Xuất khẩu dịch vụ: Hạn chế tình trạng nhập siêu

Dịch vụ logistics có thể mang lại kim ngạch xuất nhập khẩu lớn

Tiềm năng chưa được khai thác

Bộ Công Thương nhận định, Việt Nam có nhiều mặt hàng dịch vụ đã được xếp vào nhóm tiềm năng cao, như: Du lịch, XK lao động, dịch vụ vận tải, phần mềm… Tuy nhiên, thống kê trong nhiều năm gần đây cho thấy, nước ta thường xuyên nhập siêu trong lĩnh vực này.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, kim ngạch XK dịch vụ quý I/2018 ước đạt 3,9 tỷ USD, tăng 18,2% so với cùng kỳ năm 2017. Trong đó, dịch vụ du lịch đạt 2,8 tỷ USD, tăng 23,3%; dịch vụ vận tải đạt 700 triệu USD, tăng 8,5%... Kim ngạch nhập khẩu dịch vụ ước tính đạt 4,3 tỷ USD, tăng 7,8% so với cùng kỳ năm trước, trong đó dịch vụ vận tải đạt 2 tỷ USD, tăng 11,1%; dịch vụ du lịch đạt 1,4 tỷ USD, tăng 9,2%... Nhập siêu dịch vụ quý I là 391 triệu USD, bằng 10% kim ngạch XK dịch vụ.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, mức nhập siêu này là do nhiều ngành dịch vụ của ta chưa phát huy được hết tiềm năng. PGS-TS. Phạm Tất Thắng - nghiên cứu viên cao cấp (Bộ Công Thương) - đánh giá, Việt Nam với hệ thống cảng biển dày đặc, cộng với việc hội nhập ngày càng sâu rộng với thế giới và khu vực, hoàn toàn có thể phát triển mạnh mẽ ngành dịch vụ logistics để trở thành trung tâm logistics cho hàng hóa các quốc gia thực hiện xuất nhập khẩu trong khu vực. Tuy nhiên, hiện nay, dịch vụ logistics chưa phát triển mạnh, phải sử dụng của các doanh nghiệp (DN) nước ngoài.

Với ngành du lịch, trên bảng xếp hạng năng lực cạnh tranh du lịch toàn cầu năm 2017 của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), Việt Nam ở vị trí 67/136 nền kinh tế. Tuy nhiên, theo Tổng cục Du lịch, ngành du lịch Việt Nam vẫn chưa phát huy hết tiềm năng trong việc phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, là một trong những biện pháp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Một ví dụ khác, thống kê của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho thấy, năm 2017, cả nước đưa được 134.751 lao động đi nước ngoài làm việc, bằng 106,7% so với tổng số lao động đi XK trong năm 2016. Thế nhưng, XK lao động của Việt Nam mới chỉ tập trung vào các nghề đơn giản như: Xây dựng, cơ khí, dệt may, chế biến thủy sản, vận tải biển… Trong khi đó, nguồn nhân lực các ngành đòi hỏi trình độ chuyên môn cao như công nghệ thông tin, dịch vụ phần mềm, dịch vụ tài chính, logistics… chưa được quan tâm đào tạo và XK.

Giải pháp giảm nhập siêu dịch vụ

Theo TS. Lê Đăng Doanh - Nguyên Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế trung ương - để giảm nhập siêu dịch vụ, yếu tố quan trọng hàng đầu là phải tăng XK các dịch vụ nước ta có thế mạnh. “Việt Nam hoàn toàn có khả năng phát triển dịch vụ đa dạng hơn như du lịch kết hợp chữa bệnh tại các khu vực suối nước nóng. Ngoài ra, các dịch vụ về phần mềm, công nghệ thông tin, ngân hàng phải được phát triển mạnh mẽ và hiện đại hóa để theo kịp tốc độ phát triển của các nước trong khu vực và thế giới” - TS. Lê Đăng Doanh chỉ rõ.

Đồng ý kiến, chuyên gia kinh tế Lưu Bích Hồ cho rằng, cần phát triển ngành du lịch theo hướng không chỉ tập trung tăng lượng khách vào mà phải tăng chất lượng dịch vụ để thu được nhiều phí hơn bằng sản phẩm du lịch đa dạng, phong phú hơn.

Đặc biệt, tận dụng lợi thế từ hệ thống cảng biển, cần phát triển mạnh hơn dịch vụ logistics bởi với kim ngạch xuất nhập khẩu đã đạt trên 420 tỷ USD, độ mở của nền kinh tế lớn, dịch vụ logistics là một mảng quan trọng có thể mang lại kim ngạch lớn.

Bộ Công Thương đang đẩy mạnh triển khai Quyết định 200/QĐ-TTg ngày 14/2/2017 của Thủ tướng Chính phủ về Kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam. Với các hoạt động mạnh trong việc đào tạo nhân lực, kết nối DN, tạo cơ chế xây dựng trung tâm logistics mạnh…, có thể kỳ vọng sự phát triển mạnh mẽ của ngành nghề này trong thời gian tới.