Trà sen Hồ Tây là sự hòa quyện hoàn hảo giữa vị ngon của trà với mùi thơm nhẹ nhàng tinh khiết của hoa, sen tạo hương vị rất riêng biệt. Sự hòa quyện giữa vị ngọt sâu tinh tế của trà với hương thơm nhẹ nhàng, thảo ngọt của hoa sen hồ Tây đã làm say lòng người Việt. Mỗi ngụm trà ngon là như thấy được cả trời, cả đất và sự tỉ mỉ đến mức kì công của người chế biến.
|
| Trà sen Hồ Tây, thức uống thuần khiết của người Việt |
Nghệ thuật ướp trà sen là niềm say mê, niềm tự hào của người Hà Nội, của những ngôi làng ven Hồ Tây. Bởi thế mà từ đời này sang đời khác, nghề truyền thống ấy vẫn được tiếp nối như giữ lại một giá trị tinh túy cho mảnh đất và con người nơi đây. Vẫn là cách làm hoàn toàn thủ công, vẫn những nguyên liệu thơm ngon nhất cùng bí quyết gia truyền để tạo nên món quà độc đáo mang hương vị sen Hồ Tây. Những nghệ nhân làm trà sen Hồ Tây luôn truyền dạy con cháu, nghề làm trà sen rất tốt, nó có nhân có nhị và sẽ tỏa hương thơm cho mình và cho đời. Có lẽ vì thế mà nhiều người tin rằng người làm trà sen thì tâm phải tịnh, thân thể phải thơm tho, sạch sẽ. Cho nên, những người mang tâm trạng nóng nảy, bực bội hoặc nhiều phiền muộn... sẽ không ướp trà vì sẽ làm vẩn đục sự tinh khiết của hương sen và nếu có làm thì cũng không thể lên được đúng hương vị.
|
| Ướp trà sen Hồ Tây là niềm say mê, tự hào của người Hà Nội |
|
| Tách “gạo” sen hoàn toàn bằng phương pháp thủ công |
|
| Làm trà sen thì tâm phải tịnh |
|
| Bàn tay khéo léo của người thợ khi tách “gạo” |
Trà sen không lạ, nhưng lạ là phải đúng sen Bách diệp trăm cánh được trồng ở khu vực Hồ Tây mới có thể ướp ra thứ trà tuyệt hảo. Nói về nghệ thuật ướp trà sen truyền thống, nghệ nhân Nguyễn Thị Dần năm nay gần 100 tuổi, 73 năm gắn bó với nghề ướp trà sen cho biết: Để ướp trà sen Hồ Tây truyền thống là một nghệ thuật vô cùng công phu mà trong đó không chỉ là kinh nghiệm và kỹ thuật đặc biệt mà còn chứa đựng cả tâm hồn của người ướp trà. Trong đó, hoa sen Hồ Tây phải là những búp hoa chớm nở được thu hái từ sáng sớm khi còn ngậm sương và mang về nhà khi nắng chưa lên đỏ. Sau đó búp sen được tách lấy “gạo”, thứ được ví như túi hương của bông sen rồi mới đem ướp. Việc lấy “gạo” sen là công đoạn khó nhất. Trong đó người làm phải nhanh tay, khéo léo để hạt gạo phải trắng, không nát, bay mất mùi hương. Để làm được 1 kg trà sen, người nghệ nhân cần tới 1.000-1.200 bông sen tùy to hay nhỏ. Trong đó, cứ một lượt “gạo” lại một chè, ướp xong mang đi sấy khô, công đoạn này lặp đi lặp lại tới 5-7 lần để hương sen ngấm vào vị trà mới cho ta được thức uống hảo hạng.
|
| Cái tinh túy nhất của trà sen chính là nghệ thuật thưởng trà |
Yêu hoa sen từ nhỏ, lớn lên lại càng “say” sen, chị Thu Thủy trà sen Xuân An lại chuyển sang làm trà sen Hồ Tây với mong muốn giữ được hương sen quanh năm trong ngôi nhà của mình. Sau nhiều năm tìm tòi nghiên cứu, chị đã kết hợp được nhiều loại trà ướp với sen Hồ Tây như: Bạch trà Tà Xùa, trà nõn sen, trà đinh sen, trà búp bản Liễn sen, trà ô long sen, bạch trà shan tuyết sen…
|
| Thưởng thức trà sen Hồ Tây |
Ngồi bên ấm trà sen Hồ Tây, chị Thủy có thể nói chuyện hàng giờ về những nét tinh túy nhất của trà sen, đặc biệt là nghệ thuật thưởng thức trà sen của người Việt. Theo chị Thủy, pha trà ướp sen cho mình cũng như pha trà mời khách, người ta phải để vào đó nhiều công phu. Để có được ấm trà ướp sen ngon cần có nước tốt, trà ngon, cách pha trà chuẩn, ấm trà và bạn trà. Trước khi pha trà cần tráng nóng ấm chén bằng nước sôi. Sau đó chậm rãi gạt trà vào ấm, ủ trong ấm 3 phút để hơi nóng của ấm đánh thức hương thơm của trà. Dùng nước sôi khoảng 85 - 90 độ C rót vào ấm. Ngâm trà từ 30 giây đến một phút, nếu uống đậm có thể ngâm lâu hơn. Cuối cùng, rót trà từ ấm ra chén tống, rồi rót sang các chén quân (chén nhỏ) để thưởng thức. Nước đầu tiên khi uống chúng ta cảm nhận và thưởng thứ hương của sen (thưởng hương), nước thứ hai là sự hòa quyện ngọt ngào giữa hương sen và trà (thưởng trà), nước thứ ba cảm nhận hương thơm dịu nhẹ của sen ngọt nhẹ của trà. Rồi nước thứ tư, thứ năm thứ sáu chúng ta vẫn thấy hương và sắc vẫn còn nồng đượm, thế mới là trà sen Hồ Tây.
|
| Với người Hà Nội, uống trà là một thú chơi thanh đạm |
Trà sen pha đúng cách, có được màu nước nâu hồng hoặc trong xanh (tùy theo từng loại trà), lóng lánh tỏa hương sen thơm ngát. Khi thưởng thức, người thưởng trà không uống luôn mà nhẹ nhàng đưa chén lên mũi để cảm nhận hương thơm man mác dịu ngọt của trà. Sau đó nhấp một ngụm nhỏ và từ từ nhâm nhi, nếm cái vị đắng nơi môi, chát nơi lưỡi để cuối cùng ngọt êm trong cuống họng. Cái ngọt ngào thấm đượm của hoa sen quyện chặt lấy từng cánh trà săn chắc của trà ngon, lan đều vào trong màu nước trà sen Hồ Tây.