Tin Khu Vực
Mới đây, Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đã công bố các mức thuế mới đối với rượu của châu Âu, bên cạnh mức thuế 1,3 tỷ USD đối với hàng tiêu dùng của Pháp, hiện đã bị trì hoãn. Cơ quan này có thể áp đặt các mức thuế mới bổ sung vào khoản thuế trị giá 350 tỷ USD mà Tổng thống Donald Trump đã áp dụng đối với Trung Quốc.
 |
Các chính phủ nước ngoài và các công ty trong nước bị ảnh hưởng bởi các mức thuế đó đang thúc đẩy chính quyền ông Biden dỡ bỏ các mức thuế trừng phạt ngay khi ông nhậm chức, bao gồm cả các loại thuế đối với thép, nhôm và hàng hóa Trung Quốc được sử dụng trong sản xuất của Mỹ. Làm như vậy sẽ giúp khôi phục lòng tin với các đồng minh của Mỹ và khởi động một nền kinh tế đang vật lộn để phục hồi sau đại dịch.
Nhưng việc giảm thuế đối với Trung Quốc sẽ làm dấy lên những lời chỉ trích của Đảng Cộng hòa rằng ông Biden mềm mỏng với Trung Quốc. Việc giảm thuế đối với bất kỳ quốc gia nào chắc chắn sẽ châm ngòi cho các phân khúc của ngành công nghiệp Mỹ đã được hưởng lợi từ sự bảo hộ, như các nhà sản xuất thép và công đoàn ở các bang xoay trục Trung Tây.
Sự tổn thất kéo dài đối với các mức thuế mà Tổng thống Trump áp dụng đối với các đồng minh, đặc biệt là ở châu Âu, có nguy cơ làm trật mục tiêu chính sách đối ngoại trung tâm của Biden là làm việc với các quốc gia đó để kiềm chế ảnh hưởng toàn cầu của Trung Quốc. Nhưng cho đến nay, thông điệp của ông Biden là thế giới sẽ phải chờ đợi bất kỳ giải pháp nào.
Tổng thống đắc cử Joe Biden đã nhiều lần nói rằng bất kỳ cuộc đàm phán thương mại mới nào sẽ không bắt đầu cho đến khi ông đảm bảo được các ưu tiên kinh tế trong nước hơn. Ông Biden đã cam kết sẽ nghiên cứu mối quan hệ thương mại với Bắc Kinh trước khi dỡ bỏ bất kỳ mức thuế nào. Ông Biden cũng đã cam kết khởi động một cuộc đánh giá chuỗi cung ứng đối với thiết bị y tế và các sản phẩm quan trọng khác để xác định loại nào nên được rút khỏi Trung Quốc.
Câu hỏi hóc búa về Trung Quốc
Điểm mấu chốt của tình thế tiến thoái lưỡng nan về chính sách đối ngoại của chính quyền ông Biden nằm ở đối thủ cạnh tranh toàn cầu chính của Mỹ là Trung Quốc. Trung Quốc không chỉ là đối thủ của Mỹ; đó cũng là đối tác thương mại lớn thứ hai của Mỹ và sự phụ thuộc lẫn nhau của hai bên là điều không thể tách rời. Chính quyền Tổng thống Trump gây áp lực lên Bắc Kinh thông qua những biện pháp hạn chế nhập khẩu và thuế quan đối với thép, nhôm và nhiều loại hàng hóa. Nhưng trong suốt nhiệm kỳ của mình, Bắc Kinh chỉ khẳng định mình nhiều hơn trong chính sách đối ngoại, có lập trường tích cực hơn ở Biển Đông, mở rộng Sáng kiến Vành đai và Con đường để tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng nước ngoài và ký kết một thỏa thuận thương mại khu vực RCEP với 14 quốc gia châu Á - Thái Bình Dương bao gồm cả các đồng minh của Mỹ như Australia, Nhật Bản và Hàn Quốc.
