Thanh Hóa: Sản phẩm OCOP khơi dậy tiềm năng, tạo sinh kế cho người nông dân

Sau 6 năm triển khai thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã khơi gợi sự phát triển kinh tế nông nghiệp, góp phần xây dựng nông thôn mới bền vững, đưa ngành nông nghiệp trở thành trụ đỡ của nền kinh tế quốc gia.

Thay đổi tư duy sản xuất

Tỉnh Thanh Hóa là một trong những địa phương có thế mạnh về sản xuất nông nghiệp, với gần 200 làng nghề truyền thống và hơn 600 hợp tác xã (HTX) nông nghiệp. Sau 6 năm thực hiện Chương trình OCOP đã tạo được bước chuyển biến rõ nét trong phát huy thế mạnh vùng miền. Đến nay toàn tỉnh đã có 479 sản phẩm OCOP. Trong đó, có 23 sản phẩm OCOP được xuất khẩu, tiêu thụ tại các thị trường khó tính.

Trước đây, ngành nông nghiệp của tỉnh Thanh Hóa chủ yếu phục vụ nhu cầu tiêu dùng, một số nơi chuyển sang sản xuất hàng hóa nhưng hiệu quả đem lại không nhiều, do chất lượng, mẫu mã, hình thức kinh doanh còn đơn điệu. Tuy nhiên, từ khi triển khai thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm, các chủ thể đã tích cực sáng tạo, đầu tư nâng cấp sản phẩm, trở thành thương hiệu của vùng miền, đem lại hiệu quả kinh tế cao.

Đặc biệt, tại các xã thuộc khu vực miền núi, điều kiện thuận lợi để khai thác du lịch sinh thái cộng đồng và phát triển nông nghiệp dưới tán lá rừng. Ngay sau khi Chương trình OCOP được triển khai, các địa phương đã chủ động đăng ký tham gia. Chuyển đổi từ sản xuất thô sang chế biến để nâng cao giá trị, giải quyết việc làm cho nhiều lao động ở địa phương.

Đơn cử như HTX Nông Lâm Thành Chung xã Quang Chiểu (huyện Mường Lát) với sản phẩm OCOP gạo nếp Cay Nọi. Xã Quang Chiểu có khoảng 400ha đất nông nghiệp thì có 300ha trồng gạo nếp Cay Nọi. Trước đây, người dân chủ yếu sản xuất phục vụ nhu cầu của gia đình, từ khi có Chương trình OCOP, HTX Thành Chung đã quy hoạch vùng nguyên liệu, tập trung sản xuất sạch, đưa gạo nếp của quê hương thành sản phẩm OCOP. Từ đó, giá trị sản phẩm không ngừng được nâng cao.

Bà Lương Thị Nông Giám đốc HTX nông lâm Chung Thành cho biết: “Gạo nếp Cay Nọi có vị thơm, độ dẻo hơn so với giống khác nên được bà con lấy giống từ Lào về sản xuất để phục vụ nhu cầu tiêu dùng. Từ khi gạo Cay Nọi được công nhận là sản phẩm OCOP, gạo nếp Cay Nọi đã trở thành sản phẩm nông nghiệp hàng hóa được thị trường ưa chuộng thì cuộc sống của những nông dân chân lấm tay bùn được đổi thay từng ngày. Sản phẩm thu hoạch đến đâu tiêu thụ hết đến đấy, thậm chí nhiều thương lái còn phải vào tận nơi đặt tiền trước mới mua được”.

Hay như HTX Dịch vụ nông nghiệp Yên Lạc của huyện Như Thanh. Từ khi thực hiện Chương trình OCOP đã thực sự trở thành làn gió mới, thay đổi tư duy sản xuất của bà con nông dân từ sản xuất nhỏ lẻ, manh mún chuyển sang sản xuất hàng hóa, nâng cao giá trị sản phẩm.

Ông Phạm Công Bảo Giám đốc HTX Dịch vụ Nông nghiệp Yên Lạc cho biết: “Trước khi triển khai thực hiện Chương trình OCOP, các hộ trồng dong riềng trong xã chủ yếu phục vụ nhu cầu gia đình, số ít bán thô cho các thương lái nên hiệu quả kinh tế chưa cao. Từ khi được tư vấn về xây dựng thương hiệu OCOP, HTX đã quy hoạch, mở rộng vùng nguyên liệu, đầu tư máy móc, sản xuất miến dong đem lại hiệu quả kinh tế cao. Đến nay sản phẩm miến dong Yên Lạc được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao”.

