Quyết định 1514/QĐ-BCT áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại: Bảo vệ lợi ích chính đáng của ngành mía đường

Ngày 1/8/2022, Bộ Công Thương Việt Nam đã ban hành Quyết định 1514/QĐ-BCT áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại (PVTM) đối với một số sản phẩm đường mía nhập khẩu từ 5 nước (Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia và Myanmar). Ông Chu Thắng Trung - Phó Cục trưởng Cục PVTM (Bộ Công Thương) - đã trao đổi về vấn đề này với phóng viên Báo Công Thương.

Xin ông cho biết, Quyết định 1514/QĐ-BCT của Bộ Công Thương xuất phát từ những cơ sở nào?

Quyết định 1514/QĐ-BCT áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp PVTM đối với một số sản phẩm đường mía nhập khẩu từ 5 nước (Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia và Myanmar) được ban hành trên cơ sở Cục PVTM thực hiện quá trình điều tra khách quan, minh bạch, theo đúng các quy định pháp luật trong nước và phù hợp với cam kết quốc tế. Trong quá trình điều tra, kết luận đã được gửi trước các bên liên quan để tham gia ý kiến.

Trên cơ sở thu thập thông tin được các bên liên quan cung cấp, trong kết luận điều tra cũng đã xác định một số sản phẩm đường sử dụng nguyên liệu từ đường Thái Lan được sản xuất bởi các doanh nghiệp 5 nước xuất khẩu sang Việt Nam là hành vi lẩn tránh biện pháp PVTM đang áp dụng với đường mía Thái Lan. Phải nhấn mạnh rằng, việc các doanh nghiệp của 5 nước sử dụng nguyên liệu đường thô của Thái Lan để chế biến, tinh luyện đường và xuất khẩu sang Việt Nam không làm thay đổi nguồn gốc của sản phẩm và sản phẩm xuất khẩu đó vẫn là đối tượng bị áp dụng biện pháp chống bán phá giá và chống trợ cấp Việt Nam đang áp dụng với đường của Thái Lan.

au khi Bộ Công Thương quyết định khởi xướng điều tra áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp PVTM vào tháng 9/2021 trên cơ sở đề nghị của ngành sản xuất trong nước, cơ quan điều tra đã yêu cầu các bên liên quan, bao gồm doanh nghiệp sản xuất trong nước, doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu đường của 5 nước liên quan và doanh nghiệp nhập khẩu… cung cấp thông tin cụ thể về quy trình sản xuất, nguyên liệu chính để sản xuất đường, nguồn gốc của nguyên liệu và khả năng xác định nguồn gốc của nguyên liệu đối với mỗi lô hàng xuất khẩu, chi phí sản xuất, cơ cấu giá thành sản phẩm. Trên cơ sở thông tin thu thập được, cơ quan điều tra đã tiến hành phân tích, đánh giá về các cáo buộc lẩn tránh và các phân tích đánh giá này được phản ánh trong kết luận của cơ quan điều tra. Đồng thời, thông qua đánh giá các chỉ số kinh tế của ngành sản xuất trong nước, chúng tôi nhận thấy hiệu quả của biện pháp chống bán phá giá, chống trợ cấp đang áp dụng đối với sản phẩm đường nhập khẩu từ Thái Lan đang bị suy giảm do hiện tượng lẩn tránh như cáo buộc. Trong kết luận điều tra cũng đã phản ánh đầy đủ và kiến nghị cần phải áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp PVTM đối với sản phẩm đường nhập khẩu từ 5 nước nói trên.

Việc Việt Nam áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp PVTM đối với một số sản phẩm đường mía nhập khẩu từ 5 nước có sử dụng nguyên liệu đường của Thái Lan sẽ có tác động như thế nào đến ngành mía đường trong nước, thưa ông?

Thực tế cho thấy, việc áp dụng biện pháp PVTM đối với đường nhập khẩu từ Thái Lan bước đầu đã có tác động tích cực đối với ngành mía đường và người nông dân trồng mía. Đầu năm 2021, giá đường sản xuất trong nước tăng trung bình từ 1.500 - 2.000 đồng/kg so với thời điểm cuối năm 2020; giá thu mua mía nguyên liệu cũng tăng khoảng 12 - 15% (tăng 100.000 - 200.000 đồng/tấn) và dao động ở mức 950 nghìn -1,1 triệu đồng/tấn. Giá thu mua mía tăng đã giúp tiêu thụ hết hơn 6 triệu tấn mía. Qua thăm dò, khảo sát cho thấy, người nông dân rất phấn khởi và mong muốn trong các niên vụ tiếp theo sẽ mở rộng diện tích trồng mía.