Mục đích của chính quyền ông Biden là đoàn kết một khối toàn cầu gồm các nền kinh tế dựa trên thị trường để tác động đến hành vi của Bắc Kinh và thậm chí giải quyết các vấn đề thương mại lâu đời, như việc Trung Quốc sản xuất quá mức thép, khiến nhiều quốc gia khác tăng thuế. Bằng cách tham gia lại vào các nhóm quản trị toàn cầu như Liên hợp quốc và Tổ chức Thương mại thế giới, chính quyền ông Biden hy vọng sẽ củng cố lại các thể chế đa phương mà Mỹ dẫn dắt.
Nhưng những động thái như vậy mang rủi ro chính trị. Khi Tổng thống Trump nhậm chức, ông đã rút Mỹ ra khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), một thỏa thuận thương mại khu vực mà chính quyền Obama đã đàm phán. Bắt đầu các cuộc đàm phán về một thỏa thuận tương tự có thể khơi lại phản ứng dữ dội trong nước đã khiến TPP bị hủy hoại, nhưng nếu đứng ngoài thì sẽ cho phép Bắc Kinh định hình thêm các quy tắc thương mại trong khu vực.
Wendy Cutler, Phó chủ tịch Hiệp hội châu Á, cho biết chính quyền Biden sẽ bị kéo theo hai hướng khác nhau về TPP, bởi những người thấy công lao trong việc tái thiết trong khu vực vì các lý do thương mại, kinh tế và địa chiến lược, và những người khác tin rằng một hiệp định giống như TPP hoạt động chống lại lợi ích của nhiều người Mỹ.
Thỏa thuận thương mại mới của Trung Quốc "nâng cao nhu cầu Mỹ quay trở lại đấu trường thương mại ở khu vực phát triển nhanh nhất thế giới". Nhưng gia nhập lại TPP không phải là lựa chọn duy nhất. Các thỏa thuận thu hẹp hơn, theo ngành, trong các lĩnh vực như thương mại kỹ thuật số, chuỗi cung ứng y tế, khí hậu và thương mại, là một giải pháp thay thế ngắn hạn quan trọng để tái tương tác về thương mại.
Quan hệ lỏng lẻo với các đồng minh
Các đồng minh của Mỹ có thể không háo hức với củng cố quan hệ với Mỹ sau bốn năm chính quyền Trump áp thuế lên hàng hóa của chính họ. Mới tháng 12/2020, chính quyền Tổng thống Trump đã đối phó với Canada bằng cách khởi xướng tranh chấp thương mại chống lại ngành công nghiệp sữa được bảo hộ của nước này. Điều đó xảy ra ngay khi quan hệ hai nước đang “ấm dần” sau quyết định của Trump về việc áp đặt và sau đó hủy bỏ thuế quan đối với thép và nhôm của Canada. Thậm chí còn nhiều vấn đề hơn ở châu Âu. EU đã báo hiệu chính sách Trung Quốc sẽ không bị Washington tác động.
Khối liên minh vừa đàm phán một thỏa thuận đầu tư lớn với Bắc Kinh, ngay cả khi các cố vấn chính sách đối ngoại của Biden gây sức ép để Brussels trì hoãn các cuộc đàm phán. Việc hoàn tất thỏa thuận đó thể hiện một chính sách đối ngoại lớn của Biden khi ông mới nhậm chức.
Bên cạnh các mức thuế đối với túi xách, mỹ phẩm và xà phòng của Pháp vừa có hiệu lực, Mỹ đã áp đặt mức thuế lên tới 25% đối với một loạt hàng tiêu dùng châu Âu vừa là hành động đơn phương vừa là một phần của tranh chấp thương mại kéo dài 16 năm giữa Airbus và Boeing. Đến lượt mình, châu Âu đã đánh trả lại bằng thuế quan của mình. Các chính phủ châu Âu đã thúc giục Biden giảm bớt các mức thuế đó và các loại thuế khác đối với thép và nhôm. Và họ đang lên kế hoạch đánh thuế dịch vụ kỹ thuật số mới lên các gã khổng lồ công nghệ của Mỹ như Google và Amazon sau khi Trump rút Mỹ ra khỏi các cuộc đàm phán toàn cầu để thiết lập các quy tắc quốc tế.
