Lan tỏa nghệ thuật vẽ sáp ong của phụ nữ dân tộc Hmong hoa
Dân tộc thiểu số & Miền núi 25/05/2023 15:52 Theo dõi Congthuong.vn trên
Quảng Ninh: Ngày hội Kiêng gió của đồng bào dân tộc Dao Thanh Phán có gì độc đáo? Sức sống mới trên làng nghề dệt lanh Lùng Tám |
Kỹ thuật độc đáo
Chế Cu Nha - một trong 13 xã của huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái - là nơi sinh sống của cộng đồng người H’Mong hoa. Hầu hết người dân nơi đây mặc trang phục truyền thống được may bằng vải lanh với những hoa văn trang trí bằng phương pháp vẽ sáp ong, nhuộm chàm kết hợp với thêu và ghép vải.
Theo chị Lý Thị Ninh (bản Trống Tông), để vẽ hoa văn bằng sáp ong, người H’Mong hoa thường dùng vải cotton hoặc vải lanh đã giặt sạch và được làm phẳng.
Bút vẽ là một dụng cụ đặc biệt có cán bằng tre và đầu bằng hai tấm đồng nhỏ có cạnh tròn và trơn, úp vào nhau để chứa sáp ong nóng bên trong. Sáp ong là loại sáp được khai thác trong rừng.
![]() |
Kỹ thuật vẽ sáp ong độc đáo của người dân tộc Hmong hoa tại Chế Cu Nha |
Vẽ sáp ong là một kỹ thuật trang trí trên vải khá phổ biến của rất nhiều dân tộc thiểu số. Về cơ bản, đó là kỹ thuật sử dụng sáp ong nóng chảy vẽ trên mặt vải, che phủ những vị trí muốn giữ lại màu gốc của vải.
Tấm vải sẽ được nhuộm với những màu nhuộm nguội và sau cùng được luộc trong nước sôi. Sáp ong tan chảy trong nước sôi sẽ để lộ ra những phần hoa văn được che phủ. Sáp ong chỉ có thể dùng để vẽ khi ở trạng thái nóng chảy.
Để hoàn thiện sản phẩm, nghệ nhân đun nước sôi và nhúng miếng vải đã nhuộm với cao chàm vào luộc. Sáp ong sẽ tan chảy dưới sức nóng và bị tách ra khỏi tấm vải.
Lúc này các hoa văn trước đây bị sáp ong bao phủ sẽ lộ ra và có màu trắng ban đầu của vải, nổi bật trên nền vải màu chàm. Miếng vải sẽ được giặt sạch và phơi khô, sau đó được sử dụng để may vào các sản phẩm phù hợp.
Phụ nữ H'mong hoa có kỹ năng điêu luyện trong nghệ thuật vẽ trang trí bằng sáp ong. Điều này được phản ánh rõ nét trên váy, áo, địu trẻ em của nhóm dân tộc này. Mỗi sản phẩm được làm ra đều chứa đựng niềm tự hào và tình yêu của các nghệ nhân.
Chị Lý Thị Ninh cũng cho hay, phụ nữ H’Mong hoa từ khi 6-7 tuổi đã được mẹ truyền dạy cách thêu, cách làm trang phục truyền thống. Chị, em trước khi về nhà chồng đều tự may cho mình những bộ váy đẹp nhất để mang theo. Những bộ váy truyền thống đó phải làm bền bỉ hàng năm trời, thậm chí nhiều năm mới xong.
Tạo sinh kế từ nghề truyền thống
Thổ cẩm giờ đây không chỉ còn là sản phẩm tiêu dùng hàng ngày của phụ nữ H’Mong hoa ở Chế Cu Nha nữa. Năm 2009 với sự hỗ trợ của Craft Link thông qua các hoạt động tập huấn mẫu mã, giới thiệu quảng bá sản phẩm thổ cẩm đã trở thành hàng hoá, trở thành nguồn thu nhập cho chị, em. Văn hoa thổ cẩm H’Mong hoa được đưa vào những chiếc túi đeo, thắt lưng, khăn trải bàn và cả những chiếc áo mang thiết kế hiện đại, độc đáo.
![]() |
Thổ cẩm đã trở thành sinh kế của người phụ nữ Hmong hoa tại Chế Cu Nha |
Tổ hợp tác thêu dệt thổ cẩm truyền thống dân tộc H’Mong của Chế Cu Nha khởi đầu với 25 thành viên, giờ đã tăng lên 45 thành viên. Sản phẩm của tổ hợp tác được tiêu thụ tại địa phương và một phần xuất khẩu. “Ngoài tiêu thụ qua Craft Link, chị em còn tự mày mò thông qua mạng xã hội Zalo và Facebook để giới thiệu hàng hoá, bán sản phẩm sang Thái Lan và Lào” – chị Ninh nói.
Và điều bà Trần Tuyết Lan - Tổng giám đốc Công ty trách nhiệm xã hội Craft Link (Craft Link) tâm đắc khi thực hiện các dự án hỗ trợ phụ nữ vùng dân tộc thiểu số không chỉ là có thêm thu nhập, cải thiện sinh kế mà còn đem lại sự tự tin, mạnh dạn hoà nhập xã hội hiện đại của họ. Bà Trần Tuyết Lan chia sẻ, người phụ nữ H’Mong hoa thường sống biệt lập trên các vùng núi cao, quanh năm làm bạn với nương rẫy, cỏ câ nêny việc đưa họ tiếp cận với hàng hoá, thị trường là rất khó. Đến với họ, hỗ trợ họ không chỉ có lòng kiên nhẫn mà rất cần sự cảm thông, chia sẻ và đồng hành.
Sau hơn 7 năm tham gia tổ hợp tác, cuộc sống của Lý Thị Lì (bản Trống Tông) đã thay đổi đáng kể, từ chỗ không biết giờ chị có thể giao tiếp trôi chảy bằng tiếng phổ thông; từ chỗ quanh năm bận bịu với nương rẫy giờ chị đã được đi nhiều tỉnh, thành phố; từ chỗ không có thu nhập, không đủ lương thực để ăn giờ chị có thể mua áo mới cho những đứa con mỗi mùa khai giảng, mỗi dịp lễ tết.
Hơn 10 năm dự án Craft Link được triển khai, 3 năm Đề án “Phát triển sản phẩm du lịch đặc thù miền Tây Yên Bái đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030” được thực hiện, thổ cẩm truyền thống của người dân tộc H’Mong hoa tại Chế Cu Nha đã và đang được bảo tồn và phát triển. Người phụ nữ nơi đây bước ra khỏi sự ngại ngần dần chủ động được cuộc sống. |
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Có thể bạn quan tâm
Tin mới nhất

Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư vùng dân tộc và miền núi chậm

Hướng đi mới giải bài toán đầu ra cho mận Tam Hoa Bắc Hà

Đảng bộ Bình Liêu (tỉnh Quảng Ninh): Điểm tựa vững chắc cho người dân

Nông sản Sơn La tiêu thụ tốt trên sàn thương mại điện tử

Đắk Lắk: Xây dựng thương hiệu vải thiều vươn ra thế giới
Tin cùng chuyên mục

Quảng Ninh: Ngày hội Kiêng gió của đồng bào dân tộc Dao Thanh Phán có gì độc đáo?

Sức sống mới trên làng nghề dệt lanh Lùng Tám

Người lưu giữ văn hoá Thái qua cổ vật

Yên Bái: 66.200 lượt hộ nghèo địa phương đã thoát nghèo

Lào Cai: Thúc đẩy sản xuất và thương mại nông sản

3 di sản văn hoá vừa được bổ sung vào danh sách di sản văn hoá phi vật thể cấp quốc gia

Hợp tác xã phát huy vai trò ‘trụ đỡ’ vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở Nghệ An

Du lịch nông nghiệp - giải pháp hiệu quả phát triển nông thôn

Chia sẻ cơ chế, chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp các tỉnh Tây Bắc phát triển

Hà Nội dẫn đầu cả nước trong nâng cao đời sống đồng bào dân tộc thiểu số

Tuyên Quang: Huy động mọi nguồn lực trong xã hội để giảm nghèo bền vững

Cần có Nghị quyết mới về bảo vệ rừng và phát triển lâm nghiệp bền vững

Ý nghĩ nhân văn trong lễ bỏ mả của người Raglai

Vĩnh Phúc: Thành quả và định hướng trong xoá đói giảm nghèo vùng dân tộc thiểu số

Tuần Giáo - Điện Biên: Nhiều chính sách xoá đói, giảm nghèo cho đồng bào dân tộc

Tháng 5 lên cùng Điện Biên Phủ: Thời gian đi cùng khát vọng phát triển

Thương mại hoá sản phẩm của đồng bào miền núi: Câu chuyện từ thổ cẩm Lan Rừng

Độc lạ món xôi bảy màu của dân tộc Nùng Dín

Du lịch tạo sức bật cho nền kinh tế hàng hóa ở vùng cao Yên Minh (Hà Giang)