Tuy nhiên, như đánh giá kết luận điều tra đã xác định, hiệu quả của biện pháp đã bị suy giảm do tác động của đường nhập khẩu từ 5 quốc gia nói trên và nếu biện pháp chống lẩn tránh không được áp dụng, thu nhập của người nông dân trong vụ thu hoạch sắp tới có thể bị ảnh hưởng. Do đó, việc áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp PVTM đối với một số sản phẩm đường từ 5 nước sử dụng nguyên liệu đường của Thái Lan là công cụ để khôi phục lại hiệu quả bước đầu của biện pháp PVTM đang được áp dụng đối với sản phẩm đường mía của Thái Lan; thu nhập của người nông dân đảm bảo, diện tích trồng mía sẽ được mở rộng hơn.

Song phải nhìn nhận rằng, đối với ngành mía đường, cần thiết phải có giải pháp đồng bộ như đã được chỉ ra tại Chỉ thị 28/CT-TTg ngày 14/7/2020 của Thủ tướng Chính phủ về triển khai các giải pháp phát triển ngành mía đường trong tình hình mới. Trên cơ sở đó, trong thời gian tới, Cục PVTM cùng với các đơn vị khác của Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tổng cục Hải quan và các cơ quan liên quan khác tiếp tục theo dõi tác động của các biện pháp PVTM, tình hình sản xuất, cung - cầu, giá… để triển khai công cụ quản lý phù hợp, bao gồm công cụ quản lý thông qua hạn ngạch thuế quan, chống gian lận thương mại nhằm duy trì thị trường đường ổn định, đảm bảo cân bằng, hài hòa lợi ích của nhóm đối tượng liên quan giữa người nông dân trồng mía, các doanh nghiệp sản xuất đường, doanh nghiệp tiêu thụ đường và người tiêu dùng.

Từ vụ việc áp dụng biện pháp PVTM đối với đường mía nhập khẩu, ông có thể cho biết thêm nhận thức của doanh nghiệp về công cụ PVTM để bảo vệ lợi ích ngành sản xuất trong nước có sự chuyển biến ra sao?

PVTM là công cụ hợp pháp trong thương mại quốc tế, nhằm đảm bảo môi trường cạnh tranh công bằng giữa hàng hóa nhập khẩu với hàng hóa sản xuất trong nước, tránh hàng hóa trong nước bị ảnh hưởng trước hành vi cạnh tranh không lành mạnh như bán phá giá, nhận trợ cấp của nước ngoài từ hàng hóa nhập khẩu. Trong bối cảnh Việt Nam đang chủ động, tích cực tham gia hội nhập kinh tế quốc tế, bài học từ các vụ việc áp dụng PVTM cho thấy, đây là công cụ hữu hiệu để bảo vệ lợi ích chính đáng của ngành sản xuất trong nước. Nhưng chúng ta phải thấy rằng, các vụ việc điều tra, áp dụng biện pháp PVTM đều phải được tiến hành khách quan, công bằng, đảm bảo vấn đề đưa ra đều được xem xét thấu đáo, có sự cân nhắc ý kiến của các bên liên quan.

Qua các vụ việc chúng ta đã tiến hành trong thời gian gần đây cho thấy, nhận thức, quan tâm của doanh nghiệp đối với công cụ PVTM trong bảo vệ lợi ích của ngành sản xuất trong nước đã có sự chuyển biến tích cực. Các doanh nghiệp có sự nắm bắt, theo dõi ảnh hưởng từ hàng hóa nhập khẩu và đề xuất tới cơ quan quản lý, cơ quan quản lý sẽ có sự cân nhắc kỹ với các trường hợp cụ thể, cũng như xem xét các yêu cầu phù hợp để tiến hành điều tra, áp dụng biện pháp PVTM. Tới đây, Cục PVTM sẽ tiếp tục tăng cường cung cấp thông tin, tuyên truyền cho các doanh nghiệp nắm được các yêu cầu, quy định cơ bản về PVTM. Đồng thời, thực hiện các cuộc điều tra công khai, minh bạch, tuân thủ đúng quy định pháp luật, các cam kết quốc tế nhằm bảo vệ lợi ích chính đáng cho ngành sản xuất trong nước.

Xin cảm ơn ông!