Doanh nghiệp và cơ sở đào tạo, dạy nghề: Cần sự “bắt tay” chặt chẽ hơn

Đào tạo gắn với việc làm là hướng đi đúng

Nhận định về bức tranh thị trường lao động của Việt Nam trong năm 2018, Phó Cục trưởng Lê Quang Trung cho rằng, thị trường lao động đã cải thiện đáng kể, như: Chất lượng cung lao động tăng lên, cơ cấu cầu lao động chuyển dịch tích cực, thu nhập, tiền lương được cải thiện, năng suất lao động và tính cạnh tranh của lực lượng lao động tăng lên.

Đặc biệt, NLĐ đã có thay đổi nhận thức về việc học nghề. Thể hiện rõ nhất là nhiều học sinh tốt nghiệp THPT đã đăng ký vào trường nghề, nhiều sinh viên tốt nghiệp đại học lại quay trở lại học nghề, cho thấy đào tạo gắn với việc làm là hướng đi đúng.

Nhờ triển khai thực hiện nhiều chính sách, cơ chế mới trong giải quyết việc làm và phát triển thị trường lao động, tính đến tháng 9/2018 tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị là 3,1% (đang đạt chỉ tiêu dưới 4% trong các nghị quyết phát triển kinh tế - xã hội), góp phần giảm tỷ trọng lao động trong lĩnh vực nông - lâm - thủy sản từ 50% năm 2010 xuống còn 38,3%.

Tuy nhiên, thị trường lao động Việt Nam vẫn còn những hạn chế nhất định. Đó là năng suất lao động thấp, tỷ lệ NLĐ làm việc ở khu vực dễ bị tổn thương cao. Chuyển dịch cơ cấu lao động từ khu vực nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ, từ khu vực phi chính thức sang khu vực chính thức chậm dẫn đến chậm cải thiện chất lượng việc làm. Nhận thức của một bộ phận người sử dụng lao động còn chưa coi NLĐ là tài sản đáng quý của DN, chưa coi trọng yếu tố đầu vào.

Vì thế, “để cải thiện tình hình, một trong những hướng cần ưu tiên đó là tạo điều kiện thu hút được nhiều NLĐ vào DN làm việc, nâng cao chất lượng việc làm. Những ai có việc làm rồi thì chất lượng làm việc sẽ tốt hơn.” – ông Lê Quang Trung nhấn mạnh.

Ngoài ra, Bộ LĐTB&XH cũng sẽ nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống chính sách về lao động, việc làm, tiền lương, bảo hiểm xã hội. Đồng thời hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường lao động. Bên cạnh đó là nâng cao chất lượng phân tích, dự báo cung - cầu lao động làm cơ sở định hướng nghề nghiệp, giúp NLĐ chọn nghề để học, chọn việc để làm phù hợp với nhu cầu của thị trường và xã hội.

Bên cạnh đó, Bộ LĐTB&XH cũng sẽ triển khai hiệu quả các chương trình, đề án, chính sách hỗ trợ tạo việc làm cho NLĐ, nhất là nhóm lao động yếu thế nhằm phát huy tối đa năng lực của họ. Đặc biệt, là nâng cao chất lượng và hiệu quả của các trung tâm dịch vụ việc làm trong tư vấn chính sách, tư vấn giới thiệu việc làm, kết nối cung - cầu lao động. Qua đó giúp người lao động chọn được công việc phù hợp với năng lực, DN tuyển dụng được người phù hợp với yêu cầu, sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực.

Người lao động tận dụng năng lực bản thân

Với cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, Việt Nam sẽ thay đổi từ thâm dụng lao động sang thâm dụng về trí tuệ và công nghệ. Điều này đồng nghĩa với CMCN 4.0 làm thay đổi hoàn toàn từ một số lĩnh vực về cơ chế lao động, tính chất công việc… Kể cả thay đổi từ việc NLĐ đi tìm việc làm sang tự tạo việc làm và khởi sự DN. Về việc này, Bộ LĐTB&XH đã chủ động nghiên cứu, đánh giá tác động chính vào thị trường lao động trong nước và có các giải pháp.

Phó Cục trưởng phụ trách Cục Việc làm Lê Quang Trung cho rằng, để chủ động cho thị trường việc làm thời kỳ 4.0 thì từng ngành phải nghiên cứu, dự báo nhân lực. Thứ nữa, là khẩn trương tổ chức các phương án đào tạo về chuyên môn, công nghệ, kỹ năng mềm và những nhu cầu cần thiết cho NLĐ. Song song với đó là xây dựng các biện pháp, cơ chế, chính sách để hỗ trợ NLĐ trong hội nhập. Đồng thời phải tính trước những giải pháp đối với NLĐ bị mất việc làm do ảnh hưởng của thời kỳ 4.0, trong đó có chính sách bảo hiểm thất nghiệp.

Bên cạnh đó, tại các địa phương, các ngành cần có sự phối hợp giữa cơ sở đào tạo và đơn vị sử dụng lao động; cộng với dự báo thông tin thị trường lao động, cũng như thực hiện tốt hơn chính sách bảo hiểm thất nghiệp.

“NLĐ Việt Nam trong bối cảnh 4.0 cần nhận thức rõ xu hướng thị trường lao động, tận dụng năng lực bản thân, tham gia vào đào tạo về chuyên môn kỹ thuật, kỹ năng mềm và pháp luật để thực hiện tốt hơn công việc. Về phía DN cần quan tâm đến đào tạo cho NLĐ. DN phối hợp với cơ sở dạy nghề theo phương châm 3 cùng: Cùng tuyển sinh, cùng đào tạo và cùng giải quyết việc làm cho NLĐ.” – ông Lê Quang Trung đề nghị.