Việc"thổi giá" kit xét nghiệm Covid-19: Đề nghị làm rõ trách nhiệm, công khai kết quả!

Dư luận bức xúc trước việc "thổi giá" kit xét nghiệm Covid-19

Ngày 21/12, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội họp phiên thứ 6 (đợt 2), dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Tại phiên họp, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đã đề cập đến vụ việc "thổi giá", chất lượng kit xét nghiệm Covid-19 của Công ty cổ phần công nghệ Việt Á.

Theo ông Hoàng Thanh Tùng, hiện dư luận rất quan tâm đến chất lượng kit test Covid-19, nhất là nơi sản xuất 30.000 bộ kit xét nghiệm/ngày của Công ty Việt Á giống “nhà kho” của hợp tác xã. Đáng chú ý, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng không công nhận chất lượng để có thể áp dụng chung, nhưng theo chuẩn Việt Nam vẫn phù hợp (!?). Rất nhiều địa phương, kết quả đấu thầu giá kit xét nghiệm của Công ty Việt Á cũng rất cao, trên dưới 500 nghìn/kit. Trong khi tại thời điểm báo chí phản ánh “loạn giá kit xét nghiệm” có đề cập đến việc, nếu mua của nước ngoài số lượng lớn, có khi chỉ 1-2 USD/1 kit xét nghiệm.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng

“Cử tri rất quan tâm đến chất lượng thực tế của kit này như thế nào, thực sự có đáp ứng yêu cầu về chuyên môn hay không. Trong khi, hiện cả nước đang sử dụng đại trà kit xét nghiệm của công ty này sản xuất” - ông Tùng nói.

Ông Tùng cũng đề nghị làm rõ trách nhiệm các cơ quan liên quan, kể cả một số bộ, xử nghiêm minh, công khai kết quả.

Sản phẩm sau khi cấp phép đều được theo dõi chất lượng (?)

Trước thông tin gây bức xúc trên, Bộ Y tế đã lên tiếng việc nâng khống giá xét nghiệm Covid-19. Theo đó, Bộ này khẳng định, việc nâng khống giá bộ xét nghiệm Covid-19 của Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á là rất nghiêm trọng, cần phải được xử lý nghiêm minh.

Tính đến ngày 20/12/2021, Bộ Y tế đã cấp phép 146 sinh phẩm xét nghiệm SARS-CoV-2, trong đó có 46 sinh phẩm xét nghiệm vật liệu di truyền (PCR, LAMP) tương tự như sản phẩm của Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á và Công ty Cổ phần Sao Thái Dương (bao gồm 7 sinh phẩm sản xuất trong nước và 39 sinh phẩm nhập khẩu). Bộ Y tế xác định, việc cấp phép cho nhiều sản phẩm là để tăng cường nội địa hóa, chủ động nguồn cung và tạo sự cạnh tranh về giá sinh phẩm xét nghiệm.

"Tất cả các sản phẩm cấp phép đều đã được đánh giá đạt yêu cầu, đáp ứng tiêu chuẩn, chất lượng của Việt Nam và đảm bảo đúng theo quy định hiện hành. Các sản phẩm sau khi được cấp phép đều được theo dõi chất lượng và tính ổn định”, Bộ Y tế thông tin.

Theo Bộ Y tế, thực hiện Quyết định số 489/QĐ-BKHCN ngày 2/3/2020 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, ngày 3/3/2020, Hội đồng đánh giá, nghiệm thu kết quả giai đoạn 1 đề tài độc lập cấp quốc gia đột xuất phòng chống dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi rút corona: “Nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm RT-PCR và realtime RT-PCR phát hiện chủng virus corona mới 2019 (2019-nCoV)” đã họp và đề nghị Bộ Y tế cấp phép sử dụng cho 2 bộ sinh phẩm realtime PCR chẩn đoán SARS-CoV-2 (LightPoweriVA SARS-CoV-2 1st RT-PCR Kit, LightPoweriVA SARS-CoV-2 1st RT-rPCR Kit).

Đây là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia do Bộ Khoa học và Công nghệ phê duyệt, được thực hiện giữa Học viện Quân y và Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á.

Căn cứ vào ý kiến của Hội đồng nói trên, kết quả đánh giá đáp ứng về độ nhạy và độ đặc hiệu của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, kết quả xác nhận cơ sở sản xuất của công ty đã đạt tiêu chuẩn ISO 13485:2016 do Tổ chức Bureau Veritas cấp (tổ chức đã được Bộ Khoa học và Công nghệ công nhận) và theo các quy định tại Nghị định 36/2016/NĐ-CP, Nghị định 169/2018/NĐ-CP, Bộ Y tế đã cấp phép sử dụng tạm thời cho 2 bộ sinh phẩm nói trên trong thời hạn 6 tháng vào ngày 4/3/2020 để sử dụng trong xét nghiệm sàng lọc.

