Gỡ “điểm nghẽn” nội địa hóa linh kiện, phụ tùng ô tô: Sẽ sớm được giải quyết

Ngày 12/4/2022, Trung tâm Hỗ trợ phát triển công nghiệp (Trung tâm IDC), Cục Công nghiệp - Bộ Công Thương và Công ty Ô tô Toyota Việt Nam phối hợp tổ chức Toạ đàm trực tuyến “Chương trình tìm kiếm và kết nối các nhà cung cấp của Cục Công nghiệp và Toyota”, trong khuôn khổ Dự án hợp tác hàng năm giữa Cục Công nghiệp và Công ty Ô tô Toyota Việt Nam từ 2020 nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực CNHT ô tô.

Loay hoay với câu chuyện kết nối cung - cầu

Theo Cục Công nghiệp, công nghiệp hỗ trợ (CNHT) được nhận định là một ngành đóng vai trò hết sức quan trọng trong sự phát triển kinh tế, là động lực trực tiếp tạo ra giá trị gia tăng, làm tăng sức cạnh tranh của sản phẩm công nghiệp và đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa quốc gia.

Trong suốt thời gian qua, việc triển khai đồng bộ các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp CNHT của Chính phủ đã góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, cải thiện năng suất và chất lượng sản phẩm, hỗ trợ kết nối giao thương, góp phần đáp ứng phần nào nhu cầu cho sản xuất nội địa.

Bên cạnh những khởi sắc của toàn ngành công nghiệp nói chung, sự phát triển của CNHT đã đạt được một số thành tựu đáng khích lệ, song trong bối cảnh hội nhập và kinh tế toàn cầu đang gặp nhiều thách thức do dịch bệnh Covid-19 đã và đang khiến tất cả các ngành kinh tế, trong đó có ngành CNHT của Việt Nam gặp nhiều khó khăn.

Thống kê của Cục Công nghiệp cho thấy, Việt Nam hiện có 2.000 doanh nghiệp sản xuất phụ tùng, linh kiện, trong đó chỉ có khoảng 300 doanh nghiệp tham gia được vào mạng lưới sản xuất của các tập đoàn đa quốc gia, tỷ lệ nội địa hoá trong nhiều ngành còn ở mức thấp.

Đối với thực trạng này, đặc biệt là về ngành CNHT ôtô, ông Cao Văn Bình- Phó giám đốc Trung tâm Hỗ trợ phát triển công nghiệp (IDC) –chia sẻ: “Một trong những điểm yếu lớn nhất của kinh tế Việt Nam là nội lực của ngành sản xuất hạn chế, phụ thuộc rất lớn vào các chuỗi cung ứng nước ngoài. Phụ tùng linh kiện ô tô hiện đang sản xuất tại Việt Nam chủ yếu là các phụ tùng thâm dụng lao động, công nghệ giản đơn. Mặt khác, trong thời gian qua, liên kết đầu - cuối trong chuỗi sản xuất vẫn chưa thực sự chặt chẽ, doanh nghiệp còn loay hoay với câu chuyện kết nối cung - cầu. Hiện nay, chỉ một vài nhà cung cấp trong nước có thể tham gia vào chuỗi cung ứng của các nhà sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam”.

Xuất phát từ những vấn đề vướng mắc cần tháo gỡ, giải quyết cho ngành CNHT nói trên, Cục Công nghiệp đã cùng Công ty Ô tô Toyota Việt Nam thực hiện dự án phát triển năng lực sản xuất của các doanh nghiệp sản xuất, chế tạo linh kiện để đến gần hơn với chuỗi cung ứng ô tô trong và ngoài nước.

Theo Công ty Ô tô Toyota Việt Nam, dự án Hợp tác hỗ trợ doanh nghiệp trong nước trong lĩnh vực CNHT bao gồm 4 hoạt động chính: Sàng lọc các doanh nghiệp sản xuất và lập danh sách nhà cung cấp tiềm năng về phụ tùng, linh kiện ô tô để kết nối với các nhà sản xuất lắp ráp ô tô tại Việt Nam; Tìm kiếm, hỗ trợ nhà cung cấp tiềm năng cấp 2 và cấp 3 và giới thiệu đến nhà cung cấp cấp 1 từ những dữ liệu của hoạt động sàng lọc; Hỗ trợ tham gia đào tạo theo một số Chương trình phát triển nhà cung cấp Việt Nam.

