Đặt hàng qua mạng xã hội là thách thức lớn cho công tác quản lý thuế

Nhiều thách thức thu thuế trong thương mại điện tử

Chiều nay, 23/9, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức Tọa đàm với chủ đề "Tăng cường hiệu quả quản lý thuế đối với thương mại điện tử" nhằm thảo luận về những giải pháp nâng cao hiệu quả trong lĩnh vực này.

Tại tọa đàm, bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho rằng, bài toán về quản lý thương mại điện tử nói chung, cũng như quản lý thuế trong thương mại điện tử nói riêng là một bài toán rất phức tạp, bởi nó đang liên quan đến rất nhiều các bộ, ngành.

Trong đó, về hóa đơn liên quan đến Bộ Tài chính, đối với hàng hóa giao dịch qua biên giới liên quan đến Hải quan, dịch vụ nội dung số liên quan Bộ Thông tin và Truyền thông, chuyển phát liên quan đến Cục Bưu chính, khâu thanh toán liên quan đến Ngân hàng Nhà nước... Cho nên, cần phải nâng cao hiệu quả cơ chế phối hợp, sự chia sẻ thông tin giữa tất cả các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan.

Cụ thể, trong công tác phối hợp hiện có hai nội dung. Đó là phối hợp trong việc xây dựng chính sách và phối hợp trong việc chia sẻ, kết nối dữ liệu.

Bên cạnh đó việc xây dựng một khung pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho vấn đề này là rất cần thiết. Vì thế cần tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về thuế đầy đủ, cụ thể, áp dụng đối với từng chủ thể, nhằm đảm bảo phù hợp với các thông lệ quốc tế, phù hợp với các các đặc thù của Việt Nam.

Ngoài ra, cũng cần phải bảo đảm sự bình đẳng giữa các chủ thể khi tham gia thị trường này.

Theo bà Lại Việt Anh, giao dịch thương mại điện tử là một lĩnh vực không biên giới, mà hiện nay doanh nghiệp Việt Nam cũng đang cạnh tranh với các doanh nghiệp nước ngoài trên chính thị trường Việt Nam. Vì thế, cần phải có các quy định nhằm bảo đảm sự bình đẳng đối với các nền tảng số đang cung cấp các dịch vụ cho thị trường xuyên biên giới mà không hiện diện ở Việt Nam. Việc này sẽ khuyến khích sự phát triển cho cả doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Bà Lại Việt Anh nhấn mạnh cần ứng dụng công nghệ trong công tác quản lý. Bởi thực tế hiện nay, có nhiều trường hợp đặt hàng không qua các sàn thương mại điện tử, mà đặt hàng qua các mạng xã hội, các nền tảng không có chức năng đặt hàng trực tuyến, đây là một thách thức rất lớn đối với công tác quản lý thuế.

Vì thế, kỳ vọng rất lớn vào hệ thống công nghệ thông tin mà Bộ Thông tin và Truyền thông đang xây dựng, để từ đó có thêm một mảng dữ liệu để quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử này.

Ngoài ra, cũng cần phải đẩy mạnh tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế trong hoạt động thương mại điện tử, để người nộp thuế thấy được trách nhiệm và nghĩa vụ khi tham gia các giao dịch này. Bởi không thể dựa hoàn toàn vào các nền tảng số, người tham gia thương mại điện tử hiện nay kinh doanh trên rất nhiều các nền tảng. Chừng nào các chủ thể kinh doanh không nhận thức được trách nhiệm và nghĩa vụ trước pháp luật thì vẫn còn những khoảng trống thất thoát thuế.

Kinh nghiệm từ Mỹ, Bỉ, Uruguay

Bàn về giải pháp tránh thất thu thuế trong thương mại điện tử, tại tọa đàm bà Nguyễn Thị Lan Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế danh nghiệp nhỏ và vừa và hộ cá nhân, kinh doanh, Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) cũng đã chia sẻ về kinh nghiệm khai thuế, nộp thuế của các sàn thương mại điện tử trên thế giới.

