Hiệp định EVFTA, cơ hội lớn cho ngành logistics Việt Nam

Cơ hội và thách thức

Các chuyên gia nhận định, ngành logistics Việt Nam đã có những bước phát triển nhanh và mạnh với mức tăng trưởng từ 13 - 15%/năm. Trong đó, logistics được xác định là một ngành dịch vụ quan trọng, đóng vai trò hỗ trợ, kết nối và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Mặt khác, trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế giới, tham gia nhiều Hiệp định thương mại thế hệ mới trong đó có Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (Hiệp định EVFTA) đã mở ra thêm nhiều cơ hội, cũng như thách thức cho ngành logistics Việt Nam.

Ông Lê Hoàng Khánh Nhựt - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Cao su Đà Nẵng chia sẻ, chi phí logistics là một chi phí lớn trong cấu thành giá trị của sản phẩm xuất nhập khẩu, có những thị trường tỷ lệ này chiếm rất lớn. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần phải đáp ứng những yêu cầu khắt khe của các đối tác nước ngoài về quy định kho ngoại quan, đóng tàu hàng...

Nhiều doanh nghiệp cũng cho rằng, hội nhập EVFTA cũng mang lại nhiều cơ hội lớn cho các doanh nghiệp logistics và ngành logistics nói chung.

Về vấn đề này, ông Ngô Chung Khanh - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại Đa biên (Bộ Công Thương) phân tích, những cam kết của EVFTA liên quan đến logistics có thể có mức độ mở cửa thị trường cao hơn so với WTO và một số hiệp định khác, kể cả Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Theo ông Khanh, nhóm thứ nhất liên quan đến logistics chủ yếu là dịch vụ xếp dỡ, lưu kho và các dịch vụ hỗ trợ khác; nhóm thứ hai là các dịch vụ như: Vận tải biển, vận tải bộ, vận tải đường không, dịch vụ chuyển phát, phân tích kiểm định kỹ thuật...

Với dịch vụ xếp dỡ hàng hóa trong EVFTA, có mở thêm dịch vụ xếp dỡ hàng hải, đây là dịch vụ Việt Nam chưa cam kết trong WTO và kể cả trong CPTPP nhưng với EVFTA chúng ta được cho phép liên doanh không quá 51%" - ông Khanh chỉ ra và cho biết, "những dịch vụ chủ yếu như: Bảo dưỡng và sửa chữa tàu thủy, dịch vụ bốc hàng, gom hàng... là những dịch vụ chúng ta cam kết cho phép liên doanh. Trong vận tải đường biển, có mở cửa với dịch vụ vận tải đường biển nội địa, với hàng không thì mở thêm dịch vụ liên quan đến bảo dưỡng máy bay, dịch vụ cung cấp đồ ăn, còn các dịch vụ liên quan khác cơ bản tương đương cam kết WTO".

Hiện nay, với cam kết của EVFTA, có 3 thách thức lớn đối với ngành logistics khi thực thi Hiệp định. Một là, thách thức từ cạnh tranh, khi mở cửa thì các doanh nghiệp logistics EU sẽ vào, doanh nghiệp trong nước sẽ phải cạnh tranh. Hoặc các doanh nghiệp EU không cần đến doanh nghiệp Việt Nam nữa mà thay vào đó họ sẽ tự làm.

Hai là, không chỉ là trong lĩnh vực logistics mà ở các lĩnh vực khác, doanh nghiệp Việt Nam cạnh tranh lẫn nhau để giành lấy các cơ hội từ EVFTA mang lại.

Ba là, khả năng tận dụng cơ hội của doanh nghiệp. Thực tế hiện nay, doanh nghiệp logistics của Việt Nam vẫn thiếu vốn về công nghệ và đặc biệt về nhân lực có khả năng đáp ứng yêu cầu công việc theo nhu cầu mới hiện nay.

Tận dụng cơ hội thị trường

Đứng trước cơ hội lớn, ông Ngô Chung Khanh nhấn mạnh về tính liên kết giữa các doanh nghiệp. Theo đó, cần quan tâm phát triển các "sếu đầu đàn" trong logistics. Nếu tạo ra được các flagship (tạm dịch: doanh nghiệp dẫn dắt); khi đó không phải flagship làm hết mà sẽ có những dịch vụ được các đối tác trong chuỗi liên kết thực hiện và liên kết doanh nghiệp này có thể cung cấp full service (tạm dịch: toàn bộ các dịch vụ), đáp ứng yêu cầu của khách hàng.

Ông Ngô Chung Khanh nhận định, nếu tạo ra được các "sếu đầu đàn" trong ngành logistics, sẽ giúp cạnh tranh tốt hơn với chính các doanh nghiệp EU, đồng thời là động lực kéo cả ngành phát triển.

Còn về chính sách hỗ trợ cụ thể đặc thù đối với việc thực thi FTA, Vụ Chính sách Thương mại Đa biên (Bộ Công Thương) với vai trò là cơ quan đầu mối theo dõi việc thực thi FTA, dựa trên các tổng hợp ý kiến của các bộ, ngành, địa phương đã kiến nghị lên Chính phủ một trong những vấn đề mấu chốt nhất là chính sách tín dụng dành cho các doanh nghiệp tận dụng FTA, trong đó có EVFTA.

Theo đó, Chính phủ cũng đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước có những định hướng để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tiếp cận nguồn tín dụng thuận lợi hơn trong việc thực hiện các hoạt động liên quan đến thực thi các FTA. Trong thời gian tới, bộ sẽ tích cực phối hợp đẩy mạnh nội dung này.

Do logistics là ngành dịch vụ tổng hợp, liên quan đến nhiều bộ, ngành, do đó cần sự hỗ trợ từ các bộ, ngành và địa phương, hiệp hội. Đáng chú ý, trong bối cảnh hiện nay phải lựa chọn được những lĩnh vực, nội dung để tạo ra hiệu ứng hỗ trợ doanh nghiệp được tốt nhất.

Được biết, sắp tới Bộ Công Thương sẽ triển khai xây dựng Chiến lược phát triển dịch vụ logistics với tầm vóc dài hạn hơn so với Kế hoạch hành động trước đây nhằm đạt được cơ sở nền móng hỗ trợ cho các doanh nghiệp logistics trong thời gian tới, đồng hành với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu vươn ra thị trường thế giới.