Đắk Nông: Tiềm năng lớn phát triển công nghiệp Alumin, luyện nhôm và năng lượng

Mỏ quặng bô xít lớn nhất Đông Nam Á

Tỉnh Đắk Nông có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú và đa dạng, với 218 mỏ và điểm mỏ, gồm 16 loại khoáng sản có trữ lượng lớn, giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, tài nguyên lớn nhất là khoáng sản bô xít với trữ lượng chiếm 2/3 tổng trữ lượng cả nước, hơn 5,4 tỷ tấn bô xít trải rộng trên hầu hết diện tích của tỉnh, giúp Đắk Nông trở thành tỉnh có mỏ quặng bô xít lớn nhất Đông Nam Á và chất lượng quặng cũng được đánh giá là thuộc loại tốt trên thế giới (trữ lượng và tài nguyên dự tính khoảng 1.845,7 triệu tấn tinh quặng tương đương 4.402 triệu tấn quặng nguyên khai, hàm lượng nhôm từ 35 - 40%), quặng bô xít đều nằm ở độ cao trên mực nước ngầm, nước mặt và lộ thiên nên rất thuận lợi cho việc khai thác.

Theo Quyết định số 167/2007/QĐ-TTg ngày 01/11/2007 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng bô xít giai đoạn 2007 - 2015, có xét đến năm 2025 thì bô xít trên địa bàn tỉnh Đắk Nông được quy hoạch thành 13 khu vực mỏ, được phân bố ở các huyện: Đắk G’long, Đắk Song, Đắk R’lấp, Tuy Đức và thành phố Gia Nghĩa với trữ lượng và tài nguyên dự báo khoảng 1,436 tỷ tấn tinh quặng, tương đương 3,425 tỷ tấn quặng nguyên khai, hàm lượng nhôm đạt trên 40%. Hiện tại Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam đã tiến hành thăm dò tại 7 khu vực mỏ và đã được Hội đồng trữ lượng khoáng sản Quốc gia thẩm định, phê duyệt với tổng diện tích đã thăm dò là 1.605 km2; chiếm 24,6% so với diện tích toàn tỉnh, tổng trữ lượng và tài nguyên quặng tinh đã được phê duyệt là 992,971 triệu tấn.

Theo đó, Dự án Nhà máy sản xuất alumina Nhân Cơ do Tập đoàn Công nghiệp than và khoáng sản Việt Nam làm chủ đầu tư với công suất là 650.000 tấn alumina/năm và tổng mức đầu tư là 16.821,8 tỷ đồng. Nhà máy được khởi công xây dựng vào tháng 2/2010 và là một trong hai dự án thí điểm có quy mô lớn.

Mặc dù quá trình triển khai đầu tư xây dựng đã gặp không ít khó khăn, chịu ảnh hưởng của tình hình kinh tế thế giới và trong nước, chịu sự tác động từ các yếu tố bất khả kháng đã ảnh hưởng lớn đến tiến độ triển khai dự án nhưng được sự quan tâm chỉ đạo kịp thời của Chính phủ, sự hỗ trợ tích cực từ các Bộ, ngành, chính quyền các cấp và sự cố gắng, nỗ lực rất lớn của chủ đầu tư đã hoàn thành đầu tư, đưa dự án vào vận hành thử nghiệm có tải vào tháng 11/2016, đến ngày 16/12/2016 đã có sản phẩm alumina đầu tiên và từ ngày 01/7/2017 nhà máy đã đi vào hoạt động sản xuất thương mại.

Năm 2017, nhà máy sản xuất được 501.000 tấn alumina, đạt 77% công suất thiết kế; năm 2018 sản xuất được 652.000 tấn alumina, đạt công suất thiết kế; năm 2019 sản xuất được 686.000 tấn alumina và năm 2020 dự kiến sẽ sản xuất khoảng 680.000 tấn alumina.

