Nghệ nhân Trần Thị Việt: Người giữ nghề và phát huy giá trị cây cói

Nghệ nhân Trần Thị Việt - người phụ nữ gần 70 tuổi đời (sinh năm 1951) - đã có 50 năm gắn bó với nghề dệt chiếu cói tại vùng đất Nga Sơn. Từ nhỏ, bà đã được học làm nghề chiếu cói. Yêu nghề, trăn trở, thăng trầm cùng nghề, với đôi bàn tay tài hoa…, đến nay, bà đã xây dựng nên cơ ngơi là cơ sở sản xuất tạo việc làm cho hàng trăm lao động động địa phương.

Nhớ lại khi mới lập nghiệp, năm 1986, bà Trần Thị Việt cùng chồng dệt chiếu cói phát triển kinh tế hộ gia đình, thuê người làm và có thu nhập ổn định. Có thời điểm, chiếu cói được giá và đắt hàng, gia đình bà thu được lợi nhuận khá cao. Đến năm 2001, với số vốn có được, bà đã đầu tư 5 tỷ đồng vào Cụm làng nghề truyền thống liên xã Nga Mỹ, Nga Hưng, Nga Thanh để mở công ty chuyên sản xuất, xuất khẩu chiếu cói và đồ mỹ nghệ bằng cói. Năm 2003, công ty đi vào hoạt động với tên gọi Doanh nghiệp tư nhân Sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu Việt Trang, tạo việc làm thường xuyên cho 20 lao động và khoảng 400 lao động thời vụ, lao động tại nhà.

Có những giai đoạn khó khăn, khủng hoảng kinh tế (2008 - 2009), Việt Trang đứng trước nguy cơ phá sản… Với quyết tâm phải giữ doanh nghiệp, bà đã tìm mọi cách để duy trì sản xuất, vay lãi bên ngoài để trả lãi suất ngân hàng và chuyển hướng tìm đầu ra ở thị trường trong nước… Song song với đó, bà Việt đặc biệt chú ý tìm thị trường nước ngoài để mang lại lợi nhuận cao. Để có được thị trường mới, bà Việt đã dày công tìm hiểu xem họ cần những mặt hàng gì, yêu cầu thế nào. Với những thị trường khó tính như Nhật, Mỹ… thường yêu cầu mặt hàng mới với công nghệ hiện đại, bà Việt lại mày mò học cách làm ra các sản phẩm phù hợp, đáp ứng nhu cầu thị trường và dạy lại cho những người làm công trong công ty để sản xuất hàng loạt…

Giờ đây, công ty của bà có nhiều đơn đặt hàng của khách hàng nước ngoài; mỗi năm, công ty của bà có lợi nhuận hàng tỷ đồng. Công ty hiện đã đa dạng hóa sản phẩm, từ chiếu cói cao cấp, thảm sợi tự nhiên, giỏ các loại, sản phẩm trang trí… Công việc bận rộn, thế nhưng nghệ nhân Trần Thị Việt không ngừng học hỏi, sáng tạo ra các mẫu mới của sản phẩm cói mỹ nghệ. Chính nhờ phát triển sản phẩm cói mỹ nghệ, nghệ nhân Trần Thị Việt đã giúp vùng nguyên liệu cói của các xã quanh cụm làng nghề có nơi tiêu thụ, nâng cao giá trị sản phẩm.