Nâng cấp ATIGA thành hiệp định hiện đại, hỗ trợ tốt cho doanh nghiệp

ASEAN ưu tiên đàm phán nâng cấp Hiệp định ATIGA

Theo thông tin từ Bộ Công Thương, trong tiến trình hội nhập kinh tế ASEAN, Việt Nam đã hoàn thành nhiều lộ trình cam kết quan trọng, góp phần vào mục tiêu chung của ASEAN, góp phần nâng cao vị thế và tiếng nói của Việt Nam trên trường quốc tế.

Liên quan đến Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA), kể từ khi hiệp định được đưa vào thực thi, đến năm 2018, Việt Nam đã đưa thuế nhập khẩu về 0% đối với 98% biểu thuế.

Cùng với đó, trong quá trình thực thi hiệp định, Việt Nam đã cùng với các nước ASEAN thúc đẩy các cam kết, sáng kiến về thuận lợi hóa thương mại và minh bạch như: Xây dựng Cơ sở dữ liệu thương mại ASEAN (ATR), thực hiện trao đổi Giấy chứng nhận xuất xứ Mẫu D thông qua cơ chế Một cửa ASEAN (ASW), xây dựng Cơ chế tham vấn cho doanh nghiệp qua nền tảng ASSIST...

Tuy nhiên, theo cam kết của Hiệp định ATIGA, các nước ASEAN đã thực hiện xóa bỏ thuế quan với tỷ lệ gần 99%, như vậy, cơ hội cho các nước thành viên tận dụng, khai thác hiệp định là không còn.

Chính vì vậy, với mục tiêu tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp trong việc áp dụng các quy định về quy tắc xuất xứ để có thể tận dụng hiệu quả các ưu đãi của hiệp định ATIGA, đồng thời giải quyết các vướng mắc còn tồn tại hiện nay trong quá trình cấp và kiểm tra xuất xứ hàng hóa, tại Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN hẹp lần thứ 28 (AEMR28) diễn ra vào ngày 16/3/2022, các nước ASEAN đã thống nhất chính thức khởi động đàm phán nâng cấp Hiệp định ATIGA nhằm thúc đẩy hơn nữa thương mại nội khối và phát triển các chuỗi cung ứng khu vực.

Kể từ năm 2022 đến nay, việc đàm phán nâng cấp Hiệp định ATIGA là một trong những ưu tiên quan trọng nhất của ASEAN. Do đó, các nước ASEAN nhất trí bố trí nguồn lực cho việc thúc đẩy và hoàn tất cơ bản đàm phán nâng cấp hiệp định này theo lộ trình đặt ra vào cuối năm 2024.

Đáng chú ý, theo Vụ Chính sách thương mại đa biên, kể từ khi khởi động đàm phán vào năm 2022 đến hết tháng 11/2024, Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng phương án và tham gia 12 phiên đàm phán nâng cấp, tập trung vào những vấn đề thương mại hàng hóa truyền thống như: Minh bạch hóa, xử lý hàng rào phi thuế quan, tạo thuận lợi thương mại để thúc đẩy hơn nữa thương mại nội khối ASEAN, cũng như những vấn đề mới nổi nhằm đảm bảo hiệp định trở thành một hiệp định thương mại hiện đại, hướng tới tương lai, đáp ứng tình hình mới của khu vực và toàn cầu.

Cho đến nay, sau 12 phiên đàm phán, hiện nay, các nước đã hoàn thành phần lớn công việc đàm phán, trong đó, đã kết thúc đàm phán 03 Chương gồm: (i) Chương Doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME); (ii) Chương Hợp tác Kinh tế Kỹ thuật (ECOTECH); (iii) Chương Các ngoại lệ chung và ngoại lệ an ninh. Ngoài ra, 3 Chương đã kết thúc cơ bản đàm phán gồm: (i) Chương Thủ tục hải quan và Tạo thuận lợi thương mại, (ii) Chương Thương mại và Môi trường, (iii) Chương Tiêu chuẩn, Quy chuẩn và Quy trình đánh giá sự phù hợp.

Xây dựng ATIGA trở thành hiệp định hiện đại, hướng tới tương lai

Theo đánh giá từ giới chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp, việc nâng cấp Hiệp định ATIGA kịp thời là điều cần thiết để đáp ứng và đi trước những thay đổi toàn cầu, đồng thời phù hợp với chương trình nghị sự mang tính chuyển đổi của ASEAN.

Hiệp định ATIGA được nâng cấp sẽ đơn giản hóa hơn nữa các quy tắc xuất xứ hàng hóa, mở rộng việc áp dụng các công nghệ thương mại và chứng từ số hoá, đồng thời hài hòa hóa các quy định và tiêu chuẩn kỹ thuật.

Việc nâng cấp Hiệp định ATIGA cũng sẽ tạo thuận lợi thương mại cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, giải quyết các mối quan tâm về tính bền vững và tuần hoàn, cũng như thúc đẩy thương mại kỹ thuật số.

Trong buổi họp trực tuyến Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN đặc biệt về đàm phán nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (Hiệp định ATIGA) diễn ra chiều ngày 7/2, tham dự trực tuyến từ điểm cầu trụ sở Bộ Công Thương, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh về sự cấp thiết phải sửa đổi, nâng cấp Hiệp định ATIGA.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, với ATIGA, các nước ASEAN đã thực hiện xóa bỏ thuế quan gần 99% tổng số dòng thuế đối với các mặt hàng. Do đó, khả năng tăng kim ngạch thương mại giữa các nước trong khối ASEAN là rất khó.

Vì vậy, trong buổi họp trực tuyến, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên hy vọng các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN sớm đạt được sự đồng thuận trong các vấn đề còn đang vướng mắc để kết thúc đàm phán việc nâng cấp Hiệp định ATIGA vào tháng 3/2025, tiến tới ký kết một Nghị định thư sửa đổi Hiệp định ATIGA trong năm nay.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tin tưởng, sau khi được nâng cấp, Hiệp định ATIGA sẽ trở thành một hiệp định hiện đại, hướng tới tương lai, đáp ứng tình hình mới của khu vực và toàn cầu.

Hiệp định ATIGA được nâng cấp và hướng tới tương lai sẽ có những tác động đáng kể đến các doanh nghiệp và các bên liên quan. ATIGA được nâng cấp sẽ hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng tốt hơn các lợi ích của Hiệp định thông qua việc giảm chi phí tuân thủ và tăng cường các biện pháp tạo thuận lợi thương mại.

Không những vậy, sau khi được nâng cấp, Hiệp định ATIGA cũng sẽ góp phần giảm chi phí thương mại, giảm các rào cản pháp lý, giải quyết các nút thắt hậu cần và đưa ASEAN vào con đường tăng trưởng kinh tế bền vững và bao trùm hơn.