Ném còn - trò chơi dân gian ở vùng cao Tây Bắc
Ngay từ trước lễ hội, các cô gái khéo tay đã chuẩn bị những quả còn với nhiều múi vải màu xanh đỏ, sặc sỡ được ghép nối với nhau. Bên trong quả còn, họ nhồi thóc, hạt vừng, hạt cải, hạt bông. Những loại hạt này thể hiện khát vọng sinh sôi nảy nở, thóc nuôi sống con người, còn bông cho sợi vải. Họ còn may thêm các tua vải nhiều màu sắc trang trí và giúp định hướng quả còn khi bay. Thường quả còn chỉ có khoảng 4 - 8 múi nhưng với người khéo tay, họ có thể may quả còn với 12 múi gồm 12 màu.
Trò chơi ném còn không phân biệt lứa tuổi nên rất nhiều người hào hứng tham gia |
Quả còn tung lên mang ý nghĩa tượng trưng cho mọi việc buồn, ốm đau, mọi việc xấu sẽ được rũ sạch, thay vào đó là sự ấm no, hạnh phúc. Nếu ném trúng vòng tròn và xuyên thủng làm rơi giấy là âm, dương giao hoà, cuộc sống sẽ sinh sôi, mùa màng sẽ bội thu.
Quả còn được làm bằng vải với nhiều múi xanh đỏ rực rỡ |
Nhiều dân tộc như Thái, Mường, Tày, Nùng có luật chơi ném còn giống nhau. Với người Thái, trò chơi ném còn đưa tới thông điệp mong muốn âm, dương hòa hợp, cầu mong con cái trong nhà đông đúc. Họ thường hướng quả còn về đầu nguồn sông hay suối. Với người Tày, trò chơi ném còn mang ý nghĩa cầu mùa. Trước khi khép hội, thầy mo sẽ rạch quả còn thiêng (đã được ban phép) lấy hạt bên trong, tung lên để mọi người cùng hứng lấy vận may. Người Tày, Nùng quan niệm hạt giống này sẽ mang lại mùa màng bội thu và may mắn. Còn đối với người Mường, hội ném còn là dịp để nam thanh nữ tú gặp nhau, tìm hiểu, se duyên.
Với người Tày, Nùng ném còn mang ý nghĩa cầu mùa |
Người Thái cầu mong con cái đông đủ |
Dù ở mỗi dân tộc, mỗi vùng khác nhau, cách chơi còn hay nghi thức thực hành có ít nhiều nét khác nhau nhưng nhìn chung, các cộng đồng dân tộc đều có chung quan niệm khi tung hay ném còn, quả còn bay cao sẽ mang đi rủi ro, đau ốm… Lúc quả còn rơi xuống, người đón còn là đón sự may mắn, ấm no, hạnh phúc.