Đầu tư công nghệ chế biến sâu: Mở lối ra bền vững cho nông sản Sơn La

Chế biến nông sản mang lại giá trị cao

Được khánh thành và đi vào sản xuất năm 2023, Trung tâm chế biến rau, quả thực phẩm - Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (Doveco Sơn La) được kỳ vọng sẽ là một trong những trung tâm chế biến rau quả hàng đầu Sơn La. Hiện nay, công ty đang liên kết xây dựng vùng nguyên liệu gần 12.000 ha trên địa bàn các huyện. Chỉ tính riêng năm 2023, Công ty thu mua trên 23.000 tấn xoài, ngô ngọt, đậu tương rau, dứa Queen, rau chân vịt, sản xuất trên 3.700 tấn sản phẩm phục vụ tiêu thụ nội địa và xuất khẩu. Năm 2024, Doveco Sơn La dự kiến xuất khẩu khoảng 40.000 tấn sản phẩm sang thị trường chủ yếu là EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Israel.

Doveco Sơn La là một trong những doanh nghiệp đã đạt được nhiều thành công khi đầu tư vào ngành chế biến rau quả tại địa phương này. Ông Nguyễn Thành Công - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La cho biết, chủ trương của tỉnh là không mở rộng diện tích cây ăn quả, tập trung thâm canh để tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, từ đó góp phần tăng giá trị trên 1 diện tích canh tác, tránh tình trạng phát triển nhanh, “nóng” dẫn đến bà con được mùa nhưng không tiêu thụ được sản phẩm. Bên cạnh đó, đẩy mạnh thu hút đầu tư vào chế biến sâu nông sản để nâng cao giá trị sản phẩm và mang lại lợi nhuận cho bà con nông dân.

Để thực hiện mục tiêu này, những năm vừa qua, Sơn La đã mời gọi, tạo cơ chế chính sách cũng như tạo điều kiện tốt nhất để thu hút đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp. Từ đó, góp phần cải thiện kết cấu hạ tầng, đẩy mạnh công nghiệp chế biến sâu trong lĩnh vực nông nghiệp, hướng tới xây dựng tỉnh Sơn La thành trung tâm chế biến nông sản vùng Tây Bắc.

Theo Sở Công Thương tỉnh /chu-de/tinh-son-la.topic, thực hiện chỉ đạo của Đảng bộ tỉnh, gần 3 năm qua, công nghiệp chế biến nông sản của tỉnh đã phát triển định hướng và đạt kết quả tích cực. Giai đoạn 2021-2023, tỉnh Sơn La cấp chủ trương đầu tư mới 6 dự án, gồm Nhà máy chế biến rau quả xuất khẩu của Dự án Trung tâm chế biến rau, quả thực phẩm – Doveco Sơn La; Nhà máy chế biến đường lỏng Glucose BHL Sơn La; nhà máy chế biến nông sản, Công ty cổ phần Nafoods Tây Bắc; Dự án đầu tư chế biến, bảo quản sản phẩm nông nghiệp Mộc Châu của Công ty Thương mại Tây Bắc; Dự án tổ hợp trang trại sinh thái và trang trại bò sữa công nghệ cao Mộc Châu của Công ty cổ phần Giống bò sữa Mộc Châu; Nhà máy chế biến cà phê của Công ty cổ phần chế biến cà phê Sơn La. Đến nay, có 2 nhà máy đã hoàn thành đi vào hoạt động.

Tính chung đến nay, tỉnh Sơn La đã tích cực thu hút đầu tư, với gần 60 nhà máy, cơ sở sản xuất chế biến, chủ yếu là chế biến nông sản như chè, cà phê, các sản phẩm đường, sữa, tinh bột sắn... còn lại là các cơ sở chế biến nhỏ lẻ.

Nhìn chung, các nhà máy đi vào hoạt động đã mang lại những kết quả đáng kể. Đơn cử, sau hơn 6 năm đi vào hoạt động, tháng 10/2023, Công ty cổ phần Phúc Sinh Sơn La tạo ra bước tiến mới. Đây là nhà máy đầu tiên đưa vào hoạt động dây chuyền chế biến trà Cacara, gồm: Hệ thống rửa quả tiêu chuẩn thực phẩm, tách vỏ, sấy khử UV; hệ thống sấy lạnh đa chức năng đảm bảo giữ nguyên hương vị, màu sắc; đóng gói tự động sản phẩm túi lọc vuông, túi lọc tam giác, công suất thiết kế 0,5 tấn trà/lô sản xuất.

Nếu như trước đây, toàn bộ vỏ quả cà phê làm phân bón hoặc vật liệu đốt, đưa dây chuyền sản xuất trà Cascara vào hoạt động đã tạo ra sản phẩm đặc biệt, có giá trị kinh tế cao và được thị trường các nước châu Âu đón nhận.

Đến năm 2025, giá trị sản xuất công nghiệp chế biến nông sản đạt 6.500 tỷ đồng

Với 84.752 ha cây ăn quả, Sơn La trở thành vựa trái cây lớn nhất miền Bắc và là tỉnh có diện tích cà phê Arabica lớn nhất cả nước với trên 20.000 ha; cùng nhiều loại nông sản, có diện tích, sản lượng lớn như: 5.235 ha chè, 9.259 ha mía, 42.537 ha ngô, trên 15.300 ha sắn…

Thống kê của Sở Công Thương Sơn La cho thấy, giá trị sản xuất công nghiệp chế biến nông sản giai đoạn 2021-2022 của tỉnh tăng trung bình 11,6%/năm, vượt mục tiêu 9,5%/năm theo Nghị quyết 06-NQ/TU đề ra. Hiện nay, tỉnh Sơn La đang tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng phương án phát triển công nghiệp tích hợp vào quy hoạch chung của tỉnh theo hướng phát triển cơ sở công nghiệp chế biến gắn với vùng nguyên liệu.

Để tăng giá trị, giảm tổn thất trong sản xuất nông nghiệp, tỉnh Sơn La đang tích cực kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư vào công nghiệp chế biến nông sản. Ưu tiên mời gọi các doanh nghiệp liên kết chặt chẽ từ khâu sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Tỉnh cũng xác định tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh để làm tốt công tác thu hút các nhà đầu tư; nhất là quan tâm thu hút các dự án chế biến sản phẩm nông sản

Qua đó, hình thành các doanh nghiệp “đầu tàu” làm hạt nhân, thúc đẩy công nghiệp chế biến theo chuỗi liên kết, gia tăng giá trị nông sản, tạo thêm việc làm cho lao động địa phương. Mục tiêu đặt ra phấn đấu đến năm 2025, giá trị sản xuất công nghiệp chế biến nông sản của tỉnh đạt 6.500 tỷ đồng, góp phần đưa Sơn La trở thành trung tâm chế biến sản phẩm nông nghiệp của vùng Trung du miền núi phía Bắc.