Cục Hóa chất: Góp phần phát triển bền vững ngành công nghiệp hóa chất

Tạo dấu ấn trong quản lý nhà nước

Ngày 21/11/2007, Luật Hóa chất đã được Quốc hội thông qua để quản lý hóa chất và tiếp thu xu hướng quản lý tiên tiến của thế giới về hóa chất. Trên cơ sở của Luật Hóa chất, Cục Hóa chất ra đời ngày 2/1/2009 theo Quyết định số 01/QĐ-TTg ngày 2/1/2009 của Thủ tướng Chính phủ.

Nhìn lại chặng đường hơn 12 năm xây dựng và phát triển vừa qua, Cục Hóa chất nỗ lực để hoàn thành tốt nhiệm vụ được lãnh đạo Bộ giao, tạo được những dấu ấn trong quản lý nhà nước về hoạt động hóa chất.

Từ 2009 đến nay, Cục đã chủ trì xây dựng và trình ban hành 01 pháp lệnh, 9 Nghị định của Chính phủ, 21 Thông tư hướng dẫn, 6 quy hoạch phát triển ngành và rất nhiều đề án, các dự án về hóa chất. Về cơ bản đã phủ kín được quy định cần thiết trong hoạt động hoá chất. Thực hiện chủ trương cải cách hành chính, cắt giảm và đơn giản hoá điều kiện đầu tư kinh doanh, các nghị định và thông tư nêu trên đã được hợp nhất thành 3 nghị định và 4 thông tư hướng dẫn thực hiện.

Thực hiện chủ trương cải cách hành chính của Chính phủ, của Bộ, Cục Hoá chất đã thực hiện rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa 46/130 điều kiện đầu tư kinh doanh và tiếp tục được rà soát. Trong số 22 thủ tục hành chính (TTHC) trong môi trường mạng ở cấp độ 3 và 4, có 02 TTHC thực hiện qua Cổng thông tin một cửa quốc gia (khai báo hóa chất nhập khẩu; xuất nhập khẩu (XNK) vật liệu nổ công nghiệp), 02 TTHC (XNK tiền chất thuốc nổ và tiền chất công nghiệp) đã sẵn sàng khi hạ tầng kỹ thuật mạng của Tổng cục Hải quan đủ điều kiện vận hành.

Một trong những điểm sáng về cải cách hành chính tại Cục Hoá chất phải kể đến TTHC khai báo hóa chất nhập khẩu qua Cổng thông tin một cửa quốc gia. Từ chỗ doanh nghiệp phải nộp 70.000 bộ hồ sơ giấy/năm tại Cục, sau năm ngày nhận kết quả đến nay, doanh nghiệp ở mọi nơi, mọi lúc chỉ cần vào mạng điền thông tin nhập khẩu, nhấn enter và sau 10-15s là hoàn thành khai báo hóa chất để làm thủ tục thông quan. Nhiều doanh nghiệp hưởng lợi từ tiện ích này đã gửi thư cảm ơn đến Bộ trưởng, lãnh đạo Bộ và Cục Hoá chất.

Để tăng cường sự tiện ích và hiệu quả quản lý, sau gần 3 năm phối hợp với chuyên gia JICA và chuyên gia trong nước, ngày 6/12/2018, Cục đã tổ chức lễ công bố vận hành cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia tại địa chỉ www.chemicaldata.gov.vn. CSDLHC sẽ là một công cụ rất hữu ích trong việc báo cáo hoạt động hoá chất của doanh nghiệp, lưu trữ thông tin, sự chia sẻ thông tin, cải cách, nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương và địa phương, hỗ trợ các doanh nghiệp trong hoạt động hóa chất.

Thông thoáng ở khâu tiền kiểm, Cục Hóa chất đã xác định cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nhằm mục đích nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, phát hiện và xử lý vi phạm về hoạt động hóa chất, phát hiện những lỗ hổng trong công tác quản lý nhà nước về hóa chất.

Tham gia sâu rộng vào mạng lưới quản lý hóa chất quốc tế

Cục Hóa chất luôn chú trọng công tác hợp tác quốc tế về hóa chất thông qua hợp tác đa phương, song phương. Theo đó, Cục là đầu mối quốc gia thực hiện 4 Công ước quốc tế/Chiến lược về hóa chất như Công ước Cấm Vũ khí hoá học, Công ước Rotterdam phần quản lý hóa chất công nghiệp; thường trực Cơ quan quốc gia thực hiện Công ước Minamata về thủy ngân; đầu mối SAICM quốc gia.

Trong hợp tác song phương, Cục Hóa chất đã thực Hợp tác Bộ Kinh tế Thương mại và Công Nghiệp Nhật Bản (METI) trong việc xây dựng cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia và Danh mục hóa chất quốc gia; hợp tác hợp tác song phương với Cục Hóa chất Thụy Điển (KEMI) đề xuất sửa đổi Luật Hóa chất, rà soát các quy định về hóa chất, về phân loại và ghi nhãn hóa chất.