Các nhà đàm phán Mỹ muốn EU từ bỏ kế hoạch đánh thuế kỹ thuật số và thỏa thuận đầu tư với Trung Quốc. Và họ muốn Pháp rút lại thuế kỹ thuật số mà nước này đã áp đặt lên các công ty Mỹ, trước hành động của EU. Nhưng những người kỳ cựu trong các cuộc đàm phán thương mại của chính quyền Tổng thống Trump với châu Âu nói rằng điều đó sẽ rất khó khăn. Cựu cố vấn thương mại của Tổng thống Trump, Clete Willems, cho biết mối quan hệ của Mỹ với châu Âu “không tốt như mong đợi” khi ông Biden chuẩn bị nhậm chức.
Ngành công nghiệp Mỹ háo hức hành động
Các doanh nghiệp Mỹ không muốn đợi nhiều năm xem xét và đàm phán thuế quan. Vào tháng 12/2020, người đứng đầu Hội nghị Bàn tròn Kinh doanh, một nhóm các nhà điều hành doanh nghiệp quyền lực, đã thúc giục chính quyền ông Biden "rất nhanh chóng" loại bỏ một số thuế quan gây tổn hại nhất cho Trung Quốc, như đối với thép. Gã khổng lồ công nghệ IBM đã thúc giục việc tương tự, đặc biệt là thuế quan đối với hàng hóa trung gian mà công ty này và các công ty khác sử dụng để sản xuất sản phẩm ở Mỹ. Nhưng nếu ông Biden cuối cùng giảm nhiều mức thuế đó, ông sẽ phải đối mặt với phản ứng dữ dội - không chỉ từ các đảng viên Cộng hòa, mà còn từ các công ty và công đoàn đã ủng hộ áp thuế.
Thép là một ví dụ điển hình: AFL-CIO và Liên đoàn công nhân thép (USW) cổ vũ việc áp thuế thép vào năm 2018, cùng với các nhà sản xuất trong nước. Nhiều thành viên của họ đến từ các bang miền Trung Tây đã ủng hộ ông Biden lên làm tổng thống, và các công đoàn không muốn thấy thuế quan giảm trừ khi có một nỗ lực rộng rãi trên toàn cầu để chống lại việc Trung Quốc sản xuất quá nhiều thép.
Chad Brown - một thành viên cấp cao tại Viện Kinh tế quốc tế Peterson - cho biết: Bất kỳ sự thay đổi nào trong chính sách thương mại đều tạo ra một số người chiến thắng và một số kẻ thua cuộc trong mỗi quốc gia. Việc loại bỏ thuế quan của Tổng thống Trump sẽ tạo ra một số người chịu thiệt hại, ngoài những người được hưởng lợi. Một phần trong giải pháp của ông Biden để phát huy chương trình “Mua hàng Mỹ” của ông, chương trình này sẽ thắt chặt các quy định về mua hàng của chính phủ liên bang để thúc đẩy nhu cầu đối với hàng hóa do Mỹ sản xuất. Nhưng chính sách đó cũng có một mặt trái là chịu sự phản đối của EU và các công ty EU không tham gia đảm bảo các hợp đồng liên bang, vì chương trình “Mua hàng Mỹ” thực sự là thứ đã góp phần vào sự sụp đổ của Hiệp định Đối tác thương mại và đầu tư xuyên Đại Tây Dương (TTIP) với châu Âu hiện bị bỏ rơi.
Hy vọng mới về USTR được kỳ vọng đến từ sự lựa chọn của ông Biden cho vị trí đại diện thương mại Mỹ là bà Tai Katherine, là cựu Giám đốc Thực thi về Trung Quốc tại USTR, đã từng đảm nhận vai trò dẫn dắt các cuộc đàm phán của quốc hội về hiệp định thương mại với Mexico và Canada và hiện tại là cố vấn thương mại cho Ủy ban Tài chính và Thuế vụ của Hạ viện. Bà Tai mang đến cho cuộc thảo luận ở đây là một kiến thức thực chất đáng kể về tất cả các vấn đề thương mại này và tình trạng của cuộc chơi. Do đó có rất nhiều sự tín nhiệm trong đảng Dân chủ và trên toàn chính trường Mỹ và với các đảng viên Cộng hòa, vì vậy bà Tai được kỳ vọng sẽ đưa ra các giải pháp đột phá có thể kết nối các đảng trong chính trường Mỹ.
Phiên bản di động