Về danh mục các sinh phẩm do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công bố và đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp (EUL), Bộ Y tế cho hay, mỗi quốc gia, tổ chức đều xây dựng tiêu chí và yêu cầu về hồ sơ, sản phẩm khác nhau về việc chấp thuận lưu hành sinh phẩm. Các công ty có nhu cầu lưu hành, sử dụng tại quốc gia và tổ chức nào sẽ nộp hồ sơ theo quy định của từng tổ chức, quốc gia đó. Do vậy, việc cấp phép của Bộ Y tế đối với sản phẩm của Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á và các nhà sản xuất khác không phụ thuộc vào danh sách do WHO công bố. Tính đến nay, đối với sinh phẩm xét nghiệm PCR, theo danh sách EUL của WHO có 23 sản phẩm được phê duyệt; trong khi đó, tại châu Âu đã chấp thuận 589 loại sinh phẩm, Mỹ chấp thuận sử dụng 276 loại sinh phẩm, Hàn Quốc chấp thuận sử dụng trong nước 31 sinh phẩm...

Giá sinh phẩm xét nghiệm đấu thầu công khai

Bộ Y tế cho biết, theo quy định của Luật giá, trang thiết bị y tế và sinh phẩm xét nghiệm không thuộc trong danh mục mặt hàng phải quản lý giá. Giá trang thiết bị y tế, sinh phẩm xét nghiệm được xác định thông qua đấu thầu và giá các sản phẩm khác nhau theo từng thời điểm, số lượng mua sắm, khả năng cung ứng.

Bộ Y tế đã hướng dẫn, đôn đốc, yêu cầu các doanh nghiệp cung ứng trên thị trường triển khai thực hiện việc công khai giá trang thiết bị y tế và công khai kết quả trúng thầu.

Hiện tại, trên Cổng công khai giá trang thiết bị y tế đã có trên 1.600 doanh nghiệp thực hiện công khai giá bán (giá niêm yết theo quy định của Luật giá), có trên 60.000 mặt hàng trang thiết bị y tế công khai giá (8.256 thiết bị y tế; 36.191 vật tư y tế; 15.584 IVD) và 93.253 kết quả trúng thầu.

Cùng thời điểm Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á niêm yết giá trên Cổng công khai giá là 470.000 đồng/sản phẩm, thì Công ty Cổ phần Sao Thái Dương niêm yết giá loại xét nghiệm PCR là 300.000 đồng/sản phẩm và xét nghiệm LAMP có giá 385.000 đồng/sản phẩm, Công ty Ampharco U.S.A có giá 179.800 đồng/sản phẩm; có 15 sản phẩm PCR nhập khẩu đã được cấp phép đăng ký và niêm yết giá từ 280.000 đồng đến 600.000 đồng/sản phẩm. “Thông tin này đã được công khai trên Cổng công khai giá để các địa phương, cơ sở y tế nắm bắt, tham khảo khi xây dựng kế hoạch và thực hiện mua sắm, đấu thầu, sử dụng sản phẩm phục vụ nhu cầu phòng, chống dịch, mà không phải là giá bắt buộc áp dụng. Các địa phương, đơn vị thực hiện mua sắm, đấu thầu theo đúng quy định và chịu trách nhiệm về kết quả thực hiện”, Bộ Y tế chia sẻ.

Ngoài ra, Bộ Y tế đã có nhiều văn bản yêu cầu các nhà cung cấp, kinh doanh trang thiết bị y tế thực hiện nghiêm việc công khai, cập nhật về giá trang thiết bị y tế bảo đảm chính xác và đầy đủ các thông tin liên quan đến hàng hóa theo quy định, trong đó đề nghị công khai giá bán đến đơn vị nhỏ nhất. Trong trường hợp bất khả kháng có biến động về giá (nếu có) do ảnh hưởng của dịch bệnh, các đơn vị chủ động rà soát, cập nhật và chịu trách nhiệm về giá niêm yết trên Cổng điện tử công khai giá.

Mặt khác, Bộ Y tế thực hiện nhiều biện pháp để đảm bảo nguồn cung và giảm giá, trong đó tập trung ưu tiên đẩy mạnh việc cấp giấy phép nhập khẩu và sản xuất trong nước để tăng số lượng mặt hàng cung ứng trên thị trường, nhằm tăng sự cạnh tranh, giảm giá sản phẩm; hướng dẫn các đơn vị, địa phương gộp mẫu 10, 15 cho 1 xét nghiệm PCR để giảm chi phí xét nghiệm; đồng thời đã có các văn bản đề nghị các đơn vị sản xuất và kinh doanh xem xét giảm giá bán sinh phẩm xét nghiệm để hỗ trợ cho các đơn vị chống dịch. Đến nay, về cơ bản hầu hết các sản phẩm đã được giảm giá. Bên cạnh đó, Bộ Y tế đã trình Chính phủ ban hành Nghị định 98/2021/NĐ-CP (có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2022), trong đó quy định giá sinh phẩm xét nghiệm thuộc mặt hàng quản lý giá; Chính phủ cũng đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội đưa trang thiết bị, sinh phẩm y tế phòng chống dịch Covid-19 vào mặt hàng bình ổn giá.

Bộ Y tế khẳng định, việc nâng khống giá bộ xét nghiệm Covid-19 của Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á là rất nghiêm trọng, cần phải được xử lý nghiêm minh.