Trước đó, Toyota Việt Nam đã tham gia hỗ trợ đào tạo các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ khu vực miền Bắc và miền Trung theo Chương trình phát triển Nhà cung cấp Việt Nam trong lĩnh vực, ô tô, điện tử, cơ khí được tổ chức tại Trung tâm Hỗ trợ phát triển côngnghiệp - Cục Công nghiệp vào tháng 7, 10 và tháng 11 năm 2021. Việc hợp tác được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều giá trị thiết thực, góp phần nâng cao năng lực, tăng khả năng tiếp cận chuỗi sản xuất toàn cầu cho các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam.

Nỗ lực tìm kiếm, kết nối các nhà cung cấp

Với phương châm cam kết sản xuất và phát triển lâu dài tại Việt Nam, ông Junichiro Yamamoto Giám đốc Khối Hành chính Toyota Việt Nam - đã cho biết, trong quá trình phát triển tại Việt Nam từ khi thành lập tới nay, theo định hướng của Chính phủ, Toyota Việt Nam luôn nỗ lực đóng góp vào sự phát triển của ngành công nghiệp hỗ trợ ô tô Việt Nam và không ngừng củng cố mạng lưới nhà cung cấp trong nước để phát triển ngành công nghiệp lâu dài.

Trong giai đoạn 2020 - 2021, mặc dù gặp nhiều khó khăn do đại dịch COVID-19 gây ra, Toyota Việt Nam vẫn tuyển dụng thêm 12 nhà cung cấp mới trong tổng số 46 nhà cung cấp (trong đó có 6 nhà cung cấp thuần Việt). Đến nay, doanh nghiệp là nhà sản xuất ô tô FDI có tỷ lệ nội địa hóa cao nhất với hơn 724 linh kiện (như thân xe, khung gầm, ghế, ắc quy...). Riêng giai đoạn 2020 - 2021 là 324 linh kiện mới được nội địa hóa.

Cũng trong năm 2022, Toyota Việt Nam đặt mục tiêu tăng thêm nhiều nhà cung cấp mới và hơn 200 linh kiện mới được nội địa hóa.

Đẩy mạnh nội địa hóa không chỉ đơn thuần là gia tăng số lượng nhà cung cấp Việt mà quan trọng hơn là nâng cao năng lực, chất lượng của nhà cung cấp, từ đó giảm chi phí sản xuất, tăng năng lực cạnh tranh. Toyota Việt Nam đã và đang tìm kiếm nhà cung ứng tiềm năng và kết nối với các doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam, chia sẻ kinh nghiệm phát triển nhà cung cấp, giới thiệu những hình mẫu nhà cung cấp mà Toyota đã hỗ trợ cho các nhà cung cấp linh kiện khác để họ học hỏi, từ đó từng bước xây dựng chuỗi cung ứng trong ngành công nghiệp hỗ trợ, nâng cao khả năng của nhà cung ứng nội địa.

Để đồng hành với doanh nghiệp trở thành nhà cung cấp, Toyota Việt Nam không chỉ mua hàng mà trực tiếp làm cùng nhà cung cấp, tự phát triển năng lực nhân viên, hướng dẫn nhà cung cấp tiến tới sản xuất tinh gọn. Các hoạt động để làm sao tạo môi trường làm việc an toàn, sắp xếp và loại bỏ các khâu không cần thiết, tập trung tiêu chuẩn hóa công đoạn và tiến tới tăng hiệu suất.

Bên cạnh đó, Cục Công nghiệp cũng nhìn nhận, thông qua dự án hợp tác này, các doanh nghiệp Việt Nam có cơ hội tiếp cận với các tiêu chuẩn tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, từ đó từng bước cải thiện năng lực cạnh tranh, đáp ứng được các yêu cầu khắt khe của khách hàng không chỉ về giá cả, công nghệ, chất lượng, giao hàng mà còn cả yêu cầu về trách nhiệm xã hội liên quan đến an toàn, môi trường, điều kiện lao động.