Gần 138.000 tỷ đồng cho giai đoạn 2021 - 2025
Mới đây, tại phiên họp mở rộng thẩm tra sơ bộ Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 (gọi tắt là Chương trình), thừa ủy quyền của Chính phủ, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Đỗ Văn Chiến đã thông tin các nội dung đề xuất chủ trương đầu tư. Trong đó, đề nghị Quốc hội cho phép điều chỉnh tên Chương trình là “Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển bền vững kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030”.
Theo nội dung tờ trình, để thực hiện 10 dự án thành phần của Chương trình, tổng nguồn vốn cần cho giai đoạn 2021 - 2025 tối thiểu 137.664,95 tỷ đồng (Ngân sách Trung ương gần 105.000 tỷ đồng và Ngân sách địa phương hơn 10.000 tỷ đồng... Riêng nguồn vốn cho giai đoạn II (2026 - 2030), trên cơ sở đánh giá thực hiện chương trình giai đoạn I (2021 - 2025), tại kỳ họp đầu tiên năm 2026, Chính phủ sẽ trình Quốc hội nội dung cụ thể và nguồn lực thực hiện (dự kiến 134.270,70 tỷ đồng).
Đây mới là mức kinh phí tối thiểu để triển khai Chương trình, do đó, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Đỗ Văn Chiến đề nghị, trong quá trình điều hành, Quốc hội giao Chính phủ tiếp tục cân đối ngân sách Trung ương để có thể hỗ trợ thêm cho Chương trình và có giải pháp huy động hợp lý nguồn vốn ODA, vốn vay tín dụng ưu đãi, vốn viện trợ từ các đối tác phát triển, các nhà tài trợ quốc tế để thực hiện các mục tiêu của Chương trình.
Ưu tiên những dự án cần thiết, cấp bách
Góp ý vào báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư của Chính phủ, đại biểu các bộ, ngành, địa phương đều thống nhất cho rằng: Nhu cầu vốn đầu tư cho Chương trình là rất lớn, trong khi khả năng cân đối ngân sách nhà nước trước mắt chưa thể đáp ứng. Chính vì vậy, khi thiết kế dự án khả thi của chương trình, thay vì thực hiện tất cả các dự án cùng lúc, nên sắp xếp thực hiện theo thứ tự ưu tiên. Cụ thể như đầu tư các công trình kết cấu hạ tầng thật sự cần thiết, cấp bách và chưa được đầu tư hoặc đang đầu tư dở dang; giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt đảm bảo đời sống của đồng bào một cách bền vững.
“Chúng ta đã có rất nhiều chương trình dành cho vùng DTTS, nhưng đến nay số xã, thôn bản khó khăn vẫn chưa giảm được bao nhiêu. Theo đó, để Chương trình đạt mục tiêu đề ra, bên cạnh việc tập trung vào các dự án cấp thiết, có sức lan tỏa, ảnh hưởng cao; cần đầu tư cho những dự án có tác động để cả vùng đi lên, thay vì đầu tư trực tiếp, dàn trải vào các hộ” – chuyên gia Nguyễn Hải Hữu góp ý.
Trước những băn khoăn của nhiều đại biểu về sự trùng lắp nội dung của một số dự án của Chương trình với các dự án của Chương trình xây dựng nông thôn mới đang triển khai; ông Hoàng Xuân Lương - nguyên Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm UBDT thẳng thắn: So với xã vùng III của miền xuôi, các xã miền núi biên giới còn rất nhiều khó khăn nhưng vẫn có mức đầu tư như nhau. Chính vì vậy, thay vì tính chuyện cắt giảm nguồn vốn đầu tư vào vùng DTTS và miền núi, nên tìm cách để các nguồn vốn này được triển khai hiệu quả. “Hơn 137.000 tỷ cho giai đoạn I của Chương trình là lớn so với nguồn ngân sách hạn hẹp, nhưng để đầu tư có chất lượng cho vùng DTTS và miền núi thì nguồn vốn này vẫn còn rất nhỏ”.
Bên cạnh đó, góp ý cho báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, các đại biểu cũng lưu ý cần quan tâm đến những tiêu chí như: Trình độ phát triển, khả năng hấp thụ chính sách của mỗi nhóm dân tộc. Không thể áp dụng một cách làm chung cho các nhóm dân tộc có sự phát triển không giống nhau. “Việc bố trí nguồn vốn, thiết kế dự án cần tính đến những thay đổi từng ngày của thực tế, trong khi Chương trình có thời gian thực hiện lên tới 10 năm” – đại biểu Đinh Công Sỹ - Ủy ban đối ngoại của Quốc hội nêu vấn đề.