Theo đó, bà Nguyễn Thị Lan Anh cho biết, qua tìm hiểu và nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế do World Bank và OECD chia sẻ, nhằm quản lý thuế hiệu quả đối với hoạt động thương mại điện tử. Một số quốc gia đã áp dụng cơ chế yêu cầu sàn thương mại điện tử, nền tảng số khai thuế và nộp thuế thay các nhà cung cấp và cơ chế thu thập dữ liệu từ các nền tảng số, sàn thương mại điện tử và các đơn vị trong hệ sinh thái thương mại điện tử đối với người nộp thuế trong nước.

Theo kinh nghiệm quốc tế, việc quy định sàn thương mại điện tử, nền tảng số khai thuế thay, nộp thuế thay được áp dụng phổ biến trong việc quản lý thuế giá trị gia tăng đối với các nhà cung cấp nước ngoài có giao dịch trên các sàn thương mại điện tử hoặc các nền tảng số.

Theo đó, nghĩa vụ kê khai, nộp thuế đối với các giao dịch qua sàn thương mại điện tử hoặc nền tảng số thuộc về các sàn thương mại điện tử hoặc các nền tảng số. Việc quy định như vậy sẽ giúp giảm rất nhiều gánh nặng tuân thủ đối với các nhà cung cấp, cũng như nâng cao hiệu suất, hiệu quả hoạt động của cơ quan quản lý thuế.

Một số quốc gia áp dụng cơ chế này đối với người nộp thuế trong nước. Chẳng hạn, Bỉ và Uruguay cũng áp dụng cơ chế thuế khấu trừ tại nguồn đối với nền kinh tế chia sẻ. Ngoài ra, tại một số bang của Mỹ đã yêu cầu một số sàn thương mại điện tử lớn trên thế giới có trách nhiệm thu hộ và nộp thuế thay cho người bán (bao gồm cả người bán trong nước và nước ngoài).

Thực tiễn thế giới cũng cho thấy một số quốc gia áp dụng cơ chế thu thập dữ liệu từ các sàn thương mại điện tử, nền tảng số nước ngoài. Quy định này được các quốc gia quy định khá phá biến.

Vào tháng 7/2020, OECD đã công bố các quy tắc mẫu được thiết kế để trở thành một phần của quy trình quốc tế nhằm thu thập và chia sẻ thông tin về các nhà cung cấp sử dụng nền tảng kỹ thuật số để bán dịch vụ.

Vào tháng 3/2021, Liên minh châu Âu đã áp đặt một nghĩa vụ mới đối với các nhà vận hành nền tảng số phải báo cáo thông tin thu nhập của người bán hàng trên các nền tảng của họ và để các quốc gia thành viên tự động trao đổi thông tin này.

Một số quốc gia đã yêu cầu trực tiếp các nhà vận hành nền tảng ở nước ngoài cung cấp dữ liệu về các doanh nghiệp trong nước sử dụng các nền tảng đó. Tại Trung Quốc, cũng áp dụng quy định yêu cầu các sàn thương mại điện tử khai báo thông tin về hoạt động mua bán, các thông tin về thuế có liên quan của các giao dịch cho cơ quan thuế và lưu trữ các thông tin này trong tối thiểu 3 năm.

Trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và đánh giá tính khả thi, sự phù hợp khi triển khai tại Việt Nam, Tổng cục Thuế đã đề xuất một số nội dung trong quá trình sửa đổi Luật Quản lý thuế, Luật Thuế và các văn bản hướng dẫn theo hướng tăng cường trách nhiệm khai thuế thay, nộp thuế thay cho người bán tại nguồn của các sàn giao dịch thương mại điện tử có chức năng đặt hàng trực tuyến, đồng thời tăng cường trách nhiệm cung cấp thông tin của các sàn thương mại điện tử và các đơn vị cung cấp dịch vụ logistic.