Hà Nội: Nghệ nhân Phạm Hồng Vinh - "Thầy phù thủy" trong làng tranh kính Việt Nam

Nức tiếng “Vinh Coba”

Nghệ nhân Phạm Hồng Vinh hay còn được mọi người biết đến với “nghệ danh” là “Vinh Coba”. Ông là người đã sáng lập và đồng hành cùng những bước thăng trầm của nghề tranh khắc trên kính qua 30 năm nay. Với sự tâm huyết của người nghệ nhân đất Sơn Tây (Hà Nội), sản phẩm tranh kính Việt Nam đã trở thành một sản phẩm độc đáo và tinh xảo, có vị thế nhất định đối với thị trường trong nước.

Nghệ thuật tranh kính ra đời từ rất sớm, đặc biệt là các nước ở châu Âu với loại tranh được ghép từ những mảnh kính màu lại với nhau. Tại Việt Nam, tranh kính du nhập từ hàng chục năm nay, chủ yếu ở các nhà thờ. Là người tiên phong trong nghề sản xuất tranh kính, nghệ nhân Phạm Hồng Vinh không đi theo lối cũ mà hướng tới những ứng dụng của kính trong các công trình dân dụng. Ông tự nghiên cứu, mày mò, sáng chế ra tranh kính điêu khắc. Tranh kính điêu khắc là một tấm kính nguyên, đa dạng mẫu mã và ứng dụng, có độ bền cao gấp 10 lần kính thường – nghệ nhân Phạm Hồng Vinh chia sẻ.

Đặc biệt, dòng tranh kính điêu khắc của ông tạo dấu ấn bởi những hình ảnh mang đậm nét văn hóa đặc trưng của người Việt. Từ chủ đề về tâm linh đến những đề tài tượng trưng cho nét đẹp dân gian Việt Nam, tất cả đều được thể hiện sinh động và có hồn dưới một góc nhìn mới lạ trên chất liệu kính.

Trong quá trình làm nghề, nghệ nhân Phạm Hồng Vinh không ngừng sáng tạo, thử nghiệm, liên tục cải tiến công nghệ, áp dụng các thành tựu khoa học mới vào việc chế tạo để nâng cao chất lượng sản phẩm. Ông sáng chế ra cách khắc tranh kính bằng máy phun cát, cách hóa mờ cho sản phẩm kính pha lê, chế tạo gương chống mờ hơi nước, cầu kính… Bởi vậy, tranh kính điêu khắc là sự kết hợp hài hòa của hai yếu tố: nghệ thuật thủ công và công nghiệp hiện đại.

Không ngừng sáng tạo

Đối với nghệ nhân Phạm Hồng Vinh, làm một bức tranh kính không hề đơn giản, cần phải trải qua tám bước tỉ mỉ, từ thiết kế, tạo hình, vẽ tranh cho đến khi tôi kính trong lò nung, mỗi công đoạn tác động lên mặt kính lại khiến bức tranh có hồn hơn. Khi tạo hình, người làm phải tuân thủ những quy luật nhất định để đảm bảo tính sinh động của tác phẩm, như luật xa gần, luật sáng tối, điểm nghỉ của bức tranh…

Các nét văn hóa dân gian Việt Nam như rồng nhà Lý, đình, chùa, miếu mạo, quan họ, hát xẩm…, các yếu tố của thế giới tâm linh của đời thực đều được thể hiện sống động trên kính một cách rất tinh xảo, lộng lẫy, sang trọng lại thấm đẫm bản sắc dân tộc. Công nghệ điêu khắc âm bản, mài và chất liệu sơn hấp nhiệt chuyên dụng giúp bức tranh kính nghệ thuật được hoàn chỉnh, không phai nhạt, bong tróc, không chịu ảnh hưởng của môi trường khắc nghiệt, là sản phẩm đập khó vỡ, đốt không cháy, có thể tạm gọi là sản phẩm siêu bền.

Không chỉ có tính nghệ thuật thuần túy, tranh kính điêu khắc còn mang tính ứng dụng cao bởi nó như một vật liệu xây dựng, vừa để trang trí nội thất, ngoại thất, vừa đưa vào ứng dụng phục vụ cho sinh hoạt đời thường như bàn, ghế, giường, tủ, vách cửa, trần, sàn, mái hoặc các tiểu cảnh…

Trong xu thế hội nhập hiện nay, ngành kính điêu khắc nghệ thuật đã có bước phát triển đáng kể. Hiện thương hiệu tranh kính "Vinh Coba" đã có mặt tại nhiều công trình văn hóa trên cả nước. Nhiều tác phẩm văn hóa phương Đông được thể hiện trên kính đang rất được ưa chuộng như tranh Tứ Bình, tranh Thủy Mặc…hay những tác phẩm văn hóa dân gian truyền thống như Tranh Đông Hồ, tranh Trống Đồng Đông Sơn, tranh Trống Đồng Ngọc Lũ...

Vào dịp đại lễ 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, Công ty Cổ phần Kính nghệ thuật COBA đã được Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam trao tặng Siêu cúp Thương hiệu mạnh và phát triển bền vững, Giám đốc Phạm Hồng Vinh đã nhận cúp Bàn tay vàng dành cho nghệ nhân.

Trọn vẹn 30 năm trong nghề điêu khắc kính, từ một xưởng gương kính nghệ thuật chuyên sản xuất các sản phẩm gia dụng, tranh điêu khắc kính, thương hiệu "Vinh Coba" của nghệ nhân Phan Hồng Vinh đã khẳng định được vị trí của mình trên thị trường.

30 năm qua, với bao thăng trầm, niềm đam mê với nghệ thuật tranh kính đã thôi thúc người nghệ nhân không ngừng sáng tạo để làm nên một thương hiệu tranh kính cho riêng mình. “Giờ đây, khi đã có thương hiệu trong nước, tôi lại khao khát được khẳng định thương hiệu tranh kính của người Việt. Làm thế nào để khi nhắc đến tranh kính, bạn bè trong và ngoài nước sẽ nghĩ ngay đến Việt Nam” – Nghệ nhân Phạm Hồng Vinh chia sẻ.

Ấp ủ khát khao đó, người nghệ nhân ngoài 50 tuổi vẫn ngày đêm say mê nghiên cứu nghệ thuật, luôn tìm tòi, đổi mới và sáng tạo, đồng thời kiên định gìn giữ những giá trị truyền thống trên từng tác phẩm, mong mỏi đưa những dấu ấn đặc trưng của Việt Nam ra với thị trường thế giới.