Theo khảo sát của Visa năm 2023, hơn một nửa người Việt Nam cho biết họ đã hạn chế sử dụng tiền mặt so với năm 2022. Thời gian trung bình người Việt không chi tiêu tiền mặt kéo dài 11 ngày liên tiếp, gấp gần 4 lần so với cùng kỳ năm ngoái.
Sự bùng nổ của thanh toán qua QR là yếu tố chính thúc đẩy xu hướng này. Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước, giao dịch thanh toán qua QR trong tháng đầu năm 2024 tăng gần 900% về lượng và hơn 1000% về giá trị so với cùng kỳ năm trước.
 |
| Thói quen thanh toán của người Việt Nam đang có sự chuyển biến mạnh mẽ, thể hiện qua xu hướng gia tăng sử dụng phương thức thanh toán không tiền mặt. |
Sự phát triển của ví điện tử cũng góp phần quan trọng vào xu hướng này. Hiện nay, Việt Nam có hơn 50 triệu người sử dụng ví điện tử thường xuyên, tăng 28% so với năm 2023.
Tại các nước Đông Nam Á và đặc biệt là Việt Nam, xu hướng thanh toán mới này càng có tiềm năng phát triển mạnh mẽ nhờ có dân số trẻ và tỉ lệ sử dụng thiết bị di động và Internet cao. Đến tháng 4-2022, giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng 69,7% về số lượng và tăng 27,5% về giá trị.
Xu hướng thanh toán không tiền mặt mang lại nhiều lợi ích như tiện lợi cho người dùng với việc thanh toán nhanh chóng, dễ dàng, không cần mang theo tiền mặt. Nó cũng an toàn và bảo mật hơn khi giảm thiểu rủi ro thất lạc, đánh cắp tiền mặt.
Thanh toán không tiền mặt đặc biệt còn thúc đẩy minh bạch hóa hoạt động kinh doanh khi giảm thiểu giao dịch “chui”, “lậu”. Phương thức này còn tạo điều kiện phát triển kinh tế số, góp phần thúc đẩy thương mại điện tử, thanh toán di động,...
Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích, xu hướng này cũng đặt ra một số thách thức như an ninh mạng khi cần đảm bảo an toàn cho các giao dịch trực tuyến và bảo vệ thông tin cá nhân của người dùng. Ngoài ra hạ tầng thanh toán cần được đầu tư phát triển để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng. Kỹ năng sử dụng công nghệ cần được nâng cao cho người dân, đặc biệt là những người ở khu vực nông thôn.
Lợi ích đem lại của xu hướng thanh toán không tiền mặt là đã rõ. Để thúc đẩy xu hướng này một cách hiệu quả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan. Chính phủ cần ban hành các chính sách khuyến khích sử dụng thanh toán không tiền mặt, đầu tư phát triển hạ tầng thanh toán.
Trong khi đó ngân hàng cần đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ thanh toán không tiền mặt, nâng cao chất lượng dịch vụ. Phía doanh nghiệp cũng cần tích hợp các phương thức thanh toán không tiền mặt vào hệ thống thanh toán của doanh nghiệp. Cuối cùng là người dân cần nâng cao nhận thức về lợi ích của thanh toán không tiền mặt, tích cực sử dụng các phương thức thanh toán này.
