Mùa vàng trên rẻo cao
Với địa hình núi cao, suối sâu, địa hình phức tạp… ruộng bậc thang từ bao đời đã trở thành hình thức canh tác sáng tạo của đồng bào DTTS ở nhiều tỉnh miền núi. Tùy vào điều kiện tự nhiên của mỗi khu vực, bà con có thể canh tác 1 hay 2 vụ, trồng lúa nước hay lúa nương trên các diện tích ruộng này. Với vụ mùa chính, thời gian thu hoạch lúa thường kéo dài trong khoảng 3 tuần (từ cuối tháng 9 đến giữa tháng 10). Đây cũng là vụ thu hoạch lúa chủ đạo trong năm của hầu hết các hộ gia đình và là vụ lúa duy nhất đối với một số địa phương khan hiếm nguồn nước… Chính vì vậy, vụ thu hoạch này cũng được xem là mùa hy vọng, mùa no ấm của nhiều hộ đồng bào DTTS sống dựa vào cây lúa.
Vụ mùa năm nay, lúa tương đối được mùa, đi đến đâu, trò chuyện bên nương lúa với người Dao, người Mông, người Tày hay người Thái đều bắt gặp những nụ cười rạng rỡ, người già đến trẻ em, ai ai cũng háo hức với công việc cắt, tuốt và chuyển lúa về nhà…
| Đồng bào các dân tộc rộn ràng thu hoạch lúa |
Thay vì đập lúa nhọc nhằn như trước kia, khoảng 5 năm trở lại đây, cứ 10 hộ thì có đến 7 hộ đã sắm được máy tuốt lúa. Nhờ đó, việc tuốt lúa đã nhanh gấp 3 lần, người nông dân cũng nhàn hơn rất nhiều. Vừa gặt xong khoảng ruộng thấp, đang chuyển máy tuốt lên khoảng ruộng cao, anh Hoàng Văn Tỵ, dân tộc Tày ở xã Thàng Tín, Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang phấn khởi chia sẻ: “Mua máy tuốt đạp chân hơn 2 triệu đồng/cái, máy tuốt chạy bằng động cơ thì đắt hơn khoảng 1 triệu đồng. Giờ nhà nào cũng cố gắng mua rồi. Ai chưa có thì đợi anh em gặt xong rồi mượn…”.
| Các nếp nhà ẩn hiện bên những ruộng lúa chín vàng |
Nếu như ruộng bậc thang đã cung cấp lương thực, nuôi sống nhiều thế hệ người DTTS ở vùng cao, giờ đây, nhiều địa phương như: Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái… còn khai thác vẻ đẹp riêng có của ruộng bậc thang vào việc phát triển du lịch; mở ra hướng đi mới, góp phần tăng thu nhập cho nhiều hộ đồng bào.
| Trẻ em nô đùa bên những bao thóc thơm hương lúa mới |
Lúa đã được gặt, thóc đang được hong khô, từng bao thóc căng tròn đang được gác lên gác bếp, cất vào trong kho, đổ đầy bồ lớn, bé. Sau những ngày tháng nhọc nhằn bán mặt cho đất, bán lưng cho trời, một mùa vàng no ấm lại đang về với đồng bào dân tộc trên các rẻo cao.