Làn sóng doanh nghiệp Nga phá sản gia tăng

Tờ The Moscow Times đưa tin, Nga đang phải đối mặt với một làn sóng phá sản doanh nghiệp lớn khi lãi suất vay tăng mạnh và nền kinh tế bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài. Tỷ lệ lãi suất vay đã lên tới 21% và dự báo sẽ tiếp tục tăng vào tháng 12 tới. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp lâm vào tình cảnh khó khăn, đặc biệt là các công ty đã tích lũy nợ lớn với lãi suất thả nổi, gây áp lực nặng nề lên khả năng thanh toán nợ của họ.

Tăng lãi suất kéo theo khủng hoảng nợ doanh nghiệp

Kể từ quý II/2023, Ngân hàng Trung ương Nga đã thực hiện chính sách tăng lãi suất liên tục nhằm kiểm soát lạm phát và hỗ trợ đồng rúp. Tuy nhiên, lãi suất cao ngất ngưởng đang đẩy các doanh nghiệp vào tình trạng nợ nần chồng chất, với lãi suất phải trả chiếm đến 25% doanh thu. Các công ty buộc phải đối mặt với tình trạng thanh toán chậm từ khách hàng và đối tác, báo hiệu sự khủng hoảng trong khu vực doanh nghiệp.

Một trong những yếu tố chính khiến tình trạng phá sản gia tăng là sự thay đổi trong cơ cấu vay vốn. Trước khi chiến tranh bùng nổ, chỉ khoảng 20% các khoản vay doanh nghiệp có lãi suất thả nổi. Tuy nhiên, đến giữa năm 2023, con số này đã tăng vọt lên 44%, khi các doanh nghiệp vay để thay thế nhập khẩu và mua lại tài sản do các công ty nước ngoài rút khỏi Nga. Lãi suất được kỳ vọng sẽ giảm, nhưng thực tế lại trái ngược khi nền kinh tế Nga rơi vào tình trạng lạm phát cao và Ngân hàng Trung ương tiếp tục tăng lãi suất.

Khả năng thanh toán nợ khó khăn, dẫn đến phá sản gia tăng

Theo dữ liệu từ Cơ quan Đăng ký Phá sản Liên bang (Fedresurs), số lượng vụ phá sản của các công ty tại Nga đã tăng 20% trong năm nay, chủ yếu do lãi suất cao và tình trạng thiếu thanh khoản. Sự gia tăng này, ban đầu chỉ tập trung trong quý I, đang có xu hướng gia tăng khi điều kiện tài chính thắt chặt hơn, khiến việc thanh toán nợ trở nên khó khăn.

Liên minh Công nghiệp và Doanh nghiệp Nga (RSPP) cho biết tỷ lệ doanh nghiệp gặp phải vấn đề thanh toán chậm đã tăng từ 22% lên 37% trong thời gian qua. Nguyên nhân chính là khó khăn trong việc vay vốn lưu động, khiến nhiều công ty phải trì hoãn thanh toán cho nhà cung cấp và các chủ nợ khác. Những ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là bán lẻ, sản xuất và chế biến, đặc biệt là trong bối cảnh giá lương thực và nguyên liệu đầu vào tăng cao.

Các doanh nghiệp trong ngành bán lẻ đang gióng lên hồi chuông cảnh báo. Hiệp hội Trung tâm Thương mại Nga đã kiến nghị chính phủ hỗ trợ với các biện pháp như trợ giá lãi suất từ 7-10%, cơ cấu lại nợ và hoãn thanh toán từ năm đến mười năm. Nếu không có những biện pháp hỗ trợ này, khoảng 200 trung tâm thương mại có thể đối mặt với nguy cơ phá sản trong vài tháng tới. Các chủ sở hữu văn phòng và nhà kho cũng đang phải nỗ lực đàm phán lại các điều khoản với các chủ nợ để duy trì hoạt động.

Nguy cơ phá sản lan rộng trong nhiều ngành nghề

Nhiều ngành nghề khác cũng đang gặp khó khăn trong bối cảnh lãi suất cao. Ngành sản xuất giấy, chế biến gỗ và nông nghiệp đang phải đối mặt với chi phí vay vốn cao, làm giảm lợi nhuận và gia tăng nợ nần. Trong khi đó, ngành than cũng rơi vào khủng hoảng sau khi các thị trường EU bị đóng cửa do các lệnh trừng phạt. Ngành xây dựng cũng không ngoại lệ khi chương trình trợ giá thế chấp kết thúc vào tháng 7, đẩy chi phí vay mua nhà tăng vọt và làm giảm số lượng đơn vay thế chấp.

Thị trường bất động sản Nga đang trải qua những biến động lớn. Các công ty bất động sản đã phải chuyển sang cung cấp các chương trình cho vay của riêng mình, tương tự mô hình cho vay dưới chuẩn tại Mỹ, điều này khiến người vay đối mặt với rủi ro lãi suất tăng mạnh sau giai đoạn ưu đãi. Đây là một canh bạc với niềm tin rằng chính sách tiền tệ của Ngân hàng Trung ương Nga sẽ thay đổi trong vài năm tới, nhưng nếu điều này không xảy ra, Nga có thể phải đối mặt với cuộc khủng hoảng tài chính do bất động sản gây ra.

Tình hình tài chính tiêu dùng cũng không khả quan hơn. Để giảm tốc độ vay tiêu dùng, Ngân hàng Trung ương Nga đã triển khai các biện pháp nhằm kiềm chế lạm phát, song điều này đã khiến điểm tín dụng của người tiêu dùng giảm mạnh. Đến tháng 10/2024, tỷ lệ vỡ nợ trong vay tiêu dùng đã tăng 12% so với năm trước, đồng thời các khoản thanh toán nợ lâu ngày trở nên phổ biến hơn, gây lo ngại về một cuộc khủng hoảng tài chính tiềm ẩn.

Các ngành nghề chủ chốt, bao gồm bán lẻ, xây dựng và sản xuất đang phải đối mặt với những thách thức tài chính nghiêm trọng khiến khả năng phục hồi nền kinh tế Nga trở nên xa vời. Nếu không thay đổi các chính sách tiền tệ và kinh tế, Nga có thể sẽ rơi vào một cuộc khủng hoảng tài chính kéo dài, ảnh hưởng không chỉ đến các doanh nghiệp mà còn đến người dân và nền kinh tế quốc gia.