Bên cạnh đó Cục Hóa chất cũng tăng cường triển khai xây dựng các dự án hợp tác quốc tế về hóa chất: Dự án “Tăng cường năng lực quản lý hóa chất tại Việt Nam”; Dự án “Quản lý an toàn các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy POP và hóa chất nguy hại tại Việt Nam”; Dự án “Áp dụng Hóa học xanh tại Việt Nam để hỗ trợ phát triển xanh và giảm thiểu việc sử dụng và làm phá thải POPs và các hóa chất nguy hại”.

Mới đây nhất, Cục Hóa chất đã tổ chức Hội thảo “Tiêu chuẩn an toàn hóa chất trong lĩnh vực khí công nghiệp”. Đây là một trong những hoạt động đầu tiên, hiện thực hóa nội dung Biên bản ghi nhớ, hợp tác giữa Cục Hóa chất và Hiệp hội Khí công nghiệp châu Á (AIGA) với mục tiêu chia sẻ kiến thức và những phương pháp tốt nhất trong huấn luyện an toàn hóa chất; nâng cao nhận thức về sức khỏe và an ninh trong sản xuất, phân phối khí công nghiệp; áp dụng công nghệ mới trong quản lý, sử dụng khí công nghiệp, khí y tế để ngăn ngừa tai nạn và sự cố hóa chất; thúc đẩy việc đồng bộ các tiêu chuẩn liên quan; hỗ trợ tổ chức các hội nghị, hội thảo và thực hiện các chiến dịch nâng cao nhận thức về an toàn hóa chất.

Thông qua công tác hợp tác quốc tế trong lĩnh vực hóa chất, vấn đề quản lý hóa chất tại Việt Nam đã được các nước nhìn nhận đánh giá một cách hiệu quả, từ đó giúp tiếp cận những xu hướng quản lý tiên tiến của thế giới nhằm nâng cao việc quản lý, giám sát hóa chất tại Việt Nam.

Kiên định với mục tiêu phát triển công nghiệp hóa chất bền vững

Kiên trì và quyết tâm với định hướng, mục tiêu quản lý, phát triển ngành, thời gian qua, Cục đề xuất nhiều giải pháp tham mưu lãnh đạo Bộ, với Chính phủ để tháo gỡ, hỗ trợ các dự án, doanh nghiệp hóa chất thua lỗ. Đây là những việc hoàn toàn mới, chưa có tiền lệ nhưng với trách nhiệm và nỗ lực của cán bộ, công chức, viên chức, Cục Hoá chất đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ góp phần giảm bớt khó khăn cho các doanh nghiệp thua lỗ, sản xuất kinh doanh có dấu hiệu thuận lợi hơn. Trong đó, Công ty cổ phần DAP-Vinachem Đình Vũ đã thoát lỗ, có lãi từ năm 2018 đến nay và dự kiến được đưa ra khỏi danh sách 12 dự án thua lỗ của ngành công thương. Ngoài ra, Cục luôn coi trọng việc theo dõi, hướng dẫn doanh nghiệp trong xây dựng Kế hoạch, Biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất; đôn đốc việc tổ chức huấn luyện an toàn hóa chất nhằm hạn chế những tổn thất, thiệt hại khi xảy ra sự cố hóa chất.

Trong giai đoạn phát triển hiện nay, nhận thức rõ những cơ hội và thách thức, Cục Hóa chất đặt ra định hướng phát triển trong giai đoạn tới là trở thành một cơ quan quản lý chuyên ngành, chuyên sâu về hóa chất, đáp ứng kỳ vọng của Bộ và phù hợp xu hướng quản lý hóa chất thế giới

Đại diện lãnh đạo Cục Hóa chất cho hay, hóa chất đang hiện diện khắp nơi trong đời sống, gắn bó mật thiết với các lĩnh vực, ngành kinh tế khác. Như ngành công nghiệp ô tô, công nghiệp gỗ, công nhựa có mức độ sử dụng hóa chất rất lớn. Tuy nhiên, so với thế giới, thì công nghiệp hóa chất của Việt Nam độ phủ còn thấp. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế thế giới, thúc đẩy các ngành kinh tế trọng điểm, quan trọng phát triển, với vai trò, chức năng của lĩnh vực hóa chất, Thủ tướng Chính phủ đã tái khẳng định công nghiệp hóa chất chính là ngành công nghiệp nền tảng để phát triển ngành công nghiệp khác. “Hiện nay, nhiều loại hóa chất cơ bản đang phải nhập khẩu, vì vậy dư địa tăng trưởng của ngành hóa chất đang rất lớn, cần tiếp tục đẩy mạnh để lĩnh vững này xứng đáng với vai trò nền tảng”, đại diện lãnh đạo Cục Hóa chất khẳng định.

Nhận thức rõ những cơ hội và thách thức trong phát triển ngành công nghiệp hóa chất, để phát huy vai trò quản lý, Cục Hóa chất đã đặt ra định hướng phát triển trong giai đoạn tới là: Đổi mới, đoàn kết phát huy sức mạnh trí tuệ tập thể, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước về hoạt động hóa chất, đưa Cục Hóa chất trở thành một cơ quan quản lý chuyên ngành, chuyên sâu về hóa chất, đáp ứng xu hướng quản lý hóa chất thể giới.