Đưa khoa học kỹ thuật vào sản xuất

Nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng, giúp sản phẩm của vùng quê có thể cạnh tranh được với các sản phẩm nhập khẩu. Những năm qua, các chủ thể sản phẩm OCOP đã chủ động đầu tư mua sắm trang thiết bị, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật hiện đại vào trong sản xuất để nâng cao giá trị sản phẩm.

Ngoài ra, tỉnh Thanh Hóa đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ các đối tượng sản xuất, kinh doanh khai thác tiềm năng, lợi thế để thúc đẩy tổ chức sản xuất, mở rộng thị trường, nâng cao giá trị sản phẩm. Các sản phẩm OCOP nông nghiệp đều được xuất theo các tiêu chuẩn ISO, HACCP, VietGAP, GlobalGAP, có tem truy xuất nguồn gốc, mẫu mã, bao bì đẹp, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường, trong đó có thị trường xuất khẩu.

Đặc biệt, tại các xã miền núi, trước đây, nhiều người còn chưa hiểu thế nào là chuyển đổi số, không biết cách giới thiệu sản phẩm, không biết bán hàng trên trang thương mại điện tử… Tuy nhiên, từ khi khi sản phẩm của họ được công nhận là sản phẩm OCOP, thông qua các lớp tập huấn, họ đã tự tin livestream bán hàng giới thiệu sản phẩm qua các sàn thương mại. Đặc biệt sử dụng thành thạo các app vận chuyển, quản lý được đơn hàng và khách hàng, tiết kiệm thời gian và chi phí.

Ông Phạm Bá Kiên, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX dịch vụ nông nghiệp Kiên Thọ, xã Kiên Thọ, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa cho biết: “Từ tháng 2 năm 2019, thực hiện chương trình hợp tác với Công ty Cổ phần mía đường Lam Sơn, HTX đã tiến hành trồng dưa kim hoàng hậu theo tiêu chuẩn Global Gap, đặc biệt chú trọng đến tiêu chí an toàn thực phẩm. Mỗi năm, Hợp tác xã canh tác 3 vụ, thu hoạch khoảng 35 tấn dưa kim hoàng hậu. Ngoài ra, HTX cũng tập trung cải tiến, hoàn thiện về tạo mã QRcode, in nhãn mác, thiết kế bao bì sản phẩm, xác lập quyền sở hữu trí tuệ, xây dựng website bán sản phẩm trực tuyến... Qua đó, góp phần khẳng định thương hiệu của sản phẩm, tạo dựng niềm tin trong lòng khách hàng”.

Từ thực tế trên cho thấy, Chương trình OCOP không chỉ khơi dậy tiềm năng, lợi thế khu vực nông thôn mà còn góp phần nâng cao thu nhập cho người dân. Qua đó, thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển, góp phần xây dựng nông thôn mới đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững.

Trao đổi với Phóng viên Báo Công Thương Chương trình OCOP trong phát triển kinh tế Nông thôn ông Nguyễn Trọng Thành Phó Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Ngọc Lặc cho biết: “Trước đây, ngành nông nghiệp của huyện chủ yếu phục vụ nhu cầu tiêu dùng. Sau khi thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm, các chủ thể đã tích cực sáng tạo, đầu tư cơ sở hạ tầng, nâng cao giá trị sản phẩm qua đó đưa các sản phẩm trở thành thương hiệu của vùng đem lại hiệu quả kinh tế cao cao hơn. Đến nay trên địa bàn huyện có 13 sản phẩm đuợc công nhận sản phẩm OCOP 3 sao, huyện quyết tâm tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình OCOP để nâng cao chất lượng các sản phẩm, khơi dậy tiềm năng, lợi thế khu vực nông thôn, nhằm nâng cao thu nhập cho người dân trên địa bàn huyện, góp phần cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với tiểu thủ công nghiệp, ngành nghề và du lịch nông thôn”.

Có thể khẳng định, Chương trình Mỗi xã một sản phẩm thực sự trở thành làn gió mới trong phát triển kinh tế nông nghiệp, tác động tích cực, đậm nét đến phát triển kinh tế nông thôn của tỉnh Thanh Hóa. Qua đó, góp phần chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ sang sản xuất theo hướng liên kết chuỗi giá trị, theo tiêu chuẩn, quy chuẩn, có truy xuất nguồn gốc và theo nhu cầu thị trường.