Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nói gì về giảm tỉ lệ xét tuyển sớm?

Tại Họp báo Chính phủ thường kỳ diễn ra chiều 7/12, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn đã làm rõ những vấn đề liên quan đến dự thảo Quy chế chỉ tiêu xét tuyển sớm do cơ sở đào tạo quy định, nhưng không vượt quá 20% chỉ tiêu của từng ngành, nhóm ngành đào tạo đang nhận được sự quan tâm của dư luận.

Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho biết, cũng như các bộ, ngành khác khi sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật, đều dựa trên căn cứ pháp lý và thực tiễn. Qua quá trình triển khai quy chế tuyển sinh từng năm, đặc biệt là theo dõi và lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, những người trong cuộc trực tiếp tuyển sinh, đào tạo các trường, các sở, quản lý giáo dục… “Chúng ta muốn điều chỉnh quy chế tuyển sinh phải dựa trên những quy tắc. Những quy tắc quan trọng nhất trong giáo dục đó chính là công bằng, chất lượng. Bên cạnh đó, cố gắng nâng cao hiệu quả cũng như tạo thuận lợi cho các thí sinh và các trường” - Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho hay.

Lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết thêm, ngay ngày hôm qua, bộ cũng tổ chức tọa đàm thẳng thắn, cởi mở, có sự tham gia của khoảng 50 chuyên gia - những người có kinh nghiệm nhiều năm; những người trực tiếp làm công tác tuyển sinh, đào tạo tại các cơ sở giáo dục đại học; và cả những Giám đốc, Phó Giám đốc các Sở Giáo dục và Đào tạo, những người trực tiếp quản lý công tác giảng dạy, tổ chức giảng dạy học sinh phổ thông… Tại đây, ý kiến của các chuyên gia, những người trong cuộc hết sức đồng thuận với dự thảo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, bám theo nguyên tắc công bằng, chất lượng, hiệu quả.

Phân tích sự cần thiết cũng như tác động của việc sửa đổi này, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho hay, xuất phát điểm của việc xét tuyển sớm cách đây khoảng 6 - 7 năm. Trước kia xét tuyển chung sau khi các em có kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Từ năm 2017, bắt đầu có một số cơ sở đào tạo xét tuyển sớm bằng học bạ và một số thành tích khác của học sinh. “Khi một cơ sở đào tạo xét tuyển sớm thì giống như cuộc chạy đua, một cơ sở làm thì các cơ sở đào tạo khác không thể đứng yên được mà cũng phải lao vào cuộc cạnh tranh vất vả” - ông Sơn nói.

Theo đó, các cơ sở đào tạo phải chuẩn bị từ đầu năm cho công tác tuyển sinh, thu hồ sơ, xét tuyển và các em học sinh đang học lớp 12 cũng đôn đáo chạy các chứng chỉ, làm hồ sơ; các thầy cô giáo phải xác nhận các thủ tục giấy tờ… để gom tuyển sinh. “Tất cả vất vả nhưng hiệu quả mang lại không cao. Cứ có 8 nguyện vọng trúng tuyển trong xét tuyển sớm thì chỉ có 1 nguyện vọng nhập học; hay có 2 thí sinh trúng tuyển sớm thì sau có 1 em nhập học” - lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết.

Thứ trưởng phân tích thêm, khi xét tuyển sớm mỗi trường làm một cách độc lập và khi Bộ Giáo dục và Đào tạo tiến hành hệ thống xét tuyển chung để các thí sinh có thể lựa chọn các nguyện vọng vào các trường, các ngành thì mới sinh ra thí sinh ảo. Tỉ lệ chung là thế nhưng từng trường, từng ngành không thể dự đoán được tỉ lệ ảo dẫn đến các trường có tâm lý muốn xét tuyển sớm để đủ chỉ tiêu hay được nhiều chỉ tiêu xét tuyển sớm, dẫn đến xác định các chỉ tiêu và điểm chuẩn trúng tuyển không chắc chắn và thường điểm chuẩn sẽ phải thấp đi để có thể tuyển được nhiều hơn.

Theo Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn, không dự báo được tỉ lệ trúng tuyển và tỉ lệ ảo gây ra thiệt hại rất lớn. “Chúng ta thấy vài năm vừa rồi, điểm chuẩn trong đợt chung một số ngành tăng vọt. Có em 25 điểm trúng tuyển ngành này nhưng cuối cùng điểm chuẩn trúng tuyển sau lại là 26 điểm, trong khi có xét tuyển sớm thì em thí sinh xét tuyển sớm đã trúng tuyển rồi. Từ sự không công bằng dẫn đến chất lượng không bảo đảm” - ông Sơn phân tích.

Vì xét tuyển sớm các em chưa hoàn thành chương trình tốt nghiệp trung học phổ thông đã xét tuyển rồi, điều đó cũng tạo ra không công bằng. Những em nào có điều kiện có thể học sớm, học trước hoàn thành chương trình học kỳ I nhưng hầu hết các em phải đến tháng 5 mới hoàn thành chương trình. Như vậy, điểm xét tuyển dựa trên kết quả học tập của các em là không đồng đều, cũng tạo ra bất công.

“Một điểm tác động tiêu cực đến dạy và học phổ thông chính là nhiều em có tâm lý đã trúng tuyển rồi nên không quan tâm chuyện học hành nữa, đến lớp chỉ để ngồi chơi. Nhiều em vào lớp 10 trường chuyên gần như là yên tâm trúng tuyển rồi và không tập trung vào học toàn diện, học những môn thực sự cần thiết cho đào tạo sau này” - Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho hay; đồng thời nhấn mạnh, chất lượng giáo dục phổ thông có tác động tiêu cực, dẫn đến cả chất lượng đào tạo đại học về sau, khi các em không chuẩn bị nền tảng tốt.

Từ những bất cập đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã lắng nghe ý kiến trực tiếp từ người trong cuộc và rút ra từ thực tiễn nhiều năm để điều chỉnh. “Khi giảm tỉ lệ xét tuyển sớm xuống, chỉ những em thực sự có năng lực vượt trội mới được tuyển thẳng. Các em tập trung vào đợt xét tuyển chung bảo đảm sự công bằng, chất lượng cũng như hiệu quả và thuận lợi” - ông Sơn nói.

Theo Lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo, với giới hạn 20% chỉ tiêu xét tuyển sớm thì tỉ lệ trúng tuyển khoảng 5 - 7%, các em thí sinh tập trung vào xét tuyển bình đẳng. Nhiều ý kiến của các chuyên gia, người làm công tác tuyển sinh còn đề nghị bỏ xét tuyển sớm, bộ sẽ cân nhắc, xem xét nên rút ngắn tỷ lệ hay bỏ xét tuyển sớm để tạo sự công bằng.

Bên cạnh đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo và các trường sẽ tổ chức đầy đủ cơ sở dữ liệu về điểm học bạ, điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông, điểm đánh giá năng lực, điểm đánh giá tư duy đưa lên hệ thống điện tử. Khi đó, các trường chỉ cần lựa chọn chỉ tiêu để xét tuyển; thí sinh học hết lớp 12 chỉ phải lựa chọn nguyện vọng, không phải nộp hồ sơ đến từng trường mà chỉ cần lựa chọn đúng ngành, đúng trường trên hệ thống. “Việc thực hiện chuyển đổi số toàn diện hệ thống sẽ tạo sự thuận lợi cho tất cả chúng ta” - Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn khẳng định.