Mặc dù đây không phải là vụ mùa chính nhưng nghề trồng hành cũng giúp nông dân có thêm thu nhập giữa mùa hè khắc nghiệt. Chính vì thế sau khi thu hoạch vụ trước, bà con quay lại trồng hành dù phải đối mặt với khó khăn do thiếu nước. Hiện nông dân huyện đảo Lý Sơn đã phải cắt giảm 1/3 diện tích trồng hành vụ này do thiếu nước tưới. Thậm chí, để có nước tưới cho vụ hành này, một số gia đình phải thuê người tưới nước theo hình thức ăn chia sản lượng sau thu hoạch. Chẳng hạn 1 sào hành thu hoạch được 2 tấn thì chia cho người tưới nước 15%. Ngoài ra, còn chi phí tiền mua giống 60.000 đồng/kg, mua cát trắng, mua phân bón…
Người dân Lý Sơn vẫn bám đất trồng hành, tỏi dù giá không ổn định |
Trong điều kiện khó khăn về nước tưới, nông dân huyện đảo Lý Sơn thực hiện tưới luân phiên. Mỗi đám ruộng chỉ được tưới 1 lần trong ngày. Chủ yếu bà con sử dụng nước từ các giếng khoan. Một số diện tích gần núi Thới Lới thì sử dụng nguồn nước từ hồ nước trên đỉnh núi. Hồ nước này chủ yếu hứng nước mưa nhưng từ sau tết đến nay không mưa nên nước hồ cũng dần cạn. Khi tưới cho hộ gia đình này xong là tưới cho hộ tiếp theo. Bên này mở ra thì bên kia đóng lại nhờ hệ thống tự động bắt phun. Hiện nay, dân đảo đã gắn hệ thống motor. Ví dụ ruộng ở xa thì gắn 1 motor 5 đến 7 mã lực, xa nữa thì gắn 2 cái motor. Lấy cát trắng trải lên mặt để đỡ hấp thụ ánh nắng, giữ được nước.
Huyện Lý Sơn có tổng diện tích trồng hành, tỏi khoảng 350 héc-ta. Vụ hành này, nông dân trồng khoảng 150 héc-ta. Việc cắt giảm diện tích trồng hành phù hợp với chủ trương của địa phương trong điều kiện thiếu nước tưới như hiện nay. Đối với những diện tích nông dân đã trồng, chính quyền và ngành chức năng của huyện vận động bà con tưới tiết kiệm.
Mặc dù giá cả không ổn định, nhưng nông dân Lý Sơn vẫn bám đất trồng hành, tỏi. Mỗi khẩu được 100 m2 đất nông nghiệp, người dân trồng xen kẽ hành, tỏi, đậu, bắp… Riêng đối với cây tỏi trồng từ tháng 9 đến tháng 2 âm lịch, vì mùa đông trên đảo chỉ có cây tỏi là chịu được sức gió. Tháng bảy, tháng tám, người dân Lý Sơn bắt đầu vào mùa làm đất trồng tỏi. Cát vụn san hô mục dưới đáy biển được hút về đổ lên mặt ruộng một lớp dày khoảng 4 cm, sau khi trải một lớp rong biển khô. Đó là loại phân đặc biệt tạo mùi vị thơm ngon riêng cho tỏi Lý Sơn, nông dân không dùng thêm loại phân hoá học khác. Sang tháng chín, đầu mùa mưa, các tép tỏi giống được trồng cắm chôn vào lớp cát, tưới ẩm những ngày trời không mưa, cây tỏi mọc lên, đến tháng hai năm sau bắt đầu thu hoạch.
Mùa thu hoạch, tỏi được nhổ cả thân lẫn củ, một ruộng tỏi nhổ khoảng hai tuần, tỏi già chín nhổ trước, tỏi chưa già lần lượt nhổ sau. Tỏi nhổ về sân nhà, cắt bỏ rễ và thân, lấy củ mang phơi khô, đóng bao đưa ra thị trường.
Cây tỏi vẫn là cây trồng chính mang lại nguồn thu nhập chủ yếu cho người dân huyện đảo Lý Sơn. Nhiều vụ tỏi được mùa được giá đã giúp nhiều gia đình nơi đây thoát nghèo. Để hỗ trợ bà con, thời gian tới, huyện Lý Sơn sẽ dùng nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo hỗ trợ bà con lắp đặt hệ thống tưới tự động.