Đến nay, về cơ bản dự án đạt được các mục tiêu đã đề ra; chủ đầu tư nghiêm túc thực hiện các chỉ đạo của Trung ương, Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương, tình hình an ninh chính trị, trật tự xã hội được đảm bảo, tạo được sự đồng thuận của nhân dân trên địa bàn. Một số chủ trương, chỉ đạo quan trọng, mang tính tiên quyết của Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ đối với dự án đến nay được chủ đầu tư cùng với sự nỗ lực của nhiều ngành liên quan đã được thực hiện một cách nghiêm túc, đúng theo tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị và Chính phủ

Từ nguồn tài nguyên bô xít, Đắk Nông đã đẩy mạnh công nghiệp nhôm. Dự án nhà máy điện phân nhôm được khởi công xây dựng vào tháng 02/2015 tại Khu công nghiệp Nhân Cơ do Công ty TNHH luyện kim Trần Hồng Quân làm chủ đầu tư, với tổng mức đầu tư khoảng 690 triệu USD; trong đó phân kỳ 1 khoảng 350 triệu USD, phân kỳ 2 là 175 triệu USD và phân kỳ 3 là 165 triệu USD; công suất thiết kế là 450 ngàn tấn nhôm/năm và được chia thành 3 phân kỳ với công suất tương ứng mỗi phân kỳ là 150 ngàn tấn/năm.

Nhà máy gồm có 06 hạng mục chính đó là: Khu văn phòng - Nhà ở, xưởng gia công thiết bị bể điện phân, xưởng điện phân nhôm, trạm biến áp 220 kV, xưởng gắn cực dương và xưởng đúc. Đến nay đã thi công xây dựng xong các hạng mục như: Văn phòng điều hành, nhà ở và nhà ăn của chuyên gia, nhà ở cán bộ, nhà ở và nhà ăn của công nhân; xưởng gia công thiết bị bể điện phân, xưởng làm sạch, nhà kho thiết bị và đang tiếp tục thi công một số hạng mục khác như: kho chứa hóa chất, xưởng gắn cực dương, xưởng điện phân… Dự kiến nhà máy sẽ hoàn thành vào năm 2021 và vận hành thương mại vào năm 2023 với công suất giai đoạn 1 là 150.000 tấn nhôm/năm.

Tiềm năng lớn về năng lượng tái tạo

Cùng với bô xít, tỉnh Đắk Nông cũng được đnáh giá có tiềm năng lớn phát triển năng lượng tái tạo. Tỉnh có tổng số giờ nắng cao, đạt từ 2.000-2.600 giờ/năm. Bức xạ mặt trời trung bình 150 kcal/m2, chiếm khoảng 2.000-5.000 giờ/năm; hướng gió thịnh hành mùa mưa là Tây Nam, hướng gió thịnh hành mùa khô là Đông Bắc, tốc độ gió bình quân 2,4 -5,4 m/s. Đây là một trong những lợi thế để thúc đẩy phát triển năng lượng.

Tận dụng nguồn tài nguyên, thời gian qua, tỉnh đã tập trung khuyến khích, kêu gọi, thu hút đầu tư để phát triển các nguồn năng lượng, đến nay có 22 nhà máy thủy điện đang vận hành với tổng công suất 1.640MW (trong đó có 14 nhà máy đặt trên địa bàn tỉnh với tổng công suất 349MW, 8 nhà máy nằm trên địa bàn giáp ranh giữa tỉnh Đắk Nông và các tỉnh khác); có 02 nhà máy điện mặt trời đưa vào vận hành với tổng công suất 106,4MWp; đã đề xuất bổ sung quy hoạch 10 dự án điện mặt trời công suất 872MWp và 14 dự án điện gió với tổng công suất 1.004MW. Hệ thống lưới điện cơ bản đảm bảo cung cấp điện phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng và phục vụ sinh hoạt, sản xuất của người dân trên địa bàn tỉnh.

Trước những tiềm năng lớn không nhiều địa phương có được, tỉnh Đắk Nông xác định phát triển sản xuất công nghiệp Alumin, luyện nhôm và năng lượng gắn với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường, bảo đảm quốc phòng - an ninh; Đẩy mạnh phát triển sản xuất công nghiệp Alumin, luyện nhôm, tạo động lực chính để chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa, thu hẹp khoảng cách chênh lệch kinh tế so với các địa phương khác trong khu vực miền Trung - Tây Nguyên và cả nước.

Bên cạnh đó, chủ động khai thác nguồn ngoại lực ngoài nhà nước bằng cách thu hút các nhà đầu tư lớn, chiến lược, tiềm lực tài chính mạnh vào đầu tư một số dự án lớn, có điều kiện thuận lợi sẵn có để triển khai về hạ tầng khu công nghiệp, khai thác mỏ bô xít. Chủ trương chủ động đề xuất, tiếp cận các chính sách phát triển kinh tế mới của Trung ương.

Tập trung mở rộng quy mô và tăng tỷ trọng nguồn năng lượng điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối,… trong tổng nguồn cung cấp năng lượng của tỉnh trên cơ sở các nguồn lực và nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, phù hợp với tiềm năng, thế mạnh của tỉnh.