Lãng phí xây chợ tiền tỉ rồi...bỏ hoang ở Yên Bái: Bài 2 - Xây gấp chợ mới để mang chợ cũ đấu giá đất(!)

Nóng… chuyện xây chợ Khao Mang

Chợ Khao Mang là một trong ba chợ chính của huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái. Chợ nằm trên địa bàn xã Khao Mang (cách trung tâm huyện khoảng 10km) và là ngôi chợ truyền thống của đồng bào các dân tộc sinh sống trên địa bàn. Theo người dân, những năm trước đây, dịp tết đến xuân về chợ Khao Mang còn đông hơn chợ trung tâm huyện…

Hiện chợ vẫn là nơi buôn bán kinh doanh thường xuyên của khoảng gần 30 hộ dân và là điểm mua sắm chính của người dân xã Khao Mang và một số địa phương lân cận. Việc kinh doanh buôn bán của các tiểu thương trong chợ đang thuận lợi và diễn ra bình thường thì vào một ngày tháng 5/2022 người dân trong xã và các tiểu thương nhận thông báo của xã đi họp về việc khởi công xây chợ mới. Theo biên bản xã Khao Mang cung cấp thì cuộc họp dân diễn ra ngày 19/5, trong khi theo thông báo “khởi công xây dựng công trình” do Ban quản lý Dự án đầu tư xây dựng (Ban QLDA) huyện Mù Cang Chải phát ra ngày 11/5/2022 thì ngày khởi công chính thức là 13/5/2022 (!?)…

Như vậy, chợ mới đã khởi công trước và việc họp dân chỉ là thông báo để các hộ tiểu thương chuẩn bị di dời ra khỏi chợ cũ. Trước đó, người dân, đặc biệt là các hộ tiểu thương kinh doanh trong chợ, không hề nhận được bất kỳ thông tin nào về việc xây chợ mới nên đã có nhiều bức xúc tại cuộc họp. Người dân càng bức xúc hơn khi vị trí xây dựng chợ mới không phải một nơi thuận lợi kinh doanh mà đưa chợ vào khu đất trũng liền kề nằm phía sau chợ Khao Mang đang hoạt động…

Theo người dân phản ánh thì thời gian sau đó ngôi chợ mới ở phía sau được đẩy nhanh xây dựng, và cứ một vài ngày lãnh đạo xã lại vòng vào chợ đốc thúc tiểu thương phải nhanh chóng di dời… Vì quá bức xúc nên ngày 17/6/2022, một số hộ kinh doanh trong chợ đã làm đơn vượt cấp phản ánh gửi đến các cơ quan cấp tỉnh và Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái Đỗ Đức Duy.

Cũng từ phản ánh của các tiểu thương, phóng viên Báo Công Thương đã đến tìm hiểu thực tế việc xây chợ Khao Mang… Chợ nằm ngay mặt tiền trên tuyến đường từ Mù Cang Chải sang Than Uyên (Lai Châu), dù không lớn nhưng các dãy ki ốt mặt đường buôn bán sôi động. Vào cổng chính đi vào đình chợ phía trong cũng có 5 -7 gian hàng chất kín hàng hóa. Khi chúng tôi giới thiệu là phóng viên muốn đến tìm hiểu về việc xây và di dời chợ ngay lập tức các hộ tiểu thương kéo đến. Chị Hoàng Thị Tâm – chủ một cửa hàng kinh doanh tổng hợp trong đình nói ngay “chợ ngay mặt đường buôn bán còn khó, đưa xuống cái hum kia thì ai vào chợ”.

Còn bà Lò Thị Bun và bà Hà Thị Bụ, những người đã buôn bán mặt hàng chỉ thêu và đồ thổ cẩm lâu năm trong chợ cho rằng, “ngồi đây gần đường khách qua lại ghé còn bán được chút hàng chứ tụt sâu vào trong bán cho ai. Chợ chuyển thì chúng tôi cũng nghỉ bán hàng”. Anh Hoàng Văn Tính không nén nổi bức xúc, nói: Từ việc xây chợ mới đến việc di dời các tiểu thương trong chợ không hề có thông báo chính thức hay lấy ý kiến. Trong khi nhiều hộ dân đã kinh doanh, buôn bán ở đây từ vài chục năm. Những năm trước khi chợ này xây chính quyền động viên gia đình chúng tôi vào kinh doanh, bố mẹ chúng tôi từ dưới xuôi lên là những người đầu tiên vào chợ và chúng tôi cũng sinh sống luôn trong chợ, hộ khẩu cũng đã nhập về bản. Giờ đùng cái bảo di dời thì chúng tôi xoay sở ra sao…

Như để minh chứng cho những bất cập về vị trí chợ, các tiểu thương lập tức dẫn chúng tôi đến khu chợ mới đang xây dựng. Đi ra ngoài cửa chính và vòng sang bên hông chợ vào đường ngõ nhỏ xuống một con dốc sẽ thấy khu chợ mới đang được xây dựng. Đúng là thửa đất xây chợ mới rộng hơn liền thổ với chợ Khao Mang, tuy nhiên thửa đất đất trũng sâu tụt hẳn xuống so với cốt đường phía trước. Ngôi chợ mới hiện đã có khu nhà 2 tầng mái xanh và các hợp phần chợ đã xây dựng gần xong các gian ki ốt tầng 1. Theo người dân cho biết, khu nhà 2 tầng vốn trước kia là trụ sở của trung tâm khuyến nông, sau đó thành trường học… và khi trường học xây mới chuyển đi thì khu nhà và thửa đất được triển khai xây chợ. Bất cập lớn nhất ở khu chợ mới là giao thông, lối dẫn vào cổng chính chợ xuống dốc, hẹp, không những thế đây cũng là đường dẫn vào cổng của hai ngôi trường nằm cạnh với khu chợ…

Khó khăn tiếp cận hồ sơ xây dựng chợ

Để có cái nhìn tổng quát về việc xây dựng chợ Khao Mang, phóng viên đã liên hệ với ông Lê Trọng Khang - Chủ tịch UBND huyện Mù Cang Chải. Không hiểu vì lý do gì mà khi nhắc đến việc xây dựng chợ Khao Mang ông Lê Trọng Khang yêu cầu ngay “cứ gửi công văn có dấu đỏ lên thì huyện mới cung cấp”. Khi tôi giải thích chúng tôi có thẻ nhà báo và giấy giới thiệu để đến làm việc ông Lê Trọng Khang vẫn một mực yêu cầu “phải có công văn”.(!?).

Vì không liên hệ được với lãnh đạo UBND huyện nên chúng tôi đã liên hệ với ông Nông Việt Yên – Bí thư huyện ủy Mù Cang Chải và được ông dành thời gian tiếp đón. Về việc di dời và xây mới chợ Khao Mang, ông Nông Việt Yên cho biết: Địa phương có chủ trương xây mới chợ Khao Mang vì đây là một trong ba vùng kinh tế trọng điểm của huyện cần thúc đẩy việc giao thương. Khu chợ cũ nằm sát mặt đường nếu sắp tới trừ hành lang giao thông thì diện tích còn lại chỉ vài trăm mét vuông nên không đủ điều kiện đáp ứng các hoạt động giao thương của địa phương…

Phóng viên đặt vấn đề nếu để phát triển lâu dài, thuận phát triển giao thương sao không xây dựng phương án nhập hai khu đất làm một và xây dựng qui mô chợ lớn hơn, vừa thuận giao thông, thuận buôn bán mà các hộ tiểu thương lại đồng thuận. Ông Nông Việt Yên cho rằng, do điều kiện miền núi ngân sách còn khó khăn, còn nhiều việc phải triển khai nên địa phương phải tính đến việc sau này sẽ đấu giá khu đất chợ cũ!?. Khi chúng tôi chia sẻ muốn tìm hiểu các bước triển khai, quy trình đầu tư xây dựng tuy nhiên liên hệ với UBND huyện quá khó khăn, ông Nông Việt Yên vui vẻ tạo điều kiện chỉ đạo văn phòng để liên hệ giúp chúng tôi làm việc với Phòng Kinh tế hạ tầng và Ban QLDA thuộc UBND huyện Mù Cang Chải…

Mặc dù công trình mới khởi công từ tháng 5, nhưng khi làm việc với ông Sùng A Lù – Trưởng phòng Kinh tế hạ tầng để tiếp cận những văn bản, tài liệu lên quan đến dự án xây dựng chợ Khao Mang chúng tôi chỉ được cung cấp duy nhất Đề án “Đẩy mạnh phát triển thương mại, dịch vụ huyện Mù Cang Chải giai đoạn 2021 – 2027” được ban hành ngày 19/7/2021, nội dung có đề cập đến đầu tư xây mới chợ Khao Mang. Tất cả các văn bản còn lại liên quan đến quy trình xây dựng chợ như khảo sát, lấy ý kiến, đề xuất chợ mới đưa vào quy hoạch chợ, và chấp thuận quy hoạch chợ… đều không có (!?). Về phía Ban QLDA của huyện cũng chỉ cung cấp cho phóng viên quyết định báo cáo kinh tế kỹ thuật đầu tư xây dựng công trình chợ trung tâm cụm xã Khao Mang được Chủ tịch UBND huyện ký ngày 21/3/2022, dự án được phê duyệt với tổng mức đầu tư là 10 tỉ đồng!…