Vì sao phải thực hiện điều chỉnh phụ tải điện?

Thời gian vừa qua, có một số thông tin liên quan đến Chương trình điều chỉnh phụ tải điện tại Việt Nam, có thể gây hiểu lầm về việc cung cấp điện. Để làm rõ hơn về vấn đề này, Báo Công Thương xin cung cấp một số thông tin về chương trình này.

Căn cứ tại khoản 3 Điều 3 Thông tư 23/2017/TT-BCT của Bộ Công Thương thì điều chỉnh phụ tải điện (gọi tắt là DR) là một trong những chương trình quản lý nhu cầu điện nhằm khuyến khích khách hàng chủ động điều chỉnh giảm nhu cầu sử dụng điện được cung cấp từ hệ thống điện quốc gia theo các tín hiệu về giá điện hoặc các cơ chế khuyến khích khi có yêu cầu của đơn vị thực hiện chương trình điều chỉnh phụ tải điện, góp phần giảm công suất cực đại vào giờ cao điểm của hệ thống điện, giảm tình trạng lưới điện bị quá tải hoặc cần nâng cao hiệu quả kinh tế của hệ thống điện.

Như vậy, chương trình DR được xây dựng, thiết kế và triển khai thực hiện đảm bảo phù hợp với các mục tiêu, nội dung của Chương trình quốc gia về quản lý nhu cầu điện giai đoạn 2018 - 2020, định hướng đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 279/QĐ-TTg ngày 08/3/2018 (sau đây viết tắt là Chương trình quốc gia về DSM); đẩy mạnh triển khai Chương trình DR để Chương trình DR trở thành chương trình trọng tâm, chiến lược và đóng góp phần lớn vào việc thực hiện các mục tiêu cụ thể của Chương trình quốc gia về DSM.

Một trong những mục tiêu cụ thể của chương trình DSM là phấn đấu giảm công suất phụ tải đỉnh của hệ thống điện quốc gia (so với dự báo nhu cầu phụ tải điện trong quy hoạch phát triển điện lực quốc gia) Khoảng 300 MW vào năm 2020, 1.000 MW vào năm 2025 và 2.000 MW vào năm 2030.

Việc thực hiện Chương trình DR là một hoạt động, giải pháp trong kế hoạch sản xuất kinh doanh của các Tổng công ty Điện lực, Công ty Điện lực nhằm tối ưu hóa hoạt động sản xuất, kinh doanh của đơn vị, góp phần đảm bảo cung ứng điện, nâng cao chất lượng điện năng và độ tin cậy cung cấp điện, nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng, góp phần bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao hiệu quả kinh tế chung của hệ thống điện gắn với phát triển bền vững ngành điện, ngành năng lượng; Đồng thời giúp giảm công suất phụ tải đỉnh của hệ thống điện quốc gia, hệ thống điện vùng, miền và từng Công ty Điện lực tỉnh nhằm giảm nhu cầu về vốn đầu tư để xây dựng mới, mở rộng hệ thống điện, góp phần giảm áp lực tăng giá điện, khai thác hợp lý các nguồn tài nguyên năng lượng và phát triển bền vững.

Chương trình DR được triển khai phù hợp với cơ chế chính sách hiện hành, điều kiện cơ sở hạ tầng ngành điện, xu hướng phát triển của ngành năng lượng và quy hoạch phát triển điện lực, đảm bảo tối ưu mọi nguồn lực xã hội, hiệu quả và lợi ích của khách hàng sử dụng điện và các đơn vị điện lực.

Về nguyên tắc, chương trình DR được thực hiện dựa trên 3 nguyên tắc: (1) Cân bằng cung cầu trong trường hợp hệ thống điện thiếu nguồn điện; (2) Giảm tình trạng quá tải hoặc vượt giới hạn truyền tải, loại trừ nguy cơ quá tải lưới điện (trừ trường hợp sa thải phụ tải khẩn cấp); (3) Nâng cao hiệu quả kinh tế của hệ thống điện.

Chương trình DSM nói chung và DR nói riêng đã được triển khai phổ biến trên thế giới và ở Việt Nam từ những năm 2.000 với sự hỗ trợ từ ngân hàng thế giới và đã mang lại hiệu quả rõ rệt.

Có 2 loại hình thức thực hiện DR là chương trình DR phi thương mại (khách hàng sử dụng điện tự nguyện tham gia) và chương trình DR thương mại (nhà nước phải trả phí cho khách hàng khi tham gia chương trình. Ở Việt Nam chương trình DR phi thương mại được triển khai mạnh mẽ trên toàn quốc từ 2017 đến nay, còn chương trình DR thương mại đang được Cục Điều tiết điện lực -Bộ Công Thương phối hợp với các bộ ngành liên quan để xây dựng cơ chế áp dụng.