Thị trường M&A sẽ khởi sắc?

Ông đánh giá như thế nào về hoạt động M&A 6 tháng đầu năm nay?

Giao dịch M&A 6 tháng vừa qua đã có những nét khởi sắc nhất định. Tuy nhiên, có mấy điểm cần lưu ý trong hoạt động M&A 6 tháng đầu năm 2020. Thứ nhất, các hoạt động M&A chủ yếu diễn ra ở doanh nghiệp (DN) vừa và nhỏ, DN lớn rất ít. Điểm này khác so với những năm trước đây với các giao dịch M&A hàng tỷ USD. Thứ hai, hoạt động M&A tập trung vào một số ngành, nghề dễ bị đối tác nước ngoài lợi dụng để xuất khẩu hàng hóa như: dệt may, da giày, gỗ… Thứ ba, vốn có nguồn gốc hay liên quan tới Trung Quốc chiếm nhiều. Đây là điều đáng suy ngẫm, bởi rất có thể, họ đang đón đầu làn sóng hội nhập Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) bắt đầu có hiệu lực từ 1/8 để được hưởng lợi về thuế.

Khi các DN này nắm phần vốn nhất định, họ có thể nhập linh phụ kiện, nguyên phụ liệu… từ nước ngoài và xuất khẩu. “Rửa xuất xứ” để hưởng lợi là sự nguy hiểm không chỉ cho bản thân DN mà cho cả các ngành hàng khi phía đối tác có sự nghi ngờ và kiểm tra. Một vấn đề nữa được đưa ra, do các giao dịch chủ yếu là vừa và nhỏ, hoạt động M&A không đạt được kết quả như mong muốn. Ngoài ra, dưới tác động của dịch Covid-19, nhiều DN gặp khó khăn về vốn, thị trường xuất khẩu hàng hóa bị định giá trị thấp hơn so với thực tế. Như vậy, chúng ta sẽ “thiệt đơn, thiệt kép”, cần cảnh báo với các chủ thể DN để có được quá trình M&A đảm bảo được mục tiêu nhà nước cũng như DN mong muốn.

Xu hướng M&A những tháng cuối năm 2020 sẽ diễn ra như thế nào, thưa ông?

Đại dịch Covid-19 đã và đang gây ra những tác động ở quy mô chưa từng có đối với nền kinh tế thế giới, khiến tình hình M&A thay đổi nhanh chóng và làm nảy sinh những cân nhắc mới về thương vụ mà các bên liên quan cần lưu ý. Tuy nhiên, Việt Nam được biết đến như một môi trường đầu tư an toàn, ổn định. Đây là vị thế thuận lợi cho những tiến triển tích cực ở thị trường M&A giai đoạn hậu Covid-19.

Ở một khía cạnh khác, đại dịch Covid-19 diễn ra càng lâu, DN trong nước càng khó khăn. Việc kích cầu tiêu dùng trong nước chỉ đến một giới hạn nhất định, không phải DN hay mặt hàng nào cũng có thể bắt được thị trường. Trong khi đó, nhiều DN xuất khẩu vẫn đang phải đối diện với sự đình trệ đơn hàng hoặc không ký được các đơn hàng mới. Do đó, những tháng cuối năm 2020 sẽ có xu thế về M&A. Nhiều DN nhỏ gặp khó khăn muốn bán, nhưng bản thân các DN lớn cũng gặp khó nên phải dành nguồn lực để tái cấu trúc DN. Như vậy, về phía người bán (muốn thực hiện M&A) tăng lên, trong khi thời điểm này, giá của tài sản nói chung và của DN nói riêng đang đi xuống. Người mua cũng tích cực “săn lùng”, làm trào lưu M&A những tháng cuối năm 2020 tăng lên.

Có ý kiến cho rằng, năm 2021, thị trường chứng kiến nhiều thành quả hơn trong các hoạt động M&A. Ông đánh giá như thế nào về nhận định này?

Trên thực tế, chúng ta đang trong giai đoạn khó khăn. Mặc dù vốn đầu tư nhà nước và tư nhân 6 tháng đầu năm tăng lên mạnh hơn so với vốn FDI, nhưng rõ ràng, nền kinh tế đang rất “khát” vốn. Việc tìm kiếm nguồn cung tiền mặt, thanh khoản là vấn đề đối với DN sản xuất. Trong khi đó, tài sản của DN là tài sản tư nhân. Vì thế, các chủ sở hữu mới là người quyết định trong hoạt động M&A.

Thực tế, các DN cũng rất cần M&A. Tuy nhiên, nếu dự báo đến năm 2021, thị trường sẽ chứng kiến nhiều thành quả hơn từ hoạt động M&A thì hơi sớm. Điều này phụ thuộc rất lớn vào diễn biến dịch Covid-19.

Xin cảm ơn ông!