hỗ trợ, chương trình hành động của Chính quyền Thành phố nói riêng và Bộ Công Thương nói chung đối với công tác Bình ổn thị trường, gắn chặt với Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Bên cạnh đó, là sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức về vai trò của công tác Bình ổn thị trường của tất cả các tầng lớp xã hội trong việc kiềm chế lạm phát, ổn định thị trường, đảm bảo an sinh xã hội, ứng phó với các biến động khó lường gây ảnh hưởng tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội, minh chứng cụ thể nhất từ đại dịch Covid-19 gần 3 năm qua. Điều quan trọng hơn, từ bài học kinh nghiệm của TP. Hồ Chí Minh, đến nay đã có 48 tỉnh, thành phố triển khai thực hiện chương trình, đồng thời thúc đẩy phát triển hợp tác thương mại giữa TP. Hồ Chí Minh với các địa phương lân cận.
| Ông Nguyễn Anh Đức - Tổng giám đốc Saigon Co.op: Tạo kênh lan tỏa hàng Việt cho người tiêu dùng Trong 16 năm triển khai thực hiện nhiệm vụ bình ổn thị trường, tổng lượng hàng bình ổn của Saigon Co.op bình quân đạt 10.000 tấn/năm, trong đó, các mặt hàng bình ổn thiết yếu chiếm 70 – 80% tỷ trọng. So với năm đầu tiên tham gia chương trình (2006), đến năm 2021, sản lượng hàng bình ổn của Saigon Co.op đã tăng gấp 8 lần; tỷ lệ hàng Việt tăng từ 80% lên trên 90% trong cơ cấu hàng hóa, riêng các mặt hàng bình ổn luôn đảm bảo 100% là hàng Việt. Số lượng điểm bán bình ổn cũng được mở rộng đến nhiều tỉnh thành khác, tăng từ 17 điểm bán (2006) lên hơn 600 điểm bán trên cả nước (riêng tại TP. Hồ Chí Minh là 422 điểm bán). Đặc biệt, thông qua những chương trình thiết thực như ký kết hợp tác phát triển giữa TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh thành, các hội nghị “Kết nối cung - cầu hàng hóa”… Saigon Co.op thường xuyên thực hiện các hoạt động liên kết, hợp tác phát triển nguồn hàng, đặc biệt là bao tiêu, tiêu thụ nông sản đặc trưng tại các vùng miền, hàng OCOP, nâng cao chất lượng sản phẩm, định hướng đầu ra… Qua đó kích thích phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn thành phố cũng như cả nước, tạo việc làm cho hàng ngàn lao động. Ngoài ra, Saigon Co.op cũng tích cực hưởng ứng chương trình “Đưa hàng Việt về nông thôn”, hàng năm có trên 1.000 chuyến bán hàng lưu động mang hàng hóa bình ổn đến với người tiêu dùng tại các vùng sâu vùng xa, khu chế xuất, khu công nghiệp, vùng bị ảnh hưởng thiên tai, dịch bệnh,… Tuy vậy bình ổn thị trường hiện nay không đơn thuần là kiểm soát về mặt giá cả mà phải gắn chặt với các chuỗi giá trị cũng như chuỗi cung ứng trong bình diện chung nhằm bảo đảm bình ổn cho cả người sản xuất, nhà cung ứng lẫn người tiêu dùng. Bà Lý Kim Chi - Chủ tịch Hội Lương thực thưc phẩm TP. Hồ Chí Minh: Bình ổn thị trường giúp điều tiết giá cho người tiêu dùng Sau 20 năm triển khai, chương trình bình ổn thị trường đã đạt được nhiều ý nghĩa quan trọng. Cụ thể, chương trình đã quy tụ nhiều doanh nghiệp sản xuất, cung ứng các mặt hàng lương thực thực phẩm chủ lực và hầu hết các doanh nghiệp này đều là hội viên của Hội chúng tôi, đã tham gia ngay từ đầu và xuyên suốt tới giờ không có doanh nghiệp nào rời chương trình, thậm chí tăng thêm. Từ đó cho thấy chương trình đã tạo sức lan tỏa lớn, mang lại lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp và người tiêu dùng không chỉ tại TP. Hồ Chí Minh mà hiện nay đã được nhân rộng và triển khai đều ở hầu hết các tỉnh thành trong cả nước. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch Covid-19 và thời điểm mặt bằng giá hàng hóa trên thế giới tăng cao, tác động trực tiếp tới giá cả và sức mua trong nước, thì việc giữ ổn định thị trường nội địa thông qua chương trình bình ổn thị trường có ý nghĩa rất quan trọng và đã phát huy hiệu quả tích cực không chỉ riêng tại TP. Hồ Chí Minh mà còn đóng góp lớn đến sự ổn định, cân đối cung cầu hàng hóa cả khu vực phía Nam. Chúng tôi và các doanh nghiệp đều thống nhất quan điểm rằng “tham gia bình ổn thị trường vừa là trách nhiệm vừa là quyền lợi của doanh nghiệp”. Bởi, thực tế từ khi có chương trình bình ổn, thì tình trạng tích trữ hàng trước, chờ đến Tết để nâng giá lên không còn nữa. Bên cạnh đó, doanh nghiệp bình ổn luôn bảo đảm nguồn hàng dồi dào và khi thị trường biến động, doanh nghiệp sẽ có ngay lượng hàng đáp ứng, không để xảy ra tình trạng khan hiếm, thực tế đã chứng minh trong đợt dịch Covid-19 vừa qua. Ông Nguyễn Đăng Phú - Phó tổng giám đốc Vissan: Giữ giá là thành công của chương trình Hầu hết doanh nghiệp bình ổn đều là doanh nghiệp đầu ngành của lĩnh vực mình tham gia. Trong những lúc giá cả biến động đột xuất hoặc leo thang, các doanh nghiệp bình ổn luôn chủ động san sẻ lợi ích cho người tiêu dùng để đạt lợi ích chung là bình ổn thị trường. Thị trường bên ngoài cứ nhìn sẽ thấy, giá bán trong chương trình không điều chỉnh. Và nếu doanh nghiệp bình ổn giữ giá được trong những lúc hoạn, chia sẻ với người tiêu dùng chính là yếu tố quyết định cho thành công của chương trình. Tuy vậy, giai đoạn tới chương trình cần công bố, truyền thông rộng rãi hơn về quyền lợi của doanh nghiệp tham gia để thu hút thêm nhiều doanh nghiệp đăng ký. Bên cạnh đó, cần quan tâm phát triển mạng lưới bình ổn thị trường ở kênh chợ truyền thống; thể chế hoá quyền lợi và trách nhiệm của các bên để vận hành hiệu quả hơn. |