Triển khai Chiến lược Hydrogen: Doanh nghiệp, địa phương đề xuất gì?

Ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Điện lực và năng lượng tái tạo: Chuyển đổi nguyên liệu hoá thạch sang sử dụng hydrogen là cần thiết

Chiến lược phát triển năng lượng hydrogen của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 một lần thể hiện rõ chủ trương phát triển kinh tế theo hướng xanh, chuyển đổi nền kinh tế bền vững, đạt mục tiêu Việt Nam đã cam kết tại COP 28. Đây là bước chuyển đổi lớn trong chuyển đổi năng lượng.

Đối với ngành điện của Việt Nam là ngành tiêu thụ nhiều năng lượng và phát thải khí nhà kính cho nên việc chuyển đổi nguyên liệu hoá thạch sang sử dụng hydrogen và năng lượng có nguồn gốc hydrogen là hết sức cần thiết.

Trong quyết định 500 của Chính phủ phê duyệt Quy hoạch điện VIII đã đặt ra lộ trình chuyển đổi nhà máy nhiệt điện than sang sử dụng amoniac xanh, lộ trình chuyển đổi nhà máy sử dụng khí LNG sang hydro. Trong giai đoạn từ nay đến năm 2030, chúng tôi nhất trí rằng cần có nghiên cứu, sử dụng bước trộn các nhiên liệu như than với amoniac, khí hóa lỏng với hydro để sau đó triển khai từ giai đoạn 2030-2050.

Đối với nhà máy điện than từng bước chuyển đổi các nhà máy điện đã có thời gian vận hành 20 năm theo tỷ lệ tăng dần để đến năm 2050 hoàn toàn không sử dụng than cho phát điện nữa mà chuyển sang sử dụng amoniac hoặc sinh khối.

Với các dự án tuabin khí hiện đang sử dụng khí LNG nhập khẩu thì cũng có bước thử nghiệm để chuyển đổi thành công sang hydro.

Có một điểm lớn hiện nay là phụ thuộc vào công nghệ đối với các nhà máy sử dụng than và khí sang amoniac và hydro vì công nghệ này vẫn chưa được thương mại hóa và giá thành sản xuất amoniac và hydro cao nên chắc chắn lộ trình để chuyển đổi nhiên liệu cần phù hợp với mức độ thương mại hóa của công nghệ và giá thành nhiên liệu.

Chúng tôi sẽ chủ động, phối hợp triển khai các nhiệm vụ được giao để thực hiện hiệu quả Chiến lược phát triển năng lượng hydrogen của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Ông Lý Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ: Sớm hoàn thiện các tiêu chuẩn, kỹ thuật

Hydrogen là lĩnh vực mới không chỉ riêng ở Việt Nam mà còn mới ở các nước phát triển, do vậy bên cạnh việc thực hiện các nhiệm vụ trong Kế hoạch thực hiện Chiến lược thì cần đẩy mạnh tuyên truyền phổ biến về Chiến lược này.

Vụ Khoa học và Công nghệ sẽ phối hợp với các đơn vị chức năng của Bộ Khoa học và Công nghệ, các đơn vị liên quan của Bộ Công Thương thực hiện việc rà soát, sửa đổi, xây dựng bổ sung các tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia trong lĩnh vực sản xuất, sử dụng, lưu trữ, vận chuyển hydrogen và lĩnh vực thu giữ/sử dụng các-bon (CCS/CCUS) phù hợp với các quy định, tiêu chuẩn quốc tế; Cập nhật những tiến bộ khoa học công nghệ trên thế giới về năng lượng hydrogen; Xây dựng các nhiệm vụ khoa học và công nghệ nhằm thúc đẩy hoạt động nghiên cứu về công nghệ sản xuất, lưu trữ, phân phối và công nghệ sử dụng hydrogen.

Ông Trần Trung Đức, đại diện Vụ Kinh tế công nghiệp, dịch vụ (Bộ Kế hoạch và Đầu tư):

Phối hợp chặt chẽ thực thi nhiệm vụ chung

Trong Chiến lược phát triển năng lượng hyrogen đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ Kế hoạch Đầu tư được giao 2 nhiệm vụ:

Thứ nhất, chủ trì phối hợp với các cơ quan, bộ ngành để xây dựng cơ chế chính sách để thúc đẩy năng lượng hyrogen. Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương thúc đẩy cơ chế chính sách để thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp này.

Thứ hai, về nghiên cứu đề xuất cấp thẩm quyền ban hành các quy định về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư các dự án điện gió ngoài khơi để sản xuất hydrogen. Đây là nhiệm vụ nặng nề cũng là vướng mắc lớn để phát triển ngành công nghiệp này. Bộ Kế hoạch và Đầu tư thống nhất đề xuất bổ sung thêm 1 điều khoản trong Luật Đầu tư về thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của các dự án điện gió ngoài khơi khi xây dựng Luật Điện lực sửa đổi cho phù hợp, đồng bộ.

Ông Phạm Văn Tấn, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường): Chiến lược quốc gia về phát triển hydrogen được xác định là hết sức kịp thời

Hydrogen được xác định là nhiên liệu sạch trong các cuộc đàm phán về biến đổi khí hậu trên thế giới, và đây được coi là giải pháp để giúp thế giới đạt được mức phát thải ròng bằng 0 vào giữa thế kỷ. Trong đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) của Việt Nam về Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu đến 2050, hydrogen cũng được coi là biện pháp để giúp Việt Nam giảm phát thải khí nhà kính.

Trong nội dung về kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện tuyên bố chính trị về chuyển đổi đối tác chính trị, chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP), hydrogen cũng được coi là ưu tiên hợp tác giữa Việt Nam và đối tác, nhóm đối tác trong và ngoài G7 và các tổ chức quốc tế. Việc ban hành Chiến lược quốc gia về phát triển hydrogen được xác định là hết sức kịp thời, các nội dung của chiến lược, các bước đi từ nay đến 2050 hết sức phù hợp với trình độ phát triển của Việt Nam và thế giới trong bối cảnh hiện nay.

Để triển khai nhiệm vụ này, hiện chúng tôi đang dự kiến triển khai những nội dung liên quan đến năng lượng công bằng và thực hiện kế hoạch huy động nguồn lực triển khai các tuyên bố chính trị năng lượng công bằng.

Ông Vũ Hồng Dương, Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Trà Vinh: Tăng cường đầu tư hydro xanh

Trà Vinh có một nhà máy hydro xanh đã thực hiện chủ trương đầu tư, đây là nhà máy đầu tiên ở Việt Nam được Trà Vinh quyết định chủ trương đầu tư với công suất 24 nghìn tấn/năm hydro và amoniac là 182 nghìn tấn/năm và ô xi là 195 nghìn tấn/năm.

Đến nay, tỉnh đã chuẩn bị xong đất đai giao cho nhà đầu tư và đang chuẩn bị triển khai thực hiện, hiện đã thực hiện được một số công việc như quỹ đất, còn cấp phép dịch vụ thì đang thực hiện, các thủ tục pháp lý thì thực hiện một số nội dung như hoàn chỉnh báo cáo nghiên cứu khả thi để trình Bộ Công Thương và Cục Hoá chất thẩm định.

Hiện dự án cũng đang hoàn thiện báo cáo đánh giá tác động môi trường, 2 vấn đề này dự kiến trình trong tháng 3/2024. Tiếp đến là hoàn chỉnh phần phòng cháy chữa cháy, dự kiến là vào khoảng tháng 5/2024. Tuy nhiên, đây là dự án mới nên việc hoàn thiện những hồ sơ này đến nay vẫn còn một số vướng mắc, rất mong thời gian tới Bộ Công Thương và các đơn vị liên quan có hỗ trợ đặc biệt để tỉnh triển khai dự án.

Ông Hà Đăng Sơn, đại diện Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID): Tiếp tục đồng hành hỗ trợ cho các nhà đầu tư về hydrogen xanh

Việc hỗ trợ cho các nỗ lực trong giảm phát thải khí nhà kính cũng như thực hiện cam kết quốc gia trong lĩnh vực năng lượng, USAID đã thực hiện trong thời gian hơn 7 năm vừa qua và ngay bản thân trong các nỗ lực về hỗ trợ cho các nhà đầu tư về hydrogen xanh, USAID thông qua chương trình an ninh năng lượng đô thị cũng có hỗ trợ một phần cho cả Chính phủ và tư nhân.

Trong thời gian tiếp theo, USAID cũng đang có nội dung hỗ trợ trực tiếp cho Vụ Dầu khí và Than trong chiến lược triển khai chiến lược phát triển hydrogen xanh.

Chúng tôi mong muốn trong thời gian tới, sớm có được sự phê duyệt của lãnh đạo Bộ cho kế hoạch thực hiện của chương trình năng lượng phát thải thấp Việt Nam FA II, trong đó có hoạt động liên quan tới hỗ trợ Vụ Dầu khí và Than về các triển khai, cụ thể hóa chiến lược này, cũng như phối hợp với các Cục, Vụ khác trong Bộ trong các hoạt động khác, trong đó có cả về triển khai thực hiện Quy hoạch điện VIII, các vấn đề sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả hoặc các cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA).

Ông Ngô Sơn Hải, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN): Cần xây dựng cơ chế hỗ trợ

Căn cứ trên kế hoạch triển khai Chiến lược phát triển năng lượng hydrogen của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, EVN sẽ tập trung triển khai một số nhiệm vụ. Một mặt, EVN chủ động nghiện cứu trong lĩnh vực này. Từ năm 2023, EVN đã chủ động giao tư vấn thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học về tổng quan thị trường hydro và dự báo phát triển thị trường hydro trên thế giới. Kết quả nghiên cứu là cơ sở để EVN hoàn thành các bước tiếp theo.

Mặt khác, EVN hiện đang triển khai xây dựng các lộ trình và giải pháp để chuyển đổi năng lượng tại EVN; trong đó có các nhà máy điện truyền thống chuyển sang đốt phối trộn hydro. Dự kiến, quý II, III năm nay sẽ xong các lộ trình để chuyển đổi các nhà máy điện cũ theo Quy hoạch điện VIII đã được phê duyệt.

Để thực hiện được chuyển đổi này, EVN có hai kiến nghị:

Thứ nhất, đề nghị xây dựng cơ chế hỗ trợ cho các dự án phát điện hydro có thể cạnh tranh được với nguồn khác trong hệ thống.

Thứ hai, xây dựng hệ thống tiêu chuẩn về phát điện hydro để trong thời gian tới triển khai thực hiện kế hoạch liên quan đến Chiến lược phát triển Hydrogen.

Ông Phan Tử Giang, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN): Hợp tác chuyển đổi hydrogen xám sang xanh

Căn cứ vào Chiến lược phát triển năng lượng hydrogen của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 Chính phủ mới phê duyệt PVN được giao rất nhiều nhiệm vụ và đang được triển khai. Trong đó, PVN đã phối hợp với Tổ chức Hợp tác phát triển Đức (GIZ) nghiên cứu tích hợp hydrogen xanh để thay thế dần hydrogen xám trong nhà máy sản xuất đạm. Tập đoàn cũng phối hợp với một đơn vị của Hàn Quốc phối hợp tìm kiếm phương án sản xuất và vận chuyển hydrogen xanh thay thế cho hydrogen xám.

Hiện tập đoàn cũng đang phối hợp với đối tác nghiên cứu và thực hiện công tác đốt kèm hydrogen xanh để giảm bớt đốt than ở các nhà máy điện than của tập đoàn nhằm giảm phát thải carbon.

Tập đoàn cũng đã xây dựng chiến lược riêng cho tập đoàn về sản xuất hydrogen kết hợp trong chương trình chuyển dịch năng lượng của PVN.

Tập đoàn mong muốn được sự hỗ trợ của Chính phủ, Bộ Công Thương chỉ đạo thêm để thực hiện mục tiêu của nhiệm vụ này thắng lợi.

Ông Đặng Thanh Hải, Tổng giám đốc Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam (TKV): Cần có những dự án đi đầu

Đối với chiến lược phát triển năng lượng tại Quyết định số 165/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành Công Thương giai đoạn đến năm 2030 vừa qua có giao cho TKV 2 việc:

Thứ nhất, xây dựng kế hoạch chuyển đổi phối trộn nguyên liệu hydrogen với nhiên liệu của các nhà máy nhiệt điện than của TKV;

Thứ hai, nghiên cứu áp dụng công nghệ khí hóa than phù hợp, trong đó có lĩnh vực thu giữ sử dụng cacbon gắn với quá gắn với quá trình sản xuất hydrogen, hiện nay khái niệm hydrogen xanh... đã được đề cập rất nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng, cũng như các cuộc họp Trung ương, Chính phủ và của Bộ Công Thương, theo đó về phía TKV cũng quán triệt mạnh trong Tập đoàn.

Để triển khai những giải pháp này, hiện nay TKV đã làm việc với các đối tác nước ngoài, trong đó có Nhà máy Nhiệt điện Na Dương.

Một trong những khó khăn lớn nhất là công nghệ vẫn chưa thống nhất để chuyển đổi nhiên liệu này. Với những khó khăn đó, tôi cũng đề nghị rất cần có những dự án đi đầu, trên cơ sở đó rút kinh nghiệm để triển khai.

Ông Lê Hoàng- Phó TGĐ Tập đoàn Hóa chất Việt Nam: Nghiên cứu áp dụng công nghệ sản xuất hydrogen xanh phục vụ nhu cầu năng lượng

Hydrogen là lĩnh vực mới, chúng tôi hoàn toàn nhất trí và sẽ triển khai. Trong đó sẽ đẩy mạnh công tác phổ biến tuyên truyền; Rà soát đánh giá tiềm năng; Đồng thời nghiên cứu, thực hiện 2 nhiệm vụ Thủ tướng đã giao tại Quyết định 165.

Trong đó, nhiệm vụ thứ nhất là nhiệm vụ nghiên cứu áp dụng công nghệ sản xuất hydrogen xanh phục vụ nhu cầu năng lượng trong các ngành, lĩnh vực khác. Nhiệm vụ thứ hai là đẩy mạnh nghiên cứu và sử dụng các nguồn hydro sạch, amoniac sạch trong ngành công nghiệp hoá chất.

Đây là vấn đề mới, rất mong trong quá trình triển khai thực hiện sẽ nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ của những cơ quan thuộc Bộ Công Thương cũng như của các đơn vị doanh nghiệp.

Bà Huỳnh Thị Kim Quyên, Nhà sáng lập kiêm CEO công ty The Green Solution: Nhiều tiềm năng cho năng lượng xanh

Việt Nam có đường bờ biển dài 3.260 km, cũng như nhiều lợi thế trong phát triển năng lượng tái tạo. Đây là cơ hội lớn của Việt Nam mà không phải nhiều nước trên thế giới có đủ điều kiện này. Ta có cả nắng, gió và nước biển, là nguồn nguyên liệu vô tận, tạo nên nhiên liệu mới cho nhân loại. Tuy nhiên, để chuyển cơ hội thành hiện thực cần sự cam kết mạnh mẽ của Chính phủ và bộ ngành đưa ra tiêu chuẩn và chính sách phát triển, ủng hộ hydrogen xanh.

Hiện công ty đang triển khai dự án tại Trà Vinh có quy mô 1,4 tỷ USD, trước khi khởi động dự án, đơn vị đã có 2 năm nghiên cứu hydrogen xanh, tham khảo nhiều công nghệ trên thế giới và lựa chọn công nghệ phổ biến nhất thế giới là điện phân kiềm. Tuy nhiên, thách thức lớn đặt ra là việc hoàn thiện cơ chế chính sách, tiêu chuẩn, đầu tư nguồn nhân lực và công nghệ cao. Thêm nữa, sản xuất hydrogen xanh có giá thành cao, nên cần sự đồng hành của chính sách để giảm giá thành, từ đó lan tỏa, chuyển thành công nghệ bền vững.

Chúng ta có tiềm năng lớn trong sản xuất hydrogen xanh là bán tín chỉ carbon thông qua sản phẩm amoniac xanh. Đây sẽ là cơ hội vàng cho Việt Nam trong bối cảnh thị trường mua bán tín chỉ carbon phát triển trong thời gian tới. Hiện dự án hydrogen xanh của công ty tại Trà Vinh đã nhận được cam kết tài trợ vốn của các tổ chức tài chính và ngân hàng